Yếu tố nào quan trọng để vận hành hiệu quả các hệ thống cảnh báo sớm thiên tai?

Họ chọn Thừa thiên Huế, nơi phải đối mặt với nguy cơ rủi ro ngập lụt, bão lốc do lượng mưa cao và tần suất bão xuất hiện hằng năm cao và hạn hán trong những tháng mùa khô, với sáu xã Lộc Điền, Vinh Mỹ, Phú Gia, Quang Thanh, Quảng Công, Phú Điền.

Các nhà nghiên cứu đã thực hiện các thảo luận sâu ở sáu xã với 133 người tham gia, đại diện cho nhiều nhóm khác nhau ở địa phương. Thông tin từ các thảo luận này được đưa vào các khung đánh giá khác nhau.

Phân tích dữ liệu cho thấy, mặc dù người dân hiểu về rủi ro thiên tai nhưng cần phải được cập nhật thông tin, ngoài bão lụt cần phải bổ sung hạn hán, thời tiết cực lạnh và xói mòn bờ biển. Trong khi đó, các kênh phổ biến, truyền thông để cảnh báo đã được tăng cường và đa dạng hóa nhưng bị hạn chế do thiếu cơ sở hạ tầng và bị ảnh hưởng do gió, tiếng ồn, nhiễu và mất điện.

Về chuẩn bị đương đầu với thiên tai chủ yếu dựa vào phương châm “năm tại chỗ” do trung ương và địa phương đặt ra, tạo điều kiện cho hợp tác giữa địa phương, cộng đồng và hộ gia đình. Tuy vậy, cơ hội tham gia ứng phó của người dân không cao, hạn chế sự phản hồi từ cộng đồng về cách thức hoạt động của hệ thống cảnh báo sớm.

Do đó, các nhà nghiên cứu cho rằng, mặc dù các hệ thống cảnh báo sớm đã được cải thiện, góp phần giảm thiểu rủi ro thiên tai nhưng còn một số hạn chế do việc thiếu tham gia của người dân trong các hệ thống này và việc đầu tư nguồn lực vào hệ thống ở cấp cơ sở. Các cam kết đồng hành và hỗ trợ tài chính dài hạn của chính quyền các cấp và việc tạo điều kiện tham gia của người dân sẽ quyết định tính bền vững, hiệu quả của các hệ thống cảnh báo sớm.

Kết quả được nêu trong bài báo “Community-based early warning systems in a changing climate: an empirical evaluation from coastal central Vietnam”, xuất bản trên tạp chí Climate and Development.