Vốn đầu tư vào các startup công nghệ Việt Nam giảm gần một nửa trong năm 2020

Báo cáo - do quỹ đầu tư mạo hiểm tư nhân Do Ventures và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thuộc Bộ KH&ĐT thực hiện - nhận định, 2020 là một năm thử thách: tổng số vốn đầu tư vào các startup công nghệ Việt Nam đạt 451 triệu USD, giảm 48% so với năm 2019. Nguyên nhân chủ yếu do sự vắng bóng của các vòng gọi vốn có giá trị đáng kể đã được các công ty lớn khép lại trong năm trước.

Tuy nhiên, số lượng các khoản đầu tư giảm không đáng kể - ở mức 17%, trong đó ghi nhận 60 thương vụ vào nửa cuối năm - con số tương đương với cùng kỳ năm trước. Sau giai đoạn sụt giảm mạnh vào quý I, hoạt động đầu tư mạo hiểm bắt đầu hồi phục từ quý II trở đi.

Số lượng nhà đầu tư nước ngoài ở Việt Nam chỉ giảm nhẹ trong năm 2020. Trong khi các nhà đầu tư Hàn Quốc và Singapore vẫn hoạt động tích cực thì lượng rút vốn chủ yếu đến từ Nhật Bản. Nhìn chung, báo cáo nhận xét rằng Việt Nam vẫn là điểm đến thu hút với các nhà đầu tư công nghệ chủ lực vào quốc gia này.

Các quỹ nội địa cho thấy vai trò ngày càng lớn trong việc nâng đỡ các startup công nghệ giai đoạn đầu. Năm 2020, hơn một nửa số thương vụ giải ngân thành công cho startup công nghệ Việt Nam đến từ những quỹ đầu tư nội địa, tiếp theo là Hàn Quốc, Singapore, Nhật Bản. Đây là chỉ dấu cho thấy các nhà đầu tư trong nước có khả năng trở thành nhân tố tích cực trong việc hỗ trợ startup giai đoạn đầu tiếp tục tiến xa hơn trong bối cảnh nhiều thử thách như hiện nay.

Nguồn vốn của các quỹ nội và quỹ ngoại vẫn tập trung vào các giai đoạn sớm trong vòng đời của startup – bao gồm Pre A , series A. Số lượng các giao dịch dưới 500.000 USD (ở giai đoạn pre-A) tăng 11% trong năm 2020, bao gồm cả sự gia tăng về quy mô giao dịch và số lượng giao dịch. Tuy nhiên, nếu tính trung bình trên cả thị trường, quy mô giao dịch cho startup ở giai đoạn sớm đã giảm 50%, từ mức 3 triệu USD/giao dịch xuống còn 1,4 triệu USD/giao dịch tại vòng series A.

Số thương vụ cho những startup ở giai đoạn sau (Series B, C) cũng bị sụt giảm đáng kể so với năm 2019, nhưng do mức giảm số lượng nhanh hơn mức giảm tổng giá trị các thương vụ, khiến giá trị trung bình của các thương vụ B, C vẫn có xu hướng tăng.

Các lĩnh vực được đầu tư tương đối đa dạng, trong đó thanh toán và bán lẻ tiếp tục là lĩnh vực nhận được nhiều khoản đầu tư giá trị lớn nhất nhờ vai trò chủ chốt của chúng trong việc phát triển nền kinh tế số.

Một số ngành như HRTech (công nghệ nhân sự), PropTech (công nghệ bất động sản) tiếp tục thu hút vốn đầu tư, trong khi lượng vốn đổ vào các ngành như EdTech (công nghệ giáo dục), MedTech (công nghệ y tế), và SaaS (phần mềm dạng dịch vụ) cũng đang tăng dần lên do sự thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng và các doanh nghiệp sau Covid-19.

Mặc dù thị trường đầu tư công nghệ Việt Nam có sự chững lại khó tránh khỏi do tác động của Covid-19, các nhà sáng lập tại Việt Nam vẫn đang tận dụng mọi nguồn lực có thể để trụ vững và tiếp tục phát triển.

Cùng với đó, Chính phủ đang có những tín hiệu tích cực nhằm kiến tạo một môi trường thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, bao gồm: phê duyệt các quyết định về Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ, thúc đẩy hơn quá trình xây dựng cơ chế quản lý thử nghiệm có kiểm soát với Fintech, cũng như việc đưa vào vận hành Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) và những chính sách ưu đãi của trung tâm này cho startup.