Mặc dù xuất phát từ mục đích cải thiện điều kiện làm việc và triển vọng nghề nghiệp của các nhà nghiên cứu giai đoạn đầu sự nghiệp nhưng ý tưởng giới hạn hỗ trợ với các nhà nghiên cứu hậu tiến sĩ của Viện Sức khỏe Mỹ (NIH) lại làm dấy lên lo ngại về việc đảm bảo nguồn nhân lực cho tương lai.

Tổng thống Biden lắng nghe tiến sĩ Kizzmekia S. Corbett (phải) khi đi thị sát phòng thí nghiệm Di truyền học mầm bệnh từ virus tại NIH. Ảnh: Getty Images
Tổng thống Biden lắng nghe tiến sĩ Kizzmekia S. Corbett (phải) khi đi thị sát phòng thí nghiệm Di truyền học mầm bệnh từ virus tại NIH. Ảnh: Getty Images

Một số nhà nghiên cứu cho biết mức giới hạn năm năm và những ràng buộc khác mà cơ quan này đang được cân nhắc có thể làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng trong nguồn nhân lực y sinh, thậm chí gửi đi một thông điệp là “khoa học phải được thực hiện một cách hết sức nhanh chóng”, Anna Cliffe, một nhà vi trùng học tại Trường Y ĐH Virginia ở Charlottesville.

Trước lo ngại của các nhà khoa học, một phát ngôn viên từ Văn phòng nghiên cứu ngoài đại học của NIH cho biết, mục đích của ý tưởng mới là “để thực hiện một bước có thể làm tăng tốc quá trình chuyển tiếp sự nghiệp của các nhà nghiên cứu đó sang sự nghiệp nghiên cứu y sinh”.

Tái bổ sung nguồn nhân lực

Yêu cầu của NIH xuất hiện khi các sinh viên tốt nghiệp ngành y sinh ngày một chuyển hướng sang ngành công nghiệp y sinh, qua đó làm dấy lên nhiều lo ngại của các nhà nghiên cứu kỳ cựu đang phải vận lộn để thu hút được nhân lực cho các vị trí hậu tiến sĩ. Để tìm giải pháp, NIH tập hợp một hội đồng gồm một nhóm các chuyên gia của NIH và các nhà khoa học bên ngoài cơ quan này.

Trong một báo cáo công khai vào tháng 12/2023, hội đồng này đề xuất các hậu tiến sĩ được NIH tài trợ nhận một mức lương tối thiểu 70.000 USD với những điều chỉnh lạm phát hằng năm. Kể từ đó, NIH dấy lên lo ngại về mức lương postdoc khiêm tốn và cho biết hướng đến chi trả cho postdoc chạm đến mục tiêu đề xuất không muộn hơn năm 2029. NIH có ý định gia tăng mức lương hằng năm cho các nghiên cứu sinh và hậu tiến sĩ ở các viện nghiên cứu do NIH tài trợ, trong đó mức lương của nghiên cứu sinh tăng xấp xỉ 4%, với 28.224 USD, và hậu tiến sĩ gia tăng 8%, với mức 61.008 USD. NIH hướng đến gia tăng các mức lương này trong thời gian năm năm. “NIH và những viện nghiên cứu nhận được tài trợ phải đầu tư cho các nghiên cứu sinh và hậu tiến sĩ để đảm bảo tương lai của nguồn nhân lực nghiên cứu y sinh trong tương lai và các doanh nghiệp y sinh cũng phải giữ được sức mạnh và sự cạnh tranh trên toàn cầu”, giám đốc NIH Monica M. Bertagnolli, nói. “Việc xem xét các mức lương sẽ chỉ là bước đầu tien hướng đến việc tái xác nhận lại giá trị của các nhà nghiên cứu và đảm bảo cho họ được thu nhập xứng đáng với nỗ lực mình bỏ ra. Tôi hi vọng các nỗ lực tiếp theo sẽ giúp chúng ta thu hút và gìn giữ được những năng lực khoa học xuất sắc nhất cho đất nước chúng ta”.


Các nhà postdoc chính phải được coi như một nhà khoa học thành viên hoặc cộng tác viên phòng thí nghiệm với mức lương cao hơn.

Shelley Berger


Hội đồng này cũng đề xuất giới hạn năm năm với những tài trợ của NIH cho hậu tiến sĩ và những thay đổi tới một mức tài trợ chính (được gọi là K99), được thiết kế để giúp các hậu tiến sĩ tìm được vị trí chắc chắn khi họ được nhận vào các trường đại học. Hiện tại, các nhà nghiên cứu có thể gửi hồ sơ xin một khoản tài trợ K99 nếu họ có ít hơn bốn năm kinh nghiệm hậu tiến sĩ; hội đồng này cũng đề xuất những ràng buộc đối với những người có ít hơn hai năm kinh nghiệm.

Hội đồng đề xuất những thay đổi đó để khuyến khích các nhà nghiên cứu chuyển đến những vị trí ổn định theo biên chế hơn là các vị trí khác với mức lương không tương xứng với kỹ năng, theo Donna Ginther, một thành viên của hội đồng và là một nhà kinh tế tại ĐH Kansas ở Lawrence nghiên cứu thành phần nguồn nhân lực khoa học. “Chắc là bạn không muốn các nhà nghiên cứu dành những năm năng suất nhất của mình trong một vị trí như vậy chứ”, bà nói.

Nhưng NIH không bổ sung hoặc hồi đáp đề xuất về tài trợ thêm cho các vị trí trung gian, Berger nói. Hành động đó “thật vô cùng gây thất vọng”, Berger nói và cho biết thêm là có thể hợp lý hơn nếu thực hiện nó song song với giới hạn năm năm hậu tiến sĩ.

Những bất bình đẳng tài trợ

Khuyến khích các hậu tiến sĩ chuyển đến các vị trí có thể đem lại mức lương xứng đáng là một mục tiêu tốt, theo Tiffany Ho, một nhà khoa học thần kinh lâm sàng tại trường đại học California, Los Angeles. Tuy nhiên, bà lo ngại việc thiếu mức kinh phí bổ sung để hỗ trợ các vị trí như vậy thì có thể dẫn đến trường hợp là chỉ các phòng thí nghiệm có nhiều tài trợ mới đủ khả năng thu hút và giữ chân được các nhà nghiên cứu trong vai trò “nhà khoa học thành viên”. Điều này có thể kéo dài vĩnh viễn những bất bình đẳng giữa các phòng thí nghiệm có nhiều tài trợ và những phòng thí nghiệm ít được tài trợ hơn, bà nói.

Những quy định mới có thể ngăn cản các nhà nghiên cứu theo đuổi những vị trí ở nhiều phòng thí nghiệm khác nhau như một số người đã làm. Cliffe, người nghiên cứu về virus herpes, cho biết quy định năm năm có thể khiến cô phải dừng vị trí postdoc thứ hai ở một phòng thí nghiệm khoa học thần kinh, vốn “hoàn toàn khác biệt” với lĩnh vực chính của cô, “nhưng nó cho phép tôi sáng tạo, kết hợp được chuyên môn của tôi và thiết lập một lĩnh vực nghiên cứu hoàn toàn mới”.

Thêm vào đó, quy định mới có thể làm nhụt ý chí của các nhà khoa học quốc tế, Ho nói, bởi vì đây là nguồn tài trợ duy nhất của NIH dành cho các hậu tiến sĩ không phải là các công dân Mỹ. “Các công dân Mỹ có thể không bị ảnh hưởng vì họ đã có các mạng lưới và cộng đồng khoa học để sẵn sàng làm việc”, cô nói. Điều này có thể đi ngược lại các nỗ lực của NIH trong đào tạo các nhà nghiên cứu ở những khía cạnh chưa được phát triển của lĩnh vực khoa học y sinh, theo Camila Coelho, một nhà vaccine ở trường Y Icahn ở Mount Sinai, New York. “Bạn đang ươm dưỡng cho một hệ thống mà bạn đang trao ưu tiên cho những người đã sẵn có ưu tiên”, bà chỉ ra.

Ngân sách trì trệ

Các đề xuất này đã xuất hiện vào thời điểm ngân sách của NIH bị thắt chặt: ngân sách năm 2024 về cơ bản vẫn chỉ ở mức 47,1 tỉ USD trong khi có lạm phát, Berger nói, và ngân sách năm 2025 có thể vẫn thế. Do đó, sự tăng lương của hậu tiến sĩ sẽ có thể khiến cắt giảm các khoản đầu tư khác, Ginther nói.

Ho cho rằng, tình trạng khó khăn cho hậu tiến sĩ có thể gợi ý một cuộc đối thoại trong cộng đồng khoa học về việc đầu tư nhiều hơn cho “các nhà nghiên cứu ở giai đoạn đầu sự nghiệp, ngay cả khi nó ảnh hưởng đến chi phí hỗ trợ các nhà nghiên cứu như tôi”. “Nếu cộng đồng khoa học có thể đi đến nhận định ‘nếu áp dụng điều này cũng không sao bởi vì chúng ta đang đầu tư cho tương lai’ thì đây có thể là một giải pháp khả thi”, Ho nói.

Nguồn: nature.com, nih.gov

Đăng số 1304 (số 32/2024) KH&PT