Chính phủ Ấn Độ có kế hoạch xóa sổ gần 300 giải thưởng khoa học

Chính phủ Ấn Độ chưa công bố quyết định chính thức, nhưng biên bản từ cuộc họp do Bộ trưởng Nội vụ Ấn Độ chủ trì với sự tham dự của các quan chức cấp cao về khoa học và y tế vào tháng trước đã tiết lộ chi tiết kế hoạch xóa sổ nhiều giải thưởng khoa học.

Chẳng hạn, Cục Khoa học và Công nghệ, nhà tài trợ chính cho khoa học và công nghệ của Ấn Độ, sẽ chỉ giữ lại 4 trong số 207 giải thưởng hiện có. Cục Nghiên cứu khoa học và công nghiệp sẽ loại bỏ hoặc hợp nhất 6 trong số 7 giải thưởng. (Đây là 2 đơn vị trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ Ấn Độ.) Bộ Các khoa học về Trái đất sẽ hủy bỏ 3 trong số 4 giải thưởng.

Các cơ quan về năng lượng nguyên tử, không gian và y tế sẽ loại bỏ toàn bộ các giải thưởng khoa học mà họ hiện có, tổng cộng là 45 giải. Tuy nhiên, theo biên bản, các cơ quan này sẽ giới thiệu các giải thưởng mới dành cho nghiên cứu về năng lượng nguyên tử và không gian. Các giải thưởng bị xóa sổ không được nêu đích danh.

Chính phủ Ấn Độ cũng có kế hoạch giới thiệu một giải thưởng mới, giải Vigyan Ratna - đây sẽ là giải Nobel phiên bản Ấn Độ. Thông tin chi tiết về giải thưởng này vẫn chưa được cung cấp.

Các nhà nghiên cứu nói rằng các giải bị xóa sổ, thường đi kèm phần thưởng tiền mặt nhỏ hoặc tài trợ nghiên cứu, đem lại động lực và sự công nhận đối với công việc nghiên cứu. Đồng thời họ lo ngại động thái này sẽ gửi đi thông điệp tiêu cực đến các nhà khoa học trẻ. “Xóa sổ những giải thưởng này sẽ làm mất tinh thần cộng đồng khoa học và làm suy yếu tinh thần theo đuổi khoa học ở Ấn Độ", Soumitro Banerjee, nhà vật lý tại Viện Nghiên cứu và Giáo dục khoa học Ấn Độ và Tổng thư ký của Hiệp hội Khoa học đột phá, cho biết.

Các nhà khoa học cho biết họ chưa được giải thích gì thêm về động thái này. “Chúng tôi không biết vì sao họ muốn xóa sổ các giải thưởng hiện có, và cũng không rõ động thái này nhằm giải quyết vấn đề gì," nhà vật lý sinh học Gautam Menon tại Đại học Ashoka nói.

Vishwesha Guttal, nhà sinh thái học tính toán tại Viện Khoa học Ấn Độ, Bangalore, thì bày tỏ, “Chúng tôi cần hiểu lý do đằng sau việc loại bỏ các giải thưởng, cũng như tầm nhìn mới của chính phủ về hệ thống giải thưởng."

Một cựu quan chức khoa học cấp cao của Ấn Độ chia sẻ với Nature rằng chính phủ đã cân nhắc động thái này từ hơn bốn năm trước. Nhưng có rất ít, nếu có, các thảo luận liên quan, vì vậy các nhà khoa học đều bất ngờ.

Một mối quan tâm khác của các nhà khoa học là đến nay vẫn không có bất kỳ thông tin gì về giải thưởng khoa học cao nhất của đất nước, giải thưởng Shanti Swarup Bhatnagar, của Hội đồng Nghiên cứu khoa học và công nghiệp. Giải thưởng này nhẽ ra đã phải được thủ tướng Ấn Độ trao vào ngày 26/9.

Nhiều nhà khoa học thừa nhận rằng có những sai sót - chẳng hạn như thiếu tính toàn diện và minh bạch - trong một số quá trình chọn người để trao giải thưởng khoa học. Ví dụ, trong số 97 người nhận giải thưởng Bhatnagar trong 10 năm qua, chỉ có 5 người là phụ nữ.

Tapasya Srivastava, nhà di truyền học tại Đại học Delhi, cho biết, trong một số trường hợp, các nhà khoa học ở các vị trí cấp cao trong các ủy ban giải thưởng chọn người đoạt giải theo kiểu "có đi có lại" giữa các cơ quan nghiên cứu, thay vì dựa trên kết quả nghiên cứu thực sự.

Các nhà nghiên cứu đồng ý với Srivastava rằng hệ thống giải thưởng cần được rà soát lại để bảo đảm sự công bằng, mình bạch và loại bỏ xung đột lợi ích, đồng thời khuyến khích việc tự đề cử và trao giải cho nhóm.