Trung Quốc và Đức trong cuộc đua AI

Theo John Thornhill, biên tập viên về đổi mới của tờ Financial Times, tính nghiêm ngặt của Châu Âu trong việc bảo vệ dữ liệu của người tiêu dùng (thông qua Quy định bảo vệ dữ liệu chung và các biện pháp khác) sẽ là lợi thế, đặc biệt là trong các ngành như y tế và giáo dục -yêu cầu các quy tắc chặt chẽ hơn để quản lý dữ liệu trong tương lai.

Người dùng internet Trung Quốc thường được coi là ít quan tâm đến quyền riêng tư dữ liệu và các khía cạnh khác của quản trị dữ liệu. Tuy nhiên, Lorand Laskai, Trung tâm An ninh và Công nghệ mới nổi, Đại học Georgetown, nói rằng sự thật không hoàn toàn như vậy. Trung Quốc đang thiết lập các quy tắc được thiết kế để bảo vệ người tiêu dùng khỏi sự lạm dụng quyền riêng tư của các đại gia internet Trung Quốc như Baidu, Alibaba và Tencent. Tuy nhiên, ngay cả khi Trung Quốc đang kiểm soát việc sử dụng dữ liệu thương mại, họ cũng đang mở rộng phạm vi truy cập của chính phủ đối với thông tin kỹ thuật số của công dân.

Một yếu tố quan trọng cần chú ý ở Châu Âu và Đức là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) với kỹ nghệ cao. Stefan Heumann, Viện chiến lược Stiftung Neue Verantwortung, Đức, chỉ ra rằng nền kinh tế của Đức chủ yếu được thúc đẩy bởi cái gọi là "nhà vô địch ẩn giấu", SMEs.

Theo Heumann, đây là "những người chế tạo máy tại các thị trấn nhỏ, nhưng lại dẫn đầu thị trường toàn cầu ở các sản phẩm cụ thể, đặc thù của họ". Vấn đề là các doanh nghiệp này khá nhỏ và họ thiếu tài nguyên. Ví dụ, bản thân họ có thể không có chuyên gia dữ liệu. Để giải quyết vấn đề này, chính phủ Đức đã thiết lập các "trung tâm số hóa", sẽ được tích hợp với một chương trình tư vấn mới được nêu trong chiến lược trí tuệ nhân tạo của Đức.

Đây sẽ là chương trình tư vấn rộng rãi do chính phủ tài trợ nhằm hỗ trợ 1.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ của Đức hàng năm trong công cuộc số hóa. Tuy nhiên, việc thực hiện có thể sẽ khó khăn. "Chắc chắn có một câu hỏi lớn: ai sẽ là những huấn luyện viên và họ đến từ đâu? Bởi vì thị trường đang rất thiếu các chuyên gia AI. Các công ty lớn đang "mua hết" các nhân tài đó", Heumann cảnh báo.

Bên cạnh những thách thức cố hữu trong việc số hóa nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, có một trở ngại khác phát sinh từ một hệ sinh thái như vậy: các bộ dữ liệu nhỏ và phân tán. Biện pháp khắc phục được đề xuất trong một báo cáo của Viện Stiftung Neue Verantwortung liên quan đến các chiến lược chủ động tập hợp dữ liệu.

Trong khi đó, Trung Quốc đã xây dựng được các nhóm dữ liệu lớn có hồ sơ cụ thể, có thể dùng để phát triển các công nghệ dựa trên dữ liệu. Chẳng hạn, ứng dụng Weixin (WeChat) đặc biệt mạnh mẽ trong việc nắm bắt nhiều thông tin của một người dùng bằng cách tích hợp các ứng dụng khác trong một siêu ứng dụng siêu lớn hơn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi về việc liệu Trung Quốc có thể nắm bắt được đa dạng thông tin người dùng hay không, vì ứng dụng của Trung Quốc không có nhiều thành công trên thị trường quốc tế (trường hợp thành công có thể kể đến là TikTok).

Heumann chỉ ra rằng các ứng dụng quân sự và an ninh đang vắng mặt trong kế hoạch AI của Đức. Điều này cũng có thể phản ánh văn hóa Đức. "Chúng tôi không thực sự cảm thấy thoải mái khi nói về các khía cạnh quân sự và đây [chiến lược] là một tài liệu được chuẩn bị bởi [các] bộ kinh tế, nghiên cứu và lao động, vì vậy trọng tâm thực sự là các ứng dụng dân sự. Nhưng tôi nghĩ rằng về tổng thể chính phủ Đức cũng phải suy nghĩ về AI trong bối cảnh an ninh và các ứng dụng quân sự. Đó là một phần còn thiếu trong chiến lược", Heumann nói. Một biểu đồ được biên soạn bởi Netzpolitik.org mô tả phân bổ ngân sách AI hiện tại của Đức cho thấy Bộ Quốc phòng đang hoàn toàn vắng bóng.

Điều này trái ngược hoàn toàn với chính trị và chính sách của Trung Quốc. Tham vọng quân sự là một yếu tố chính trong chiến lược AI của Trung Quốc. Nước này đã thành lập một cơ quan đặc biệt, Ủy ban Trung ương về Phát triển Quân sự và Dân sự, được thiết kế để tạo thuận lợi cho quá trình này. Mục tiêu, như Laskai chỉ ra, là "không chỉ để đảm bảo ứng dụng quân sự phát triển song song với các ứng dụng dân sự, mà sự kết hợp của hai lĩnh vực tạo ra sự phát triển nhảy vọt".

Nếu những lời của các bậc thầy về AI như Kai-Fu Lee có giá trị gì thì triển vọng AI của Châu Âu thực sự ảm đạm. "Tôi không nhắc đến Châu Âu", ông nói, "bởi vì tôi đã không nghĩ rằng Châu Âu có cơ hội, cho dù chỉ là về thứ ba [sau Mỹ và Trung Quốc], trong cuộc đua này".