“Tôi không lên án Mark khi theo đuổi sự thống trị; Nhưng anh ấy thực sự đã tạo ra một con quái vật (leviathan)” – đó là những lời bộc bạch của Chris Hughes, người đã từng giúp Mark khởi nghiệp Facebook. Tuy nhiên, thời gian đã khiến quá nhiều thứ thay đổi.
Trong bài viết op-ed (kế trang của ban biên tập) trên Tạp chí New York Times mang tựa “It’s Times to Break Up Facebook” (Đây là lúc nên chia nhỏ Facebook), Hughes tin rằng Facebook đã giành được quá nhiều quyền lực – thứ nên được chia nhỏ và quản lý tốt hơn. “Đã 15 năm kể từ ngày tôi cùng Mark sáng lập Facebook tại Harvard, và tôi cũng đã rời công ty gần một thập kỷ; Nhưng tôi cảm thấy có đôi chút tức giận và cần có trách nhiệm” – Hughes viết.
Trung tâm của những vấn đề mà Facebook liên tiếp gặp phái lại chính là Mark, vị CEO mà Hughes cho rằng đang nắm giữ quá nhiều quyền lực không bị kiểm soát – như có thể quyết định người dùng nên đọc thứ gì, cái gì là phát ngôn thù nghịch hoặc không; bên cạnh một túi tiền khổng lồ, cho phép anh chặn đứng bất cứ đối thủ cạnh tranh tiềm năng nào bằng cách mua lại họ. Hughes viết: “Mark đã giành được sự kiểm soát duy nhất đối với tất cả các phát ngôn. Đây là điều chưa từng có tiền lệ liên quan đến khả năng giám sát, tổ chức và thậm chí cả kiểm duyệt hoạt động giao tiếp giữa gần hai tỷ người.”
Mặc dù bị xem là có mối liên hệ đặc biệt với Facebook, nhưng Hughes chắc chắn sẽ không đơn độc trên con đường kêu gọi trách nhiệm giải trình từ gã khổng lồ mạng xã hội. Bài viết của anh được đăng ngay sau phán quyết phạt hàng tỷ USD treo trên đầu Facebook bởi Ủy ban Thương mại Liên bang (Federal Trade Commission), sau những cuộc điều tra công ty đã làm gì với dữ liệu người dùng. Ngoài ra, Hughes đồng thời cũng tham gia cùng Thượng Nghị sĩ Dân chủ Elizabeth Warren (Đại diện tiểu bang Massachusetts, ứng cử viên tổng thống sắp tới), người đang vận động chia nhỏ Facebook, Amazon và Google từ hồi tháng Ba.
Giải pháp cho quyền lực đang được thả cương của Mark, theo Hughes, phải nằm trong tay chính phủ, thông qua các quy định. Whatsapp, Instagram và Facebook cần được lái vào địa hạt của lĩnh vực kinh doanh đặc thù, nhằm kiến tạo một thị trường cạnh tranh lành mạnh hơn. Hughes cũng kêu gọi sự thành lập của các cơ quan quản lý chuyên biệt, chịu trách nhiệm về công nghệ.
“Tôi không lên án Mark khi theo đuổi sự sự thống trị”, Hughes viết. “Nhưng anh ấy đã tạo ra một con quái vật khi đẩy rất nhiều doanh nghiệp ra ngoài lề và giới hạn lựa chọn của người dùng. Vì thế, chính quyền cần phải nhận lấy trách nhiệm, để đảm bảo rằng chúng ta sẽ không bao giờ đánh mất sự màu nhiệm của bàn tay vô hình (invisible hand).”
Nguồn:
Hải Đăng (Theo New York Times)