Việt Nam đã ứng dụng tế bào gốc điều trị thử nghiệm trên 21 bệnh

Hội thảo có sự tham dự của ông Chu Ngọc Anh - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), ông Hoàng Văn Phong – nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN, ông Trần Văn Tùng - Thứ trưởng Bộ KH&CN cùng đại diện các nhà khoa học, bác sỹ đến từ các trường đại học, trung tâm nghiên cứu và bệnh viện.

Với đặc tính tự làm mới và biệt hóa, tế bào gốc và những ứng dụng của tế bào gốc đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong điều trị các bệnh nan y, đồng thời mở ra hướng mới cho y học tái tạo. Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh cho rằng, đây chính là ý nghĩa lớn nhất của tế bào gốc.

“Mặc dù đi muộn hơn so với thế giới, nhưng đến nay, Việt Nam có nhiều ứng dụng tế bào gốc trong điều trị cho nhiều loại bệnh khác nhau. Có thể kể đến việc ứng dụng tế bào gốc trong điều trị bệnh như giải pháp ghép tế bào gốc tự thân ở điều trị bại não ở trẻ em (Bệnh viện Quốc tế Vinmec), điều trị sơ gan tổn thương cơ xương khớp khó liền (Bệnh viện Quân y 108), công nghệ phân tách tế bào gốc từ mô mỡ (Học viện Quân y 103)… Với các đối tượng bệnh nhân có bệnh ác tính, việc ghép tế bào gốc để điều trị đã thành công đạt tới 70-80%” - Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nêu con số.

Những kết quả này thể hiện sự chủ động tích cực sáng tạo của các nhà khoa học và đơn vị nghiên cứu, bệnh viện trong thời gian vừa qua đã đạt được những thành tựu bước đầu, nhất là trong điều kiện nền kinh tế của Việt Nam còn nhiều khó khăn trong hoạt động nghiên cứu.

Để đạt được kết quả này, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định, trong chặng đường dài cùng xu hướng nghiên cứu phát triển công nghệ trên thế giới, Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã giao việc cho các bộ ngành như Bộ Y tế, Bộ KH&CN, các bộ ngành có liên quan. Trong các chủ trương lớn chính sách cũng luôn quan tâm tới việc nghiên cứu ứng dụng mới vào các lĩnh vực, trong đó y sinh học là nội dung quan trọng.

“Năm 2005, Ban bí thư Trung ương Đảng đã ra chỉ thị số 50-CT/TW về đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong đó, tế bào gốc được xác định là hướng nghiên cứu quan trọng. Cụ thể hóa chỉ thị này, thời kỳ đó, nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Văn Phong đã kí quyết định số 53/2008 để phê duyệt mục tiêu nội dung và sản phẩm chủ yếu của KH&CN cấp nhà nước giai đoạn 2008-2015, xây dựng hệ thống ngân hàng tế bào gốc trong y sinh học” - Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nêu thông tin.

Nhận thức rõ ý nghĩa của công nghệ tế bào gốc và xu hướng phát triển trong tương lai, Bộ KH&CN đã phê duyệt chương trình KC.10 năm 2016 - Nghiên cứu tế bào gốc trong điều trị các bệnh không đáp ứng hoặc đáp ứng kém đối với các biện pháp điều trị.

Thời gian qua, tế bào gốc đã trở thành trung tâm của các nghiên cứu về y sinh học, là trung tâm cho hoạt động nghiên cứu nòng cốt và điển hình của hoạt động kết nối liên ngành, xuyên ngành và tế bào đã được mã hóa thành dữ liệu số để theo dõi, nghiên cứu, trở thành một phần thúc đẩy cho cách mạng công nghiệp 4.0.

Về doanh thu, thị trường toàn cầu xung quanh việc phát triển tế bào gốc năm 2016 đạt 48 tỷ USD. Theo dự báo, đến năm 2025, doanh thu sẽ đạt 378 tỷ USD. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã ứng dụng công nghệ tế bào gốc vào điều trị thử nghiệm trên 21 bệnh. Nhiều loại hàng hóa nhập khẩu, thiết bị liên quan đến điều trị tế bào gốc ở Việt Nam cũng tăng nhanh trong những năm gần đây. Hiện Việt Nam cũng đang có 53 đơn vị nghiên cứu ứng dụng, 7 đơn vị đạt cấp độ nuôi cấy tăng sinh ở quy mô lớn và hoạt động biến hóa, biến đổi những nhánh quan trọng của tế bào gốc.

Với những kết quả đã đạt được, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng, dù đi sau nhưng Việt Nam đã nắm bắt và có hướng đi đúng theo xu hướng của thế giới. Tuy rằng, những vấn đề liên quan đến đạo đức y sinh cần được cân nhắc kỹ trong quá trình phát triển.

Đồng tình với quan điểm này, PGS-TS Phạm Văn Phúc - Viện trưởng Viện tế bào gốc (ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh) cũng đưa ra kết quả điều tra trực tuyến với 400 người tham gia cho thấy, nhu cầu lớn nhất của người dân khi ủng hộ phát triển tế bào gốc là dùng để chữa ung thư. Đứng thứ hai là bệnh đái tháo đường. Nhu cầu này được cho là khác xa so với thế giới, khi thị phần sử dụng tế bào gốc có tới một nửa là dùng để làm đẹp và chữa các bệnh về tim mạch.

PGS Phạm Văn Phúc cũng cho biết, hiện nay các quốc gia trong khu vực và các nước lân cận như Malaysia, Singapore, Indonesia... đều có luật và hướng dẫn nghiên cứu, sử dụng tế bào gốc. Hiện Việt Nam chưa có văn bản nào được bàn hành về hướng dẫn hay quy định nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc. Dự thảo Luật tế bào gốc và máu của Việt Nam có đưa vào năm 2015 nhưng vẫn chưa được thông qua.