Mẫu đất đá Sao Hỏa được mang về Trái đất như thế nào?

Vài năm trở lại đây, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) và Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đã lên kế hoạch gửi tàu vũ trụ tới Sao Hỏa, sớm nhất là vào năm 2027, để lấy các mẫu đá được tàu thăm dò Perseverance của NASA thu thập.

Nhưng kế hoạch đang gặp những rào cản về công nghệ và tài chính.

NASA và ESA đã thống nhất về những nội dung cơ bản của nhiệm vụ. Sớm nhất vào năm 2027, ESA phóng một tàu vũ trụ vào quỹ đạo Hỏa. Năm sau đó, NASA phóng một tàu vũ trụ khác hạ cánh trên bề mặt hành tinh đỏ. Vị trí hạ cánh là trong hoặc gần miệng núi lửa Jezero để tàu có thể lấy thùng chứa mẫu đất đá mà Perseverance để lại. Tiếp theo, một tên lửa của NASA mang theo thùng chứa mẫu sẽ khởi hành từ bề mặt sao Hỏa, đi vào quỹ đạo và gắn vào tàu vũ trụ của ESA. Tàu vũ trụ của ESA đưa mẫu về Trái đất, hạ cánh xuống sa mạc Utah, sớm nhất là vào năm 2033.

Số bước phải thực hiện như vậy là lớn đối với một nhiệm vụ không gian. Thậm chí, các kỹ sư còn phải thiết kế ra những thiết bị chưa từng có để phục vụ cho nhiệm vụ này, bao gồm tên lửa có thể phóng từ bề mặt Sao Hỏa và máy bay không người lái có bộ kẹp để lấy thùng chứa mẫu.

NASA tiết lộ trong một đề xuất ngân sách được công bố vào ngày 13/3 rằng sẽ trì hoãn một sứ mệnh thời tiết không gian, Geospace Dynamics Constellation, để lấy kinh phí cho nhiệm vụ Sao Hỏa. Vẫn chưa rõ mức chi phí phát sinh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ sẽ là bao nhiêu, và sẽ ảnh hưởng thế nào đến các nhiệm vụ khác.

Trong vài tháng tới, NASA và ESA sẽ lên kế hoạch tất cả các hợp phần trong nhiệm vụ lấy mẫu Sao Hỏa và ước tính chi phí để các hội đồng đánh giá độc lập khả năng thực hiện. Tháng trước, NASA cho biết muốn phân bổ gần 1 tỷ USD cho nhiệm vụ lấy mẫu từ Sao Hỏa trong năm tài chính sau

Sở dĩ nhiệm vụ vẫn được cân nhắc cho dù tốn kém và ảnh hưởng đến các dự án khác vì các mẫu mà Perseverance thu thập được có giá trị cao. Kể từ khi hạ cánh vào tháng 2/2021, tàu thám hiểm đã thu thập các mẫu đất đá khác nhau có thể làm sáng tỏ lịch sử Sao Hỏa, bao gồm cả lịch sử sự sống.

Trong 10 ống chứa mẫu được công bố chi tiết đến nay, một số chứa đá lửa, đông đặc trực tiếp từ đá nóng chảy và sẽ cho phép các nhà khoa học xác định tuổi của các bộ phận trên bề mặt sao Hỏa. 2 mẫu khác, được thu thập tại các địa điểm được gọi là Hogwallow Flats và Yori Pass, chứa đá hình thành từ trầm tích hạt mịn, vốn trải thời gian dài tương tác với nước -một môi trường lý tưởng mà sự sống có thể phát triển. Các nhà khoa học cho rằng các khoáng chất sunfat được Perseverance phát hiện trong đá có thể bảo tồn các đặc tính sinh học của các sinh vật cổ đại, nếu những sinh vật đó từng tồn tại.

Đến nay, Perseverance vẫn tiếp tục khám phá. Ngày 30/3 mới đây, nó đã thu được mẫu thứ 19 từ một tảng đá ở châu thổ giàu cacbonat, một loại khoáng chất khác có khả năng lưu giữ các dấu hiệu của sự sống trong quá khứ.