Chương trình KC.08/21-30 chú trọng nghiên cứu, ứng dụng giải pháp công nghệ dự báo, cảnh báo các hiện tượng khí tượng thủy văn nguy hiểm, giải pháp cấp nước cho vùng hạn mặn, phòng chống sói lở bờ sông, bờ biển,…
Ngày 27/10, tại TPHCM, Ban Chủ nhiệm Chương trình KC.08/21-30 phối hợp với Văn phòng các Chương trình trọng đểm cấp nhà nước và Vụ Khoa học xã hội, nhân văn và tự nhiên (Bộ KH&CN) tổ chức hội thảo “Định hướng KH&CN bảo vệ môi trường, phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu phục vụ phát triển KT – XH các tỉnh phía Nam”.
Chương trình KH&CN cấp quốc gia giai đoạn đến năm 2030 “Nghiên cứu khoa học và công nghệ phục vụ bảo vệ môi trường, phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu”, mã số KC.08/21-30, được Bộ trưởng Bộ KH&CN phê duyệt tại Quyết định số 1033/QĐ-BKHCN ngày 20/6/2022.
GS.TS Trần Đình Hòa, Chủ nhiệm Chương trình KC.08/21-30 cho biết, Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu. Dự báo thiên tai ngày càng gia tăng và xảy ra trên khắp các miền của đất nước, cùng với việc ô nhiễm môi trường, cạn kiệt suy thoái tài nguyên, đang là thách thức lớn đối với KH&CN.
Mục tiêu của Chương trình nhằm phát triển, ứng dụng, chuyển giao các phương pháp, mô hình, công nghệ tiên tiến nhằm khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường và nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát, phục hồi và khắc phục sự cố môi trường. Đồng thời, hoàn thiện phương pháp, quy trình, công nghệ dự báo, cảnh báo các hiện tượng khí tượng - thủy văn nguy hiểm, các loại hình thiên tai điển hình khác ở Việt Nam (xói lở, bồi tụ bờ sông, cửa sông ven biển, lũ, hạn hán, xâm nhập mặn,...).
Chương trình đặt ra ít nhất 80% số nhiệm vụ có sản phẩm khoa học được đưa vào ứng dụng thực tiễn, ít nhất 30% số nhiệm vụ có kết quả được cấp hoặc chấp nhận đơn đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ, giải pháp hữu ích. Số lượng các dự án thử nghiệm chiếm 10% số nhiệm vụ của Chương trình.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học đề xuất nhiều vấn đề trọng điểm cần nghiên cứu, bao gồm nghiên cứu cơ chế, chính sách để thực hiện minh bạch hóa trong quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên khoáng sản và tài nguyên nước; nghiên cứu ứng dụng, phát triển, chuyển giao công nghệ tiên tiến, công nghệ xanh, giải pháp chống sạt lở, lũ quét, đảm bảo an toàn hồ chứa nước, xử lý ô nhiễm môi trường,…
Bên cạnh đó, chú trọng những nghiên cứu bảo tồn, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, kỹ thuật sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hâu, bảo vệ môi trường; xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn, xử lý chất thải nông nghiệp phù hợp với từng khu vực; nghiên cứu biến động hình thái vùng cửa sông Đồng Nai phục vụ phát triển cảng biển Cần Giờ; nghiên cứu, ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo nhằm giảm nhẹ thiên tai trên biển;…
Đối với đồng bằng Sông Cửu Long, đây là khu vực có nhiều thách thức về lũ, ngập nước, lún sụt đất, thiếu nguồn nước ngọt, hạn hán, xâm nhập mặn,… Vì vậy, giai đoạn từ nay đến năm 2030, các nhà khoa học đề xuất cần tập trung nghiên cứu biến động lũ Mê Kông về đồng bằng sông Cửu Long, đề xuất cách tính các thông số thiết kế cho vùng lũ; phục hồi hệ sinh thái ven biển; dự báo xâm nhập mặn hằng ngày/tuần/tháng; Giải pháp cấp nước cho vùng hạn, mặn; nghiên cứu tác động của việc xây dựng các công trình kiểm soát cửa sông Cửu Long; ước tính lượng khai thác cát hằng năm dựa vào phân tích tự động ảnh viễn thám;…
Chia sẻ tại hội thảo, nhiều đại biểu mong muốn Ban Chủ nhiệm Chương trình KC.08/21-30 đưa ra những vấn đề cụ thể cần nghiên cứu, để các đơn vị đăng ký, đề xuất nhiệm vụ không bị trùng lặp với một số chương trình khác. Đồng thời, có những buổi tập huấn hướng dẫn về các quy định mới về trình tự, thủ tục xác định nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia.