Đừng phí tiền vào thực phẩm bổ sung sức khỏe não

Các chuyên gia cho rằng thực phẩm bổ sung như vitamin không có tác dụng tăng cường sức khỏe não bộ, và thực chất chỉ là những sản phẩm lãng phí tiền bạc đối với những người khỏe mạnh.

Theo số liệu từ Mỹ, doanh số của cái gọi là "thực phẩm bổ sung trí nhớ" đã tăng gấp đôi từ năm 2006 đến 2015, đạt giá trị 643 triệu đô la. Hơn một phần tư số người lớn trên 50 tuổi ở Mỹ thường xuyên dùng các loại thực phẩm bổ sung này nhằm giữ sức khỏe bộ não.

Nhưng trong khi các chai, gói và lọ thực phẩm chức năng tuyên bố rằng chúng giúp duy trì chức năng não hoặc hiệu suất tinh thần, một hội đồng chuyên gia trên toàn thế giới cho biết hiện tại có rất ít bằng chứng cho thấy những chất bổ sung này có tác dụng với sức khỏe, và thậm chí có thể gây nguy hiểm.

"Không có bằng chứng thuyết phục nào để khuyến nghị sử dụng thực phẩm bổ sung sức khỏe não bộ ở người khỏe mạnh", báo cáo viết. "Các chất bổ sung không được chứng minh làm trì hoãn sự khởi phát của chứng mất trí, và cũng không thể ngăn ngừa, điều trị hoặc đẩy lùi bệnh Alzheimer hay các bệnh thần kinh khác gây ra chứng mất trí nhớ".

Alzheimer là một bệnh lý về não tác động đến trí nhớ, suy nghĩ và hành vi. Bệnh gây ra tính hay quên, lú lẫn, đi lạc ở những nơi quen thuộc, để đồ đạc không đúng chỗ và gặp khó khăn khi nói và viết. Chứng mất trí nhớ (dementia) chỉ các bệnh làm cho một số tế bào thần kinh trong não bộ ngưng không hoạt động, mất liên lạc với các tế bào khác và chết đi. Người bệnh suy giảm nhận thức và mất khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu lưu ý rằng thiếu một số chất dinh dưỡng, chẳng hạn như vitamin B9 và B12, dường như có liên quan đến các vấn đề về chức năng nhận thức hoặc sức khỏe não, và việc bổ sung có thể hữu ích đối với những người bị thiếu hụt. Khoảng 20% số người trên 60 tuổi ở Anh được cho là thiếu vitamin B12.

Nhưng các chuyên gia nhấn mạnh điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu uống bất kỳ chất bổ sung nào, và tốt hơn là nên lấy chất dinh dưỡng từ một chế độ ăn uống lành mạnh.

Hiện tại, nhóm nghiên cứu cho biết, họ không khuyên những người khỏe mạnh dùng thực phẩm bổ sung sức khỏe não bộ - mặc dù họ nhấn mạnh rằng chủ đề này vẫn cần nghiên cứu thêm. Đề xuất của họ là: "Đừng phí tiền vào những sản phẩm này", báo cáo viết.

Báo cáo của Hội đồng toàn cầu về sức khỏe não bộ xem xét bằng chứng đối với một loạt các chất bổ sung, bao gồm vitamin B, axit béo omega-3, vitamin D, caffeine, coenzyme Q10 và ginkgo biloba.

Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng rất ít thực phẩm bổ sung tuyên bố có khả năng cải thiện sức khỏe não bộ, đã thực sự được kiểm tra về tác động. Các nghiên cứu, nếu có, cũng đưa ra rất ít bằng chứng rằng các chất bổ sung cải thiện chức năng não hoặc ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

"Vấn đề lớn là những thứ này đang được tiếp thị cho mọi người như thể họ [những người bán sản phẩm] có bằng chứng", Linda Clare, giáo sư tâm lý học lâm sàng về lão hóa và mất trí nhớ tại Đại học Exeter và là thành viên của nhóm báo cáo cho biết.

Nhóm nghiên cứu khuyên mọi người nên có cái nhìn hoài nghi về các sản phẩm như vậy, nói rằng nhiều sản phẩm được bán trên thị trường với tuyên bố cường điệu về tác động của chúng đối với sức khỏe. Họ cũng nhấn mạnh rằng những viên thuốc, bột và viên nang như vậy thường không phải trải qua các xét nghiệm về tính an toàn và hiệu quả như thuốc.

Tuy nhiên, Clare nhấn mạnh báo cáo chỉ xem xét tác động của các chất bổ sung đối với sức khỏe của não. "Thông điệp này không áp dụng với tất cả các thực phẩm bổ sung", cô ấy nói.

Báo cáo đồng nhất với những phát hiện mới đây từ Cochrane (một tổ chức từ thiện của Anh được thành lập để tổ chức các kết quả nghiên cứu y tế). Nghiên cứu của Cochrane xem xét bằng chứng về tác dụng của việc bổ sung vitamin và khoáng chất đối với chức năng nhận thức ở độ tuổi trên 40. Báo cáo không tìm thấy tác dụng thuyết phục nào của vitamin B, selen, kẽm, vitamin E, omega-3 và chỉ có bằng chứng không chắc chắn về bất kỳ lợi ích từ việc bổ sung beta ‐ carotene hoặc vitamin C lâu dài.

Caroline Abrahams, giám đốc từ thiện của Age UK (tổ chức từ thiện hỗ trợ người cao tuổi), cho biết về báo cáo mới: "Những chuyên gia nổi tiếng này đã kết luận rằng không có ích gì khi dùng thực phẩm bổ sung để tăng cường sức khỏe não bộ, vì vậy lời khuyên của chúng tôi dành cho người già là hãy tiết kiệm tiền và dành tiền này cho một chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ các loại trái cây và rau quả".

David Smith, giáo sư danh dự về dược lý tại Đại học Oxford, nói rằng trong khi báo cáo này là hợp lý, thì vẫn có những tranh cãi về thế nào là thiếu vitamin - ví dụ, mức độ bình thường ở mức thấp vẫn có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe não bộ. Ông cũng lưu ý rằng trong khi áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải (chế độ ăn kiêng lấy cảm hứng từ thói quen ăn uống của Hy Lạp, Ý và Tây Ban Nha) là tốt cho não, thì người già có thể không thể hấp thụ được chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Hơn nữa, thực vật không chứa vitamin B12, vì vậy những người ăn thuần chay nên cân nhắc sử dụng thực phẩm bổ sung.

Smith nói thêm rằng trong khi báo cáo kêu gọi thêm các nghiên cứu chất lượng cao hơn để cải thiện cơ sở bằng chứng, thì chủ đề này đang gặp một rào cản đáng kể. "Vấn đề là các nhà chức trách và các công ty dược phẩm dường như không muốn hỗ trợ các thử nghiệm như vậy về vitamin, một phần vì không có lợi ích tài chính gì cho họ trong việc này", ông nói.

Các chuyên gia nói rằng có nhiều cách khác mà mọi người có thể áp dụng để duy trì sức khỏe não khi có tuổi - bao gồm không hút thuốc, ngủ đủ, tập thể dục và tham gia vào các vai trò xã hội.

Giáo sư Gill Livingston của Đại học College London nói thêm rằng mọi người cũng nên kiểm tra huyết áp và thính giác để ngăn ngừa chứng mất trí nhớ. "Thuốc chữa bệnh huyết áp cao hiện đang là loại thuốc phòng ngừa hiệu quả duy nhất được biết đến đối với chứng mất trí nhớ", cô nói.

Nguồn: