VEPR: Hai kịch bản tăng trưởng kinh tế phụ thuộc tình hình dịch bệnh trên thế giới

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid -19, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia trên thế giới có mức tăng trưởng kinh tế dương trong quý II/2020, đạt 0,36%. Tính chung 6 tháng đầu năm, GDP tăng 1,81%.

Ngày 21/7, Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) vừa công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô Việt Nam quý II và 6 tháng năm 2020. PGS.TS Phạm Thế Anh - Kinh tế trưởng VEPR nhận định, triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2020 phụ thuộc vào khả năng khống chế bệnh dịch, không chỉ trong nước mà còn trên thế giới.

Xét đến việc gỡ bỏ phong tỏa xã hội sớm hơn dự kiến (từ cuối tháng Tư so với dự kiến cuối tháng Năm trước đây) và dựa trên dữ liệu thu thập được tính đến hết 31/6/2020, VEPR đưa ra 2 kịch bản điều chỉnh về tăng trưởng cho năm 2020, bao gồm:

Trong kịch bản này, bệnh dịch sẽ không tái phát trong nước từ nay đến cuối năm, hoạt động kinh tế nội địa dần trở lại bình thường. Tuy nhiên, bệnh dịch ở nhiều trung tâm kinh tế - tài chính quan trọng trên thế giới được giả định có khả năng tái bùng phát hoặc các nước chưa đủ tự tin rỡ bỏ các biện pháp can thiệp và phải kéo dài thời gian phong tỏa sang nửa sau Quý III/2020.

Điều này ảnh hưởng đến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam và nhu cầu du lịch, lưu trú tại Việt Nam trong ngắn hạn. Mức độ tác động của COVID–19 lên các ngành nông lâm ngư nghiệp, sản xuất chế biến chế tạo và các ngành trong khu vực dịch vụ sẽ nghiêm trọng hơn. Nhìn chung, các ngành nghề sẽ phát triển khiêm tốn và tăng trưởng cả năm dự báo ở mức 3,8%.

Ở kịch bản này, bệnh dịch trong nước dù vẫn được khống chế hoàn toàn và hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường, nhưng tình hình quốc tế kém khả quan hơn, có khả năng phong tỏa đến Quý IV/2020.

Điều này dẫn đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề và không có khả năng hồi phục trong năm nay, kéo theo đó là sản xuất trong nước tăng trưởng yếu và các ngành khai khoáng phục vụ công nghiệp có khả năng thu hẹp.

Dịch vụ lưu trú và ăn uống không có động lực hồi phục do thiếu khách du lịch nước ngoài, trong khi nhu cầu trong nước với các loại hình dịch vụ này cũng bị hạn chế do tình hình kinh tế kém khả quan ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 2,2%.

PGS-TS. Phạm Thế Anh nhận định, khả năng cao là diễn biến nền kinh tế sẽ đi theo kịch bản thứ nhất, tức tăng trưởng GDP sẽ đạt 3,8% trong năm nay.

Nhóm nghiên cứu của VEPR khuyến nghị, đối với các doanh nghiệp, việc chủ động giảm lãi vay, cắt giảm các chi phí bắt buộc như phí và hoãn/ giảm thuế có giá trị kích thích và hỗ trợ kinh tế hiệu quả hơn so với cứu trợ hoặc tài trợ trực tiếp.

Bên cạnh đó, các chính sách an sinh xã hội như chi trả bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ người bị tạm thời ngưng việc, trợ cấp cho người nghèo, người bị mất kế sinh nhai nên được ưu tiên hàng đầu và cần được triển khai nhanh chóng, đúng đối tượng trước khi người dân rơi vào những bi kịch không đáng có.

Việc thúc đẩy đầu tư công cũng là điều được khuyến nghị nên làm, nhưng các chuyên gia nhấn mạnh không nên tăng chi tiêu công mới một cách dàn trải, vội vàng, thiếu kiểm soát mà chỉ tập trung vào những dự án trọng điểm quốc gia, đã được phê duyệt và được bố trí sẵn vốn thực hiện. Đây là giải pháp mà nhiều nước cũng đang thực hiện để hỗ trợ nền kinh tế, mà tiêu biểu Trung Quốc vừa qua đã thúc đẩy đầu tư công rất mạnh mẽ để đạt được mức tăng trưởng khá ấn tượng trong quý II/2020.

Trước đó tháng 4/2020, VEPR từng đưa ra 3 kịch bản tăng trưởng cho Việt Nam năm 2020 với mức tăng trưởng GDP năm 2020 lần lượt là 4,2%, 1,5% và -1,0% nếu dịch kéo dài đến cuối quý II, quý III và quý IV.