Techfest 2017 từ góc nhìn kết nối đầu tư

Chuyên gia đổi mới sáng tạo Nguyễn Đặng Tuấn Minh - trưởng Tiểu ban kết nối đầu tư tại Techfest 2017 - chia sẻ một số ghi nhận cá nhân từ những quan sát tại chuỗi hoạt động kết nối doanh nghiệp – startup - nhà đầu tư được tổ chức trước khi sự kiện Kết nối Hệ sinh thái khởi nghiệp quy mô quốc gia chính thức diễn ra vào 14 và 15/11 tại Hà Nội.

Trên thực tế, đã có nhiều dự án với tham vọng giải quyết tình trạng tản mát thông tin khởi nghiệp bằng cách thiết lập một cổng thông tin về startup và các nhà đầu tư để họ tự kết nối với nhau. Theo tôi, đó chỉ là những giả định hoặc những tham vọng duy ý chí.

Thách thức của những website, cổng thông tin, nền tảng này nằm ở chỗ: Làm sao để thu hút mọi người vào đó để đăng tải thông tin? Lợi ích gì khiến họ quay lại thường xuyên? Nguồn lực nào để cập nhật để những thông tin trên đó không bị cũ? Làm thế nào để giám sát được hiệu quả của sàn giao dịch kết nối đó? Đó là chưa kể đến, với mong muốn mang tính chất tổng hợp, các tham vọng thu thập thông tin dữ liệu từ khắp mọi nơi tạo áp lực rất lớn cho các đơn vị vận hành. Cuối cùng, khó có dự án nào tồn tại ổn định và bền vững.

Mục đích quan trọng nhất của techfest là làm thế nào để giải quyết được bài toán trên. Tại Tiểu ban kết nối đầu tư, trong một thời gian ngắn sau khi liệt kê các nhu cầu từ startup và nhà đầu tư, chúng tôi nhận thấy vấn đề bức xúc nhất của hai phía là không gặp được người phù hợp. Vì vậy theo đúng tinh thần của khởi nghiệp tinh gọn, chúng tôi không tập trung vào tập hợp thông tin của cả startup và nhà đầu tư mà tìm cách để hai bên kết nối dễ dàng.

Từ những khó khăn và thách thức đặt ra từ năm 2016, chúng tôi làm đơn giản hóa quy trình, cho phép nhà đầu tư đọc trước hồ sơ của startup để tạo hứng thú tìm hiểu đầu tư. Ngoài ra, ưu tiên số một của chúng tôi là làm sao để startup cập nhật liên tục thông tin của mình một cách đơn giản lên cổng kết nối đầu tư của techfest. Tất nhiên, mọi việc không thể suôn sẻ hết tất cả ngay từ ban đầu, chúng tôi không kỳ vọng nhận được lời khen ngợi ngay từ đầu. Thay vào đó, chúng tôi bắt đầu từ những tính năng đơn giản, lắng nghe phản hồi, phàn nàn và lựa chọn theo thứ tự ưu tiên để cải thiện dần.

Thay vì tập trung quá nhiều vào những dịch vụ đòi hỏi công nghệ cao, phức tạp, hoặc một giao diện quá đẹp, chúng tôi tập trung vào việc tạo dựng niềm tin giữa hai bên bằng các yếu tố cơ bản như chuẩn bị hồ sơ rõ ràng của cả hai bên.

Mặt khác, chúng tôi không quá đề cao tự động hóa và làm hoàn toàn trực tuyến mà linh hoạt kết hợp với hoạt động gặp gỡ, hướng dẫn bên ngoài. Việc có một đội ngũ hỗ trợ được đào tạo bài bản để mọi người dần quen với việc có một cổng thông tin kết nối đầu tư tạo ra sự thân thiện cho cổng thông tin là vô cùng cần thiết. Để đảm bảo tính nghiêm túc của cổng thông tin, đội ngũ quản lý luôn kiểm soát hồ sơ, xác thực hồ sơ trước khi chấp nhận hồ sơ trên hệ thống. Việc xây dựng nội dung cho các hồ sơ do các chuyên gia trong hệ sinh thái khởi nghiệp đảm nhiệm để đảm bảo mang lại thông tin hữu ích cho nhà đầu tư và những giá trị thiết thực cho chính startup hoàn thiện hơn nữa hồ sơ của mình.

Chúng tôi được toàn quyền tiến hành các thử nghiệm và thay đổi trong hoạt động kết nối đầu tư tại Techfest 2017. Nếu có thể, tôi gọi đây là một sandbox (hộp cát) mang tính mở, tạo không gian cho phép những thử nghiệm mới sáng tạo trong một sự kiện của khu vực công.

Trong hơn một tháng thử nghiệm cho phép đăng tải thông tin cả tiếng Anh và tiếng Việt, cổng đã tiếp nhận hơn 3.000 lượt truy cập từ 22 quốc gia trên thế giới; tiếp nhận hơn 150 hồ sơ của startup, 50 nhà đầu tư và hơn 60 cuộc gặp gỡ giữa nhà đầu tư và startup đã diễn ra. Các con số này đang tăng lên nhanh chóng khi Techfest 2017 đang đến gần.

Để thuyết phục một nhà đầu tư nước ngoài về tiềm năng của Việt Nam - một quốc gia đang phát triển - còn là một việc khó khăn, vậy tại sao không tận dụng nguồn lực trong nước để đầu tư cho những startup tiềm năng? Bên cạnh đó, sẽ không nhà đầu tư nước ngoài nào hứng thú với đầu tư vào nước sở tại nếu thực sự ở quốc gia đó không có một thị trường B2B (doanh nghiệp bán hàng cho doanh nghiệp) phát triển.

Xuất phát từ hai điểm đó, hoạt động kết nối đầu tư tại Techfest 2017 cho chúng tôi một bài học rất quan trọng đó là sự gia tăng tầm quan trọng của nhà đầu tư bản địa và sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp trong đặt hàng với startup. Chuỗi sự kiện Hi-Tech Konec nhằm giới thiệu xu hướng của công nghệ mới như IoT, big data, AR/VR; AI nhằm đưa đến những kiến thức quan trọng từ những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực, giúp doanh nghiệp nắm được ứng dụng của những công nghệ này để từ đó ra “đầu bài” với startup tham gia sự kiện.

Sau Hi-Tech Konec, chúng tôi tổ chức chuỗi kết nối đầu tư gồm hai ngày, trong đó nhà đầu tư gặp trực tiếp startup để hiểu về nhau rõ hơn. Trong suy nghĩ thông thường vốn hằn sâu trong cả doanh nghiệp và khởi nghiệp, khái niệm “nhà đầu tư” thường gắn liền với hình ảnh các nhà đầu tư và quỹ đầu tư nước ngoài, nhưng tại Techfest 2017, số lượng 50 nhà đầu tư và doanh nghiệp Việt Nam quan tâm và đăng ký đã ghi một dấu ấn mới mẻ quan trọng. Các doanh nghiệp cũng ngày càng tích cực hơn trong việc đặt bài toán với startup tại chuỗi sự kiện Hi-Tech Konec và những kết quả ban đầu xuất hiện đã minh chứng cho tiềm năng này.

Để duy trì giá trị cho một sự kiện kết nối và để những người hưởng lợi từ nó quay trở lại và cùng phát triển đòi hỏi nỗ lực rất lớn của các bên trong hệ sinh thái khởi nghiệp. Quá trình làm việc, chúng tôi nhận thấy một số thách thức sau:

Không ít nhà đầu tư phản hồi rằng startup còn tương đối chủ quan về thông tin mang đến để gặp họ, hiểu biết về kinh doanh và khởi sự kinh doanh của nhiều chủ dự án còn yếu. Tuy nhiên, số lượng startup tham gia các chương trình đào tạo hỗ trợ nâng cao năng lực do chúng tôi tổ chức còn khiêm tốn.

Bên cạnh đó, các tổ chức ươm tạo và tăng tốc khởi nghiệp trong vai trò là những nhà đầu tư hoặc tìm kiếm những khởi nghiệp tiềm năng khá mờ nhạt.

Cộng đồng nhà đầu tư trong nước mặc dù có tiềm năng nhưng vẫn còn non trẻ. Họ thực sự cần những kiến thức về đầu tư khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để hạn chế những sai lầm đáng tiếc trong quá trình đầu tư. Những thử nghiệm cho việc nâng cao năng lực của nhà đầu tư tại tiểu ban kết nối đầu tư lần này mới dừng lại ở chia sẻ kinh nghiệm đầu tư, lồng ghép kiến thức đầu tư và cố vấn khởi nghiệp. Tuy vậy, nó còn cần có những đào tạo sâu hơn để có một cộng đồng nhà đầu tư Việt Nam mạnh hơn.

Một nhà đầu tư Việt Nam tham gia tại sự kiện của chúng tôi chia sẻ câu chuyện gặp năm startup trong một ngày tại chuỗi kết nối. Câu đầu tiên anh hỏi startup là em đã học để khởi nghiệp chưa? Nếu chưa thì nên học vì ngay trước khi trở thành một người sử dụng đồng tiền của mình để đầu tư, anh đã học và học nghiêm túc. Cái gì cũng cần học.

Câu chuyện của anh thực sự khiến một người như tôi suy nghĩ. Học không có nghĩa là phải dùi mài các kiến thức hàn lâm về quản trị hay khởi nghiệp, mà học bằng bất kỳ cách thức nào chính là sự trang bị và chuẩn bị. Nhà đầu tư, startup hay mọi cấu phần trong hệ sinh thái khởi nghiệp đều cần phải chuẩn bị và học để nâng cao năng lực làm tốt hơn việc của mình, học qua thực hành, học qua gặp gỡ cố vấn...

Còn với chúng tôi, những người tham gia thử nghiệm này, bài học thú vị nhất chính là đưa chính mình vào vòng lặp của khởi nghiệp tinh gọn: Build -measure - learn (xây dựng - đo lường - học hỏi). Sẽ không có những thành quả tốt nhất mà chỉ có những trải nghiệm được đo lường kiểm chứng để hoàn thành tốt hơn những giá trị mà chúng ta muốn đạt đến. Techfest 2017 và hoạt động kết nối đầu tư thực sự cho chúng tôi cơ hội xây dựng, đo lường và học hỏi.