Chế phẩm trị bệnh nấm vàng trên cây dưa lưới

Dưa lưới là loại trái cây có giá trị cao, thời gian trồng ngắn và được người tiêu dùng ưa chuộng. Tuy nhiên, nhiều căn bệnh trên cây dưa lưới vẫn chưa được khắc phục một cách hiệu quả, trong đó có bệnh giả sương mai (nấm vàng). Đây là bệnh do nấm Pseudoperonospora cubensis gây ra với những biểu hiện như đốm vàng trên lá, sau 3-4 ngày tế bào lá chết màu nâu đen, lá úa vàng, khô và rụng…

Hiện nay, đa số nhà vườn sử dụng phân bón hoặc thuốc bảo vệ thực vật hóa học gốc đồng để bảo vệ cây trước tác động của côn trùng, một số căn bệnh. Trước yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về an toàn vệ sinh thực phẩm, việc nghiên cứu, sản xuất ra những chế phẩm vi sinh an toàn, thay thế thuộc hóa học càng được chú trọng.

Trong những năm gần đây, có những nghiên cứu trên thế giới về tích hợp vật liệu nano TiO2 và vi khuẩn PGPR. Đây là những vi khuẩn phân bố tự do trong đất, sinh sống xung quanh hoặc trên bề mặt rễ, cộng sinh bên trong rễ, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia việc kích thích sinh trưởng và phát triển của thực vật thông qua sản xuất và tiết ra những chất hóa học khác nhau ở xung quanh vùng rễ. Sự tích hợp giữa nano TiO2 và vi khuẩn PGPR giúp cho quá trình chuyển hóa, hấp thụ phân bón của cây diễn ra nhanh chóng, hiệu quả, giúp giảm lượng phân bón và thuốc tăng trưởng thực vật. Đồng thời, giúp cây tăng thêm khả năng chống chịu khi gặp những điều kiện bất lợi từ môi trường, tăng dinh dưỡng, tăng sức đề kháng tự nhiên…

Trong đề tài “Nghiên cứu ứng dụng chế phẩm nano – vi khuẩn PGPR nhằm phòng trừ bệnh giả sương mai trên cây dưa lưới”, nhóm tác giả ở Trung tâm Phát triển công nghệ cao, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, đã nuôi cấy hai chủng vi khuẩn gồm chủng Paenibacillus polymyxa IN937a và chủng Bacillus subtilis GB03 được tác từ rễ cây trồng trên nền đất sạch và không nhiễm hóa chất. Nano TiO2 được nhóm tổng hợp từ tiền chất là Titanium Isopropoxide có công thức Ti[OCH(CH3)2]4. Sau đó, nhóm nuôi cấy vi khuẩn trong dung dịch nano TiO2 để tạo chế phẩm Nano- vi khuẩn PGPR, với kích thước hạt trung bình 10-30nm.

Thử nghiệm chế phẩm trong phòng thí nghiệm trên mẫu lá dưa lưới cho thấy,các bào tử nấm gây bệnh giả sương mai trên mẫu lá thí nghiệm giảm rõ rệt, không còn những mảng nấm trắng, hiệu quả đạt được gần tương đương như đối với mẫu sử dụng thuốc hóa học Benlat 0,01%. Bên cạnh đó, chế phẩm còn được thử nghiệm hiệu quả kháng nấm trong điều kiện in vitro với một số nấm gây bệnh như Botrytis cineria, Phytophthora infestans, Fusarium oxyporium, Sclerotinia scleorotinium, Colletotrichum spp và cho thấy khả năng ức chế tốt. Trong đó, nồng độ pha loãng chế phẩm 1/250 (µg/ml) đạt hiệu quả tốt nhất.

Thử nghiệm trên cây dưa lưới trồng tại TPHCM (phun qua lá, tưới gốc trong 10 ngày)cho thấy, chế phẩm Nano - PGPR có khả năng kiểm soát tác nhân gây bệnh giả sương mai trên cây dưa lưới, nồng độ phun càng cao khả năng ức chế càng tăng (tốt nhất ở nồng độ 2-5ml chế phẩm/1 lít nước). So sánh với mẫu đối chứng cho thấy, hiệu quả phòng trừ sau 10 ngày đạt 74% khi dùng thuốc BVTV Sumi Eight và 59% khi dùng chế phẩm Nano – PGPR. Ngoài ra, năng suất trái không có sự khác biệt so với đối chứng, nhưng độ ngọt lại cao hơn (15%).

Theo PGS.TS Lê Đăng Quang, Chủ nhiệm đề tài, chế phẩm phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng ở Việt Nam, ngoài khả năng phòng trừ một số bệnh hại, còn kích thích tăng trưởng đối với cây trồng, đặc biệt đối với các cây thuộc họ bầu bí nói chung và cây dưa lưới nói riêng.

Đề tài nghiên cứu đã được Sở KH&CN TPHCM nghiệm thu.