Nhóm tác giả tại Bệnh viện Mắt TPHCM đã xây dựng thuật toán ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện nhanh và sớm bệnh Glôcôm - nguyên nhân phổ biến thứ hai dẫn đến mù lòa ở Việt Nam.
Glôcôm là một bệnh lý thần kinh thị giác, đặc trưng bởi hình thái tổn thương đặc hiệu tiến triển của lớp sợi thần kinh và đĩa thị. Đây là nguyên nhân chiếm tỷ lệ thứ hai, chỉ xếp sau đục thủy tinh thể, dẫn đến chứng mất thị lực hoàn toàn. Tại Việt Nam, hiện cả nước có khoảng trên 380 ngàn người bị mù hai mắt, trong đó có hơn 24 ngàn người bị mù lòa do glôcôm (chiếm 65% và đứng thứ hai sau bệnh lý đục thể thủy tinh 66,1%). Một phần nguyên nhân là do tỷ lệ phát hiện glôcôm của nước ta còn thấp, do chưa có phương pháp khám tầm soát phù hợp kịp thời, theo TS.BS Phạm Thị Thủy Tiên, Bệnh viện Mắt TPHCM.
Trong khi đó, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về ứng dụng công nghệ học máy để xác định bệnh glôcôm. Đây được xem như là phương tiện có độ nhạy và độ chuyên biệt cao (>90%) để phát hiện bệnh lý thần kinh thị do glôcôm, từ những hình ảnh đáy mắt chất lượng cao.
Vừa qua, nhóm tác giả tại Bệnh viện Mắt TPHCM đã tiến hành đề tài nghiên cứu “Tầm soát bệnh glôcôm bằng chụp ảnh màu gai thị với ứng dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo EyeDr".
Giải pháp EyeDr của nhóm gồm hệ thống máy chủ với các chức năng như lưu trữ dữ liệu hình ảnh gai thị và các bộ dữ liệu huấn luyện; nhận diện đặc trưng, phân loại bệnh lý glôcôm khi có yêu cầu từ phía người sử dụng;… Ngoài ra, còn có phần mềm ứng dụng (EyeDr Software Client) cài đặt tại máy tính để bàn của bác sỹ tham gia khám tầm soát cho bệnh nhân. Khi bác sỹ sử dụng phần mềm EyeDr Software Client tải lên một hình ảnh gai thị, phần mềm sẽ chuyển hình ảnh này đến EyeDr Server, sau đó máy chủ EyeDr Server sẽ thực hiện việc tiếp nhận, lưu trữ dữ liệu hình ảnh gai thị đồng thời xử lý và trả kết quả chẩn đoán phân loại bệnh glôcôm về cho phía phần mềm tại máy bác sỹ.
Quy trình vận hành hệ thống EYEDR phục vụ nghiên cứu tại Bệnh viện Mắt TPHCM được thực hiện với các bước như bệnh nhân A đến khám tầm soát glôcôm sẽ được chỉ định đi chụp hình màu gai thị tại Khoa chẩn đoán hình ảnh. Tại đây, hình ảnh đáy mắt được kỹ thuật viên chụp từ máy chuyên môn, xử lý ảnh và đẩy lên máy chủ lưu trữ tại thư mục hình ảnh gốc và chuyển về phần mềm EyeDr. Phần mềm hiển thị hình ảnh và các thông tin phân loại bệnh trên hình ảnh gai thị, giúp tầm soát bệnh lý glôcôm.
Kết quả, thời gian trung bình để đọc và phân loại ảnh màu đĩa thị xác định bệnh lý glôcôm đối với hệ thống máy học chỉ từ 8-12 giây, nhanh hơn rất nhiều so với mức 45 giây khi bác sỹ nhãn khoa chuyên về glôcôm thăm khám, hay 6-8 phút đối với bác sỹ nhãn khoa thông thường. Qua thử nghiệm lâm sàng, độ nhạy và độ chuyên biệt của phần mềm EyeDr được xác định lần lượt ở mức 90,3% và 95,1%.
Theo TS.BS Phạm Thị Thủy Tiên, Chủ nhiệmđề tài, chỉ cần trang bị máy chụp hình đáy mắt chụp được ảnh gai thị, các bệnh viện, trung tâm y tế đều có thể dễ dàng sử dụng phần mềmEyeDr, để tầm soát sớm bệnh lý đáy mắt cho bệnh nhân
Trong thời gian tới, phần mềm trí tuệ nhân tạo EyeDr tiếp tục được nhóm nghiên cứu và ứng dụng trong lâm sàng. Qua đó, có thể đưa phần mềm trí tuệ nhân tạo EYEDR vào hệ thống Danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh của Bộ Y tế, xem như là một phương pháp tầm soát giúp phát hiện bệnh. Đồng thời, nhóm tiếp tục mở rộng thuật toán phần mềm để tầm soát những bệnh lý khác của đáy mắt như võng mạc đái tháo đường, hoàng điểm tuổi già.
Đề tài đã được Sở KH&CN TPHCM nghiệm thu.