Qua một thời gian thực hiện việc đánh giá công nhận phòng thí nghiệm (PTN) theo tiêu chuẩn phiên bản mới ISO/IEC 17025:2017, Văn phòng Công nhận chất lượng (BoA), Bộ KH&CN, đã gặp phải một số khó khăn, vướng mắc. Tuy nhiên, BoA đã đưa ra các giải pháp khắc phục kịp thời, nhằm hỗ trợ PTN trong việc công nhận theo tiêu chuẩn mới này.
Ngày 27/9 tại TP Đà Nẵng, BoA tổ chức Hội nghị Công tác công nhận năm 2019. Đây là hoạt động được BoA tổ chức định kỳ hàng năm nhằm trao đổi, thảo luận về công tác công nhận phòng thí nghiệm (PTN), phòng xét nghiệm y tế, tổ chức giám định, tổ chức chứng nhận. Hội nghị cũng là cơ hội cho các tổ chức chia sẻ kinh nghiệm để xây dựng và quản lý tốt theo chuẩn mực quốc tế, cải tiến hoạt động, không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ.
Bà Trần Thị Thu Hà - Phó Giám đốc BoA - cho biết, ISO/IEC 17025 là tiêu chuẩn quốc tế đưa ra các yêu cầu để các PTN xây dựng hệ thống quản lý và là chuẩn mực để công nhận PTN. Tiêu chuẩn này được hình thành từ năm 1990 và ISO/IEC 17025:2017 là phiên bản mới nhất được công bố năm 2017. Việt Nam cũng đã ban hành tiêu chuẩn phiên bản mới này thành tiêu chuẩn Việt Nam: TCVN ISO/IEC 17025:2017.
Theo bà Hà, trong quá trình đánh giá công nhận PTN theo tiêu chuẩn mới, BoA đã gặp phải một số vướng mắc như do phát triển thêm nhiều đối tượng thử, kỹ thuật thử mới nên BoA phải sẵn sàng tiếp nhận các yêu cầu của PTN; nhiều phương pháp lấy mẫu là phương pháp tiêu chuẩn, thực tế chưa thể áp dụng; nhiều PTN xây dựng phương pháp nội bộ lấy mẫu chưa cụ thể; thử nghiệm thành thạo, so sánh liên phòng trong lĩnh vực hiệu chuẩn còn rất ít;… Trước thực tế đó, BoA đã đưa ra những giải pháp khắc phục kịp thời như tìm kiếm nguồn chuyên gia đánh giá; lập kế hoạch cho hoạt động lấy mẫu khi PTN có yêu cầu; tìm kiếm các PTN nước ngoài và giới thiệu cho các PTN hiệu chuẩn trong nước;…
Tại Hội nghị, ông Trần Cao Sơn - Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia - cho biết, việc công nhận ISO/IEC 17205:2017 là “hộ chiếu” để các PTN được thừa nhận quốc tế, nâng cao chất lượng và an toàn của thực phẩm. Ông Sơn cũng chia sẻ, để duy trì và cải tiến ISO/IEC 17205:2017 thì mẫu đại diện, phương pháp thử phù hợp, nhân viên thành thạo, thiết bị thích hợp, truy xuất nguồn gốc và hệ thống quản lý tốt là những yếu tố quan trọng nhất. Trong đó, việc lấy mẫu thực phẩm là bước rất quan trọng, cần lấy đủ mẫu, đại diện cho lô sản phẩm, đảm bảo đặc tính của sản phẩm. Ngoài ra, các dụng cụ thí nghiệm phải sạch, dụng cụ sử dụng pha chế chuẩn phải tách biệt với dụng cụ xử lý mẫu,… nhằm tránh sự nhiễm chéo từ mẫu này sang mẫu kia. Đồng thời, phải có mẫu trắng để kiểm soát sự nhiễm bẩn trong quá trình chiết xuất cũng như phân tích.
Theo ông Nguyễn Phú Quốc, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 2, quản lý PTN theo ISO/IEC 17205:2017 cần phải quản lý cơ sở vật chất; điều kiện môi trường thử nghiệm, hiệu chuẩn, an toàn vệ sinh lao động, trang thiết bị, dụng cụ, mẫu chuẩn,… Đồng thời, công tác tổ chức bộ máy, quản lý, năng lực cán bộ và quản lý cán bộ cũng là những vấn đề cần được chú trọng.
Ông Quốc cho biết thêm, việc quản lý PTN theo ISO/IEC 17205:2017 hiện nay gặp phải một số bất cập như lúng túng khi áp dụng tích hợp nhiều hệ thống quản lý; các chương trình thử nghiệm thành thạo, so sánh liên phòng các lĩnh vực điện, điện tử, vật liệu xây dựng,... chưa đa dạng và không được tổ chức thường xuyên; lãnh đạo đơn vị chưa thực sự quan tâm đến việc áp dụng hệ thống quản lý PTN theo ISO/IEC 17205:2017; cán bộ công nhân viên chưa được hướng dẫn đầy đủ về hệ thống hoặc chưa thực sự tuân thủ theo các yêu cầu của tiêu chuẩn;…
Hội nghị còn tập trung trao đổi, thảo luận một số vấn đề như hoạt động đánh giá sự phù hợp; Quản lý hệ thống thông tin Phòng xét nghiệm y tế; Tiêu chuẩn phiên bản mới ISO/IEC 17025:2017; Tổ chức giám định cung cấp dịch vụ giám định trong chuỗi cung ứng;…