Công nghệ ngăn nước biển “gặm nhấm” đất liền

PGS-TS Đỗ Minh Đức - khoa Địa chất, Đại học khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội - khẳng định, biến đổi khí hậu có ảnh hưởng lớn đến khu vực ven biển. Các nghiên cứu đã ghi nhận các hiện tượng cực đoan do hậu quả của nó như xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, hạn hán ở ven biển Trung Bộ hay xói lở ở các bờ biển. “Hiện hiện tượng xói lở đã được ghi nhận từ lâu ở Hải Hậu, Nam Định” - TS Tuấn nói.

Thạc sỹ Phạm Việt Khoa - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần FECON, Trưởng ban tổ chức hội nghị Geotec Hanoi 2016 - dẫn một thực tế rất đáng lo ngại: “Khu nghỉ Sun Spa Resort ở Quảng Bình có bãi biển rất đẹp, nhưng 2-3 năm gần đây nơi này không có bãi biển nữa do xói lở. Vấn đề này cũng đang rất nóng ở bãi biển Cửa Đại”.

Theo ông, nếu tình trạng này được dự báo tốt, doanh nghiệp sẽ có phương án hợp lý hơn khi chọn địa điểm xây resort. “Sông Hậu đoạn qua Cần Thơ đang sạt lở cả mảng. Một doanh nghiệp lớn ở Hà Nội từng chọn một vị trí rất đẹp ven sông để xây dựng, nhưng khi được dự báo là khu vực này có khả năng bị xói lở, họ đã từ bỏ ý định, tránh được thiệt hại lớn” - ông Khoa nói.

Theo kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong vòng 100 năm trở lại đây, nước biển dâng 70cm, kéo theo sóng tăng. Nếu nước biển dâng 70cm, chiều cao sóng sẽ tăng khoảng 1,5 lần, tạo nên dòng chảy ven bờ. Dòng chảy này kéo bùn cát lắng đọng ở bờ biển ra ngoài xa, dẫn đến hiện tượng xói mòn bờ biển.

PGS-TS Vũ Minh Cát - Đại học Thủy lợi - cho biết biến đổi khí hậu sẽ làm tăng sức mạnh của bão: “Nếu hiện nay bão miền Bắc cao nhất là cấp độ 14 thì biến đổi khí hậu có thể làm tăng đến cấp 16. Chúng tôi có làm một phép tính thử ở các tỉnh ven biển từ Quảng Ninh đến Bình Thuận thì thấy rằng, nếu bão tăng lên cấp 16 và kết hợp với biến đổi khí hậu, mực nước sẽ cao hơn hiện nay từ 1-3m”. Với kịch bản đó, tình trạng xói mòn bờ biển càng nghiêm trọng hơn.

Theo TS Cát, nếu không có giải pháp khắc phục, tình trạng nước biển dâng sẽ ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng bảo vệ đê biển. “Bãi biển Hải Hậu là một trong những bãi biển xói mòn điển hình của Việt Nam, chủ yếu là xói và không có bồi, nếu nước cứ tiếp tục tăng sẽ rất nguy hại cho đê biển” - ông Cát nói.

GS Kazuya Yasuhara - Viện Khoa học thích ứng biến đổi toàn cầu, Đại học Ibaraki, Nhật Bản - cho biết, ông đang xây dựng một giải pháp chống xói mòn bờ biển có tên là kè mềm bêtông rỗng, đã được thi công tại đê biển Hải Hậu, dự kiến hoàn thành trong năm 2016.

Theo đó, các chuyên gia sử dụng kè mềm hình chữ T làm bằng bêtông rỗng để đưa vào từ đỉnh đê biển. “Giải pháp này đã được ứng dụng rất thành công tại Nhật Bản. Đây là giải pháp tiềm năng để chống xói lở ở nhiều bờ biển của Việt Nam” - GS Yasuhara nói và cho biết, việc dùng kè mềm có chi phí rẻ hơn nhiều so với bêtông nặng, cấu kiện cứng.

Về phía FECON, ông Khoa cho biết, công ty đã đề xuất cho một số địa phương các công nghệ chống xói lở như gia cố công trình bằng sản phẩm dạng bêtông, hoặc dùng máy khoan sâu xuống công trình rồi phun các vật liệu, tạo nên kết cấu mềm ngay tại chỗ để ngăn chặn sự xâm nhập của nước biển khi triều dâng.

“Trước đây, Hà Lan, Italy thường làm tường ngăn cao hơn mực nước biển khoảng 3m. Ở cửa sông, họ làm cửa bêtông có thể nằm ngang phía dưới khi triều xuống và dựng lên khi triều lên. Việt Nam cũng đang tiếp cận công nghệ này nhưng với chi phí thấp hơn. Thay vì xây tường bêtông cao dày rất tốt kém, chúng tôi đang nghĩ tới giải pháp đê mềm - khi cần thì nó thành đê, khi không cần thì trở thành đáy. Sản phẩm này vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu phát triển” - ông Khoa tiết lộ. Ông cũng nêu một số giải pháp khác như sử dụng địa kỹ thuật tổng hợp, rừng ngập mặn, trồng một số loài cây thích hợp ở khu vực ven biển…

TS Vũ Minh Cát cho rằng, không giải pháp đơn lẻ nào hiệu quả mà phải có giải pháp tổng thể: “Phải gia cố đê. Chúng tôi có đề xuất với Nhà nước giải pháp đê siêu bền, tức kết hợp công trình giao thông và đê, chiều rộng không phải 5m như hiện nay mà có thể đến 50m, dân cư có thể sinh sống phía trong. Mặt đê có thể cao 5-7m kéo dài vào bên trong, tạo lá chắn lớn tránh nước biển dâng. Giải pháp này tạo nên sự đồng bộ giữa hạ tầng thủy lợi, hệ thống giao thông với các công trình khác” - ông Cát nói và cho biết kinh phí cho mỗi kilômét đê như vậy khoảng 100 tỷ đồng, nên cần chọn những vị trí quan trọng để thực hiện.