Những hoạt động "hack não" giúp người già giảm nguy cơ sa sút trí tuệ

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, có hơn 55 triệu người mắc bệnh sa sút trí tuệ trên toàn thế giới, hầu hết là người lớn tuổi. Tuy nhiên, các chuyên gia về sức khỏe từ lâu đã nhấn mạnh rằng chứng bệnh này không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa. Thường xuyên vận động, ăn uống lành mạnh và tránh hút thuốc là những lựa chọn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh.

Mới đây, một nghiên cứu trên Jama Network Open tiếp tục cho thấy rằng tham gia các hoạt động thách thức trí não như chơi cờ vua, viết lách hoặc tham gia các lớp học khi về già có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ. Các nhà nghiên cứu ở Mỹ và Úc sử dụng dữ liệu từ Nghiên cứu Aspree của Úc về người cao tuổi, kéo dài từ ngày 1/3/2010 đến ngày 30/11/2020.

Ở thời điểm bắt đầu, nghiên cứu chọn người tham gia là những người trên 70 tuổi, không bị suy giảm nhận thức nghiêm trọng hoặc bệnh tim mạch. Họ thường xuyên được nhóm thực hiện nghiên cứu trực tiếp đánh giá tình trạng sa sút trí tuệ: được hỏi về mạng lưới xã hội và các hoạt động hằng ngày, bao gồm cả các hoạt động giải trí như đi đến phòng tranh hay đi nhà hàng. Các mức độ hoạt động được ghi nhận gồm: không bao giờ, hiếm khi, đôi khi, thường xuyên hoặc luôn luôn.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ 10.318 người tham gia, có tính đến các yếu tố như tuổi tác, giới tính, tình trạng hút thuốc, trình độ học vấn, tình trạng kinh tế xã hội và liệu những người tham gia có mắc các bệnh khác như tiểu đường hay không.

Kết quả cho thấy đối với các hoạt động như viết lách, tham gia các lớp học hoặc sử dụng máy tính, việc tăng tần suất tham gia chỉ một hoạt động, ví dụ từ “thỉnh thoảng” thành “thường xuyên”, có liên quan đến việc giảm 11% nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ trong khoảng thời gian 10 năm. Tương tự, tăng tần suất các hoạt động như chơi bài, cờ vua hoặc giải câu đố có liên quan đến việc giảm 9% nguy cơ sa sút trí tuệ.

Ngoài các hoạt động trí não nói trên, các hoạt động sáng tạo như vẽ tranh hoặc khắc gỗ ít liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ hơn.

“Tương tự, các mạng lưới giữa các cá nhân, các hoạt động xã hội và các chuyến đi chơi bên ngoài không liên quan đến nguy cơ sa sút trí tuệ”, theo nhóm nghiên cứu. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu lưu ý nguyên nhân có thể do có quá ít người tham gia sống trong tình trạng cô đơn hoặc bị cô lập. Một số nghiên cứu trước đây đã cho thấy lợi ích của tương tác xã hội đối với việc giảm nguy cơ mắc các bệnh về trí tuệ.

Một số hạn chế của nghiên cứu này đã được chỉ ra: nghiên cứu dựa trên dữ liệu quan sát và những người tham gia có thể có lối sống lành mạnh hơn và gắn kết với cộng đồng hơn so với dân số nói chung.

Theo James Rowe - giáo sư về thần kinh học nhận thức tại Đại học Cambridge, người không tham gia nghiên cứu, nghiên cứu này có thể cung cấp hướng dẫn cho các quyết sách nhằm giảm gánh nặng của chứng sa sút trí tuệ trong tương lai. Đồng thời, ông cho rằng, nghiên cứu này bổ sung thêm bằng chứng giá trị cho thấy lối sống phong phú, với các hoạt động trí não, có liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh về trí tuệ thấp hơn.