Vận động và ăn uống khoa học để có sức khỏe tốt và tâm lý vững vàng là vấn đề càng cần được chú ý khi chúng ta vừa trải qua thời kỳ đại dịch nhiều xáo trộn.

BS Đỗ Tuấn Anh tại Med Talks số 6. Ảnh: VH
BS Đỗ Tuấn Anh tại Med Talks số 6. Ảnh: VH

Tại Med Talks số 6 tối 9/6, BS Đỗ Tuấn Anh, Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết, WHO ước tính 81% trẻ em vị thành niên trên toàn cầu không hoạt động thể chất đầy đủ, trong khi hoạt động thể chất thường xuyên được chứng minh là giúp ngăn ngừa và kiểm soát các bệnh không lây nhiễm như bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường và một số bệnh ung thư. Nó cũng giúp ngăn ngừa tăng huyết áp, duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh và có thể cải thiện sức khỏe tâm thần. Hướng dẫn hoạt động thể chất cho người dân của Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ đề xuất, trẻ em từ 5-17 tuổi nên hoạt động thể chất ít nhất 60 phút mỗi ngày, nhằm giúp xây dựng hệ thống xương và cơ khỏe, giảm lo lắng và stress, kích thích tâm lý tích cực. Các hoạt động thể chất này phải tiêu thụ được năng lượng, khiến trẻ thở sâu, thở nhanh, vã mồ hôi mới đảm bảo được việc thúc đẩy trao đổi chất, phát triển cơ xương của trẻ.

Về mặt dinh dưỡng, BS Đỗ Tuấn Anh nhận định, hầu hết các thực phẩm được quảng cáo trên truyền thông đều thuộc dạng nhiều mỡ, muối và đường, nhưng ít dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh của trẻ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, trẻ thường đòi hỏi cha mẹ mua thực phẩm theo quảng cáo; và ăn nhiều hơn nhu cầu trong khi xem TV/youtube hay chơi game… - vốn là những hoạt động không giúp tiêu calo và phát triển cơ xương.

Dinh dưỡng và vận động không hợp lý dẫn đến hai trạng thái: trẻ bị kém phát triển, suy dinh dưỡng hoặc béo phì, thừa cân; trong đó nghiêng nhiều về hiện tượng thừa cân, béo phì - đặc biệt là với trẻ em ở các thành phố lớn - BS Đỗ Tuấn Anh nêu rõ.

Ông cho biết, dinh dưỡng cho trẻ cần bảo đảm cân bằng giữa 4 nhóm chất đạm, bột đường, chất béo, vitamin; và đa dạng tất cả các nhóm thực phẩm: rau và trái cây (rau nên nhiều hơn trái cây), ngũ cốc nguyên hạt, đậu, thịt, cá, hạt.

Để khuyến khích trẻ ăn uống đa dạng và ngon miệng, BS Đỗ Tuấn Anh khuyên cha mẹ nên kết hợp các rau và trái cây màu sắc khác nhau để kích thích thị giác, vị giác của trẻ. Điều này cũng tốt về mặt dinh dưỡng vì các loại thực phẩm có màu sắc khác nhau chứa các loại dinh dưỡng khác nhau. Ngoài ra, cha mẹ có thể cho trẻ tham gia thảo luận về thực phẩm, đi chợ, nấu nướng cùng để tạo hứng thú.

Ông còn lưu ý, việc bổ sung dinh dưỡng cho trẻ kém phát triển chỉ nên tập trung vào thực phẩm chứ không nên lạm dụng các loại thực phẩm chức năng, bởi chúng có thể chứa những hoạt chất không tốt cho sức khỏe của trẻ về lâu dài.

Bên cạnh đó, ông gợi ý một số cách để cha mẹ đồng hành với trẻ trong hoạt động thể chất:

+ Đảm bảo trẻ phải được hoạt động thể chất đủ để cân bằng với calo trẻ nạp vào hằng ngày.

+ Dành thời gian chơi/tham gia ít nhất 60 phút vận động mỗi ngày với trẻ (đi bộ, đạp xe, bơi, …).

+ Khuyến khích trẻ hoạt động (thể thao, trò chơi, tham gia các đội thể thao ở cộng đồng).

+ Làm công việc nhà cùng trẻ (làm vườn, dọn nhà,..).

Vận động và ăn uống khoa học sẽ giúp trẻ có sức khỏe tốt, hình thể cân đối, khiến trẻ cảm nhận tốt hơn về bản thân. Khi tự tin, trẻ sẽ học tập tốt hơn cũng như đối diện với stress/ áp lực, điều chỉnh/kiểm soát cảm xúc tốt hơn; tránh/loại bỏ được cảm xúc tiêu cực. Điều này càng cần được chú ý khi chúng ta vừa trải qua thời kỳ đại dịch nhiều xáo trộn, với 45% học sinh gặp vấn đề sức khoẻ do học trực tuyến kéo dài – BS Đỗ Tuấn Anh nhấn mạnh. “Và không bao giờ là quá muộn để cha mẹ bắt đầu khuyến khích tạo lập những thói quen sống khỏe ở trẻ,” ông nói.

Med Talks là chuỗi sự kiện trực tuyến xoay quanh chủ đề y khoa, dược, tâm lý do mạng lưới tri thức số MetaMinds tổ chức khoảng hai tuần một lần, với sự đồng hành của thương hiệu xuất bản sách y học MedInsights và Hệ thống phòng khám 247.

Tại Med Talks số 6, PGS.TS. Thầy thuốc Ưu tú Nguyễn Tiến Dũng - nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết, để điều trị béo phì, trẻ phải thay đổi dinh dưỡng, vận động một cách có hệ thống. Quá trình này nhất thiết phải có sự đồng hành sát sao của cha mẹ. Về ăn uống đối với trẻ nhỏ béo phì, thừa cân, bố mẹ cần đồng hành, giám sát để giảm dần khẩu phần ăn, giảm tiêu thụ các loại đồ ăn thức uống có hại cho sức khỏe. Với trẻ lớn hơn, cha mẹ cần giải thích rõ, tại sao cần tuân thủ nghiêm chế độ ăn uống lành mạnh. Bên cạnh đó, cha mẹ còn cần đồng hành với trẻ trong vận động, vì trẻ thừa cân, béo phì thường ngại vận động do cơ thể nặng nề. Nên đa dạng vận động vì đạp xe, đi bộ, đá bóng không phải lúc nào cũng hấp dẫn trẻ.