Sau gần hai thập niên đầu tư phát triển các công nghệ nền tảng, BKAV tuyên bố trở thành một trong những nhà sản xuất đầu tiên trên thế giới tích hợp thành công trí tuệ nhân tạo AI vào camera giám sát an ninh. Với họ, sản phẩm đầu tiên này sẽ góp phần “tái định nghĩa” một dòng sản phẩm công nghệ.
Bảy tháng sau ngày BKAV tuyên bố gia nhập ngành công nghiệp sản xuất camera thì camera AI View “make in Viet Nam” đã có mặt ở Mỹ, Ấn Độ, Singapore, Malaysia và đang đàm phán hợp đồng với Mexico, Phần Lan… Dường như “số phận” và đường đi nước bước của AI View khác hẳn với Bphone, một sản phẩm công nghệ gây nhiều bàn luận mà họ cho ra đời cách đây vài năm. Trong cuộc trò chuyện với KH&PT, ông Lê Quang Hiệp – Tổng giám đốc BKAV Global, cho rằng yếu tố dẫn đến thành công là “Chúng tôi có cơ sở để làm điều đó và chúng tôi đã và đang làm được”. Xuyên suốt câu chuyện về hành trình nghiên cứu sản xuất AI Camera của BKAV mà ông Lê Quang Hiệp trao đổi cho thấy đằng sau những nỗ lực nghiên cứu phát triển một chiếc camera là khao khát muốn làm ra được sản phẩm công nghệ đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với những tập đoàn khác trên thế giới của một doanh nghiệp Việt Nam.
Trồng cây đến ngày hái quả
Là doanh nghiệp công nghệ ở Việt Nam, một quốc gia chưa có nhiều sản phẩm công nghệ được thế giới tín nhiệm, nhưng BKAV luôn thể hiện tham vọng gia nhập vào nhóm các tập đoàn công nghệ mạnh trên thế giới. Bởi vậy không chỉ làm bảo mật, phần mềm diệt virus, họ đã sớm đầu tư vào phần cứng, cung cấp các linh kiện, thành phần cho giải pháp smarthome, hệ thống IoT và smartphone. Dù làm nhiều thứ nhưng theo lời ông Lê Quang Hiệp, 10 năm trước BKAV không nghĩ sẽ gia nhập mảng sản xuất camera, nhất là AI camera. Điều này chỉ thay đổi khi họ quyết định gia nhập lĩnh vực này. Thuận lợi lớn nhất mà họ có được là những chuẩn bị trước đó của BKAV lại vừa đủ để tập đoàn này đặt chân vào địa hạt mà lâu nay vốn quen với những nhà cung cấp Trung Quốc “nhanh nhiều tốt rẻ”.
Vậy mà BKAV đã có thể tự tin tuyên bố sẽ trở thành một trong năm công ty dẫn đầu thế giới về sản xuất AI camera vào năm 2025 với thế hệ camera thứ 3 mà hình ảnh được phân tích xử lý tại camera thay vì phải truyền về server như thế hệ thứ hai. Vậy đây có phải sự lạc quan thái quá? Ông Lê Quang Hiệp lý giải: “Năm 2018 khi tham gia phát triển giải pháp phần mềm phân tích hình ảnh AI cho hệ thống camera giám sát chúng tôi nhận thấy việc xử lý dữ liệu tại server gây ra nhiều vấn đề. Quay là một chuyện, phân tích thông tin từ hàng ngàn thậm chí hàng triệu camera gửi về để tìm ra sự kiện bất thường như cháy nổ, vi phạm giao thông… lại là chuyện khác. Trung bình một server xử lý dữ liệu cho 1000 camera có giá khoảng 1 triệu USD”. Do đó, nếu triển khai ở phạm vi hẹp ít camera phương án này khả thi nhưng với bài toán của những thành phố thông minh, nhà máy thông minh thì việc triển khai trên diện rộng vô cùng tốn kém.
“BKAV nhận thấy mình phải làm gì đó” – ông Hiệp nói. Làm thế nào để hình ảnh có thể phân tích và đưa ra cảnh báo bất thường ngay tại camera mà không phải truyền về máy chủ, một giải pháp sẽ giúp tiết kiệm chi phí server, đường truyền và cả thời gian? Vào thời điểm đó, Qualcom - đơn vị cung cấp chipset lớn nhất thế giới trong mảng smartphone cũng bước chân vào cung cấp giải pháp cho camera giám sát, đã gửi bài toán này tới đến nhiều công ty đối tác trên thế giới. Bởi trong một thế giới mà mọi thứ đều được giám sát bằng camera thì chắc chắn tiềm năng của lĩnh vực này rất lớn.
Nói là làm, chỉ hơn một năm sau, tức khoảng đầu năm 2020, BKAV đã phát triển thành công AI camera. “Chúng tôi làm rất nhanh, vì có sẵn nhân sự, công nghệ. Ngay lập tức 200 người được tập hợp để nghiên cứu phát triển bởi để làm AI camera cần có kinh nghiệm làm cả phần cứng và phần mềm. Chúng tôi có gần 20 năm làm bảo mật, 10 năm làm smartphone, mà camera chỉ là tập con của công nghệ sản xuất điện thoại và có Viện Nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo AI được thành lập từ năm 2017. Ba yếu tố này là nền tảng quan trọng để BKAV nhanh chóng phát triển thành công AI camera.” – ông Lê Quang Hiệp giải thích và không quên nhấn mạnh tham vọng “định nghĩa lại khái niệm camera thông minh, bởi nó khác với cách mà thế giới vẫn làm camera truyền thống”.
Dường như có quá nhiều tham vọng được gói ghém trong một sản phẩm với một “gã tí hon” trong thế giới công nghệ? Nhắc lại câu chuyện làm điện thoại thông minh của Apple và cách ‘quả táo cắn dở’ định nghĩa khái niệm smartphone, dù là người đến sau ở lĩnh vực sản xuất điện thoại so với Nokia thời điểm đó, đại diện BKAV tin rằng họ cũng đang ở tâm thế này. “Đây là AI camera, có khả năng xử lý tại biên, phần cứng chỉ để phục vụ, giống như đôi mắt còn bộ não mới là cái chính, nhờ AI mà phân tích và có thể sử dụng trong nhiều tình huống. Cùng chiếc camera ấy, hôm nay mình dùng nó để phát hiện hành vi bạo lực, ngày mai mình có thể dùng để nó tìm ra những viên gạch bị lỗi trong nhà máy, hoặc có thể trở thành nhân viên nhận diện, phân tích hành vi của khách hàng trong các cửa hàng thời trang rồi tư vấn cho ông chủ nên bố trí cửa hàng ra sao để bán được nhiều hàng nhất… Nó khác hẳn với camera truyền thống hầu như chỉ có thể quay chụp hình ảnh” – ông Hiệp giải thích.
Với tính năng như vậy, nhìn sang nước láng giềng Trung Quốc lắp camera khắp nơi để chấm điểm công dân, hay những nhu cầu giám sát phân tích cảnh báo… ở khắp nơi vào bất cứ thời điểm nào, ông tin rằng, trong tương lai AI camera sẽ có nhiều đất diễn.
Vượt lên ‘định kiến’ công nghệ
Trong thông báo đầu tiên về việc gia nhập lĩnh vực sản xuất camera hồi tháng 6/2020, CEO Nguyễn Tử Quảng tuyên bố BKAV đã có đơn hàng sang Mỹ. Điều này khiến nhiều người không khỏi bất ngờ, thậm chí nghi ngờ. ‘Phải chăng những định kiến từ smartphone khiến BKAV muốn đi Mỹ trước để chứng minh thành công rồi mới quay về Việt Nam”? Ông Lê Quang Hiệp gạt đi những băn khoăn và quả quyết: ‘Việc camera AI View sang Mỹ là nhu cầu thực của thị trường, chúng tôi không làm để chứng minh bất cứ điều gì cả”. Thời điểm đó, những xung đột thương mại Mỹ - Trung khiến hàng Trung Quốc bị hạn chế ở thị trường này và buộc Mỹ phải quay sang châu Âu, và đó là cơ hội của Việt Nam. “Về giá cả, hàng của mình rẻ hơn châu Âu 30% lại còn chạy AI, có lợi thế tội gì không sang. Xuất khẩu công nghệ sang Mỹ là chuyện bình thường”.
Để có được công bố đáng tự hào này, thực tế BKAV đã có một hành trình dài trong vòng một năm. Khoảng cuối tháng 2/2020, khi Qualcom cùng với BKAV đi chào hàng, họ đã nhận được nhiều lời hỏi thăm từ các đối tác ở Mỹ, nhưng “Khách hàng không tin AI có thể chạy ngay trên camera mà không qua máy chủ”. Vì thế, Qualcom cho rằng “cần phải sang Mỹ một chuyến”. Là nhà sản xuất chipset, Qualcom cũng mong phía BKAV bán được nhiều sản phẩm để đẩy mạnh doanh số cho mảng này. Lợi thế từ tên tuổi của Qualcom giúp BKAV có thể tiếp cận được nhiều doanh nghiệp, tổ chức uy tín tại Mỹ nhưng thời điểm ấy, dịch đã bùng lên ở nhiều nơi, Mỹ cấm nhập cảnh với cư dân đến từ một số nước. May mắn là Việt Nam nằm ngoài vùng cấm. “Anh Quảng lo dịch bệnh nên gọi tôi lên bảo “Thôi không đi nữa, anh em về suy nghĩ phương án khác” – ông Hiệp nói. Suy nghĩ một đêm, Tổng giám đốc BKAV Global nhận ra, đây là cơ hội vàng bởi mình vừa có sản phẩm lại vừa được nhập cảnh gặp trực tiếp trình diễn sản phẩm. Nếu không đi bây giờ, vài tháng nữa có công ty khác cũng phát triển thành công thì BKAV có thể đã thành kẻ chậm chân. “Tôi mạnh dạn lên gặp anh Quảng quyết định ‘chúng em đi’ và anh Quảng gọi chúng tôi là chiến sĩ” – ông Lê Quang Hiệp nhớ lại.
Chuyến đi tưởng chừng rủi ro ấy lại đem thắng lợi về cho BKAV. Tranh thủ gặp nhiều đối tác, làm việc xuyên ngày đêm, trình diễn tận mắt để các đối tác ở Mỹ thấy rằng AI thực sự đang phân tích hình ảnh trên camera như thế nào mà không cần phải qua bất kỳ một máy chủ nào, BKAV đã lấy được lòng tin của khách hàng “Trước họ không tin, đến khi nhìn thấy thì tin hẳn”. Camera được Mỹ áp dụng trong nhiều bài toán như nhận diện biển số xe, lắp trong công viên để cảnh báo người vô gia cư, tình trạng mại dâm ở nơi công cộng…
“Đây đều là những bài toán không dễ giải, mỗi trường hợp cần có cách giải quyết khác nhau”. Đơn cử như biển số xe ở Mỹ thay vì chỉ có chữ và số như các nước khác, thì mọi thứ đều có thể đưa lên biển số, từ hình con mèo tới chiếc lá và những kí tự đặc biệt… “Chúng tôi giải quyết vấn đề bằng cách đi mua dữ liệu từ các công ty Mỹ” – ông Hiệp nói và tiết lộ ‘việc cảnh bảo người vô gia cư hay tình trạng mại dâm nơi công cộng còn éo le hơn nhiều”. Bởi việc có dữ liệu nhận diện những người và sự việc như vậy không phải phương án khả thi. “AI phản ánh suy nghĩ của con người. Để nhận diện người vô gia cư, chúng ta đưa vào các dữ liệu như người mang nhiều đồ, hay đi còng còng lưng, có xe đẩy lớn phía trước… và thường nằm trong ghế công viên ở những khung giờ nhất định. Đó là những yếu tố được đưa ra để camera nhận diện và gửi thông báo đến cho bảo vệ kiểm tra lại. Nếu đúng họ sẽ có biện pháp. Điều này có nghĩa là, không cần nhận diện chính xác mà chỉ cần đưa ra những sự việc có thể khiến mình nghi ngờ và cảnh báo. Điều đó giúp bảo vệ kiểm soát 100%” – ông Hiệp giải thích.
Với sự thích ứng linh hoạt này, bảy tháng sau cuộc gặp gỡ trên đất Mỹ và hàng chục những cuộc làm việc online khi cả thế giới đều đóng cửa, lô hàng đầu tiên đã đến Mỹ. Khi nộp hồ sơ phê duyệt về chứng chỉ FCC – chứng chỉ về sản phẩm điện tử bức xạ không gây nhiễu tới các sản phẩm điện tử xung quanh và không ảnh hưởng tới sức khỏe con người, camera AI View ‘Make in Viet Nam’ đã bị từ chối một lần và yêu cầu phải chỉnh sửa thêm lại các yếu tố khác để đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. Lúc này, BKAV mới nhận thấy cái lợi của người làm chủ và nắm rõ công nghệ có ích như thế nào. Bởi nếu như phụ thuộc vào đối tác, có thể việc hoàn thiện sửa lỗi theo yêu cầu sẽ không thể làm trong vài tuần và chưa chắc đã đúng ý. Anh nhớ lại: “Khi nhìn bức ảnh được lắp trên tòa nhà của Qualcom Mỹ tâm trạng của tôi xúc động y như giây phút cầm chiếc Bphone đầu tiên trên tay – cái điện thoại chúng tôi đã thai nghén 5 năm. Chúng tôi đã ghi được dấu ấn Việt Nam ở một cường quốc công nghệ”.
Với tỷ lệ nội địa hóa từ 77 - 82%, BKAV tự hào về một sản phẩm do người Việt tự tay thiết kế, kiểu dáng, thiết kế cơ khí đến phát triển phần cứng, phần mềm. Việc có mặt trên đất Mỹ thành công dù gặp không ít khó khăn do dịch bệnh, nhiều kế hoạch triển khai bị trì hoãn đã trở thành cú huých giúp BKAV nhận được đơn đặt hàng đến từ Ấn Độ, Singapore,… với những bài toán từ chính phủ cho đến các doanh nghiệp riêng lẻ. “Ấn Độ đặc biệt thích AI Camera của BKAV bởi hạ tầng đường truyền rất kém. Việc dữ liệu không phải truyền về server mà xử lý tại biên giúp tiết kiệm cả thời gian và chi phí” – ông Hiệp hồ hởi nói.
Làm theo luật lệ
Sau gần hai thập niên nuôi dưỡng những sức mạnh nền tảng, quả ngọt AI View cũng đã tới ngày được hái những trái đầu tiên dù tập đoàn này tin rằng họ vẫn cần phải dày công xây dựng, chăm bón rất nhiều. BKAV tin họ có cơ hội để chiếm lĩnh thị trường và cạnh tranh sòng phẳng với các ông lớn từ Trung Quốc, châu Âu và có đủ cơ sở lọt vào Top 5 các công ty sản xuất camera hàng đầu thế giới vào năm 2025. “Giá trị cần đạt khoảng hai tỷ USD. Chúng tôi đã tính toán cho mục tiêu này dựa vào dự báo nhu cầu thị trường và khả năng sản xuất và bán hàng của BKAV để thấy nó khả thi” – ông Hiệp nói và chỉ cho tôi về slogan được treo trong phòng họp của doanh nghiệp này “Làm theo luật lệ”.
Có lẽ, BKAV tin rằng yếu tố kỷ luật chính là sức mạnh giúp họ vượt lên khỏi những định kiến để làm ra được sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao ngang tầm thế giới và có thể là đạt được mục tiêu tham vọng trên. “Chúng tôi có nhiều luật như ăn cơm xếp hàng, lấy một tờ giấy, để giày dép đúng ô… Không ai biết rằng, tất cả những điều tưởng chừng nhỏ bé đó đã đi vào tiềm thức mỗi người và trở thành nét văn hóa riêng biệt giúp BKAV làm được những sản phẩm như trước đây và sau này”- ông Hiệp nói với niềm tin mãnh liệt vào người dẫn đường của mình – CEO Nguyễn Tử Quảng và những gì đã chứng kiến trong suốt 10 năm gắn bó với tập đoàn công nghệ này.
Camera AI View đang có 15 mẫu sản phẩm và lộ trình sắp tới của BKAV là ra mắt thêm 30 mẫu tùy vào nhu cầu của thị trường. Quan trọng hơn là năm 2021, khi mạng 5G phổ biến, các thiết bị camera cũng phải tự động kết nối 5G để giải quyết. Bên cạnh đó, BKAV này cũng sẽ có thêm những cải tiến như tốc độ phân tích nhanh hơn, có thể zoom xa hơn và hạ thêm giá thành….
Tổng Giám đốc BKAV Global tin với nguồn nội lực con người, công nghệ, dữ liệu đang có, BKAV hoàn toàn có cơ hội để tỏa sáng vào năm 2021 với sản phẩm chủ lực này “AI camera đang hội tụ nhiều cơ hội để thành công, nếu chúng tôi không thành công thì hơi phí”./.