Huawei làm thế nào để có thể tránh được tất cả các công nghệ Mỹ? Câu trả lời là không thể, và hãng smartphone đứng số 2 thế giới này đang thực sự bị đẩy vào thế đường cùng.
Gần một năm sau ngày bị tổng thống Trump đưa vào danh sách đen thương mại, Huawei có vẻ vẫn đứng vững. Kết thúc năm 2019, thị phần Huawei vẫn thừa đủ để bỏ xa Apple. Đầu năm 2020, dù cho Covid-19 gây ra thiệt hại nặng nề, mức giảm của Huawei vẫn thấp hơn đáng kể khi so với đối thủ lớn nhất còn ở phía trên - Samsung.
Nhưng niềm vui của ông lớn Trung Quốc không thể kéo dài. Gần đúng ngày "kỷ niệm" 1 năm đưa Huawei vào danh sách đen thương mại (khiến cho tập đoàn này mất quyền hợp tác với Google, Intel và Qualcomm), tổng thống Trump đã đưa ra đòn đánh tiếp theo: một bộ luật kiểm soát xuất khẩu, trong đó các công ty trên toàn cầu đều phải xin phép chính quyền Mỹ trước khi bán các sản phẩm sử dụng công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ cho Huawei.
Gần như ngay lập tức, Huawei đã bị dồn vào thế đường cùng. Mục tiêu nhắm đến bộ luật này không gì khác ngoài TSMC, công ty gia công bán dẫn số 1 thế giới có trụ sở tại Đài Loan. Sau khi điều luật mới được ban hành, TSMC sẽ buộc phải xin sự cho phép của nước Mỹ nếu muốn bán hàng cho Huawei. Do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung càng ngày càng gay gắt, cơ chế "xin cấp phép" này chẳng khác gì bắt buộc TSMC phải "cạch mặt" Huawei.
Về mặt lý thuyết, Huawei vẫn còn con đường sống khi đã mất quyền hợp tác với TSMC. Cách đây nhiều năm, hãng này đã ngưng sử dụng thiết kế từ Snapdragon hay thiết kế ARM tiêu chuẩn và mua lại một công ty thiết kế chip có tên HiSilicon. TSMC chỉ có vai trò sản xuất thiết kế do HiSilicon đưa ra - nếu tìm được kẻ thay thế, Huawei không cần đến TSMC.
Nhưng trong thực tế thì tìm được người thay thế cho TSMC là điều không hề dễ dàng. Công ty Đài Loan này hiện đang là thế lực gia công chip đứng đầu thế giới, góp phần quan trọng cho thành công của nhiều công ty khách hàng - bao gồm cả Apple, AMD, Qualcomm và dĩ nhiên là Huawei. Cứ cho rằng các công ty gia công khác được quyền thay thế TSMC để trở thành nhà sản xuất cho Huawei, yêu cầu sản lượng của thương hiệu smartphone Trung Quốc trong 2 năm qua đã vượt quá mức 100 triệu máy/năm. Khả năng một công ty nào đó có thể bắt kịp năng lực sản xuất của TSMC là gần như 0%.
Chưa dừng lại ở đây, gần như toàn bộ các đối thủ đáng kể tên của TSMC đều không được phép bắt tay với Huawei. Tháng trước, sau khi các tin đồn rằng Huawei sẽ "lách qua" lệnh cấm bằng cách mua chip MediaTek, thương hiệu SoC gắn liền với phân khúc tầm trung/giá rẻ này cũng nhanh chóng lên tiếng phủ nhận. Những người phao tin về mối quan hệ giữa Huawei và MediaTek (hay Samsung, Intel v..v...) đã không nhận ra rằng lệnh cấm mới của ông Trump nhắm vào các công nghệ "có nguồn gốc từ Mỹ". Các tên tuổi Đài Loan (TSMC, MediaTek), Hàn Quốc (Samsung, LG…) hay Anh (ARM) đều nằm trong phạm vi ảnh hưởng của lệnh cấm này.
Nói cách khác, bất kỳ công ty nào muốn thay thế cho TSMC để trở thành nhà cung ứng chip cho Huawei sẽ phải đến từ Trung Quốc Đại Lục. Một lần nữa, đó là nhiệm vụ bất khả thi. Báo cáo của IC Insights cho thấy, đến hết năm 2019, 5 nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới đều là các công ty Hàn Quốc, Đài Loan, Mỹ và Nhật Bản. Tiếp đến, trong 5 công ty gia công thuần túy (không bán sản phẩm riêng như Samsung hay Intel), chỉ duy nhất 1 công ty đến từ Trung Quốc Đại Lục: SMIC.
Tiếc thay cho Huawei, SMIC giờ vẫn đang loay hoay với công nghệ 14nm trong khi TSMC giờ đã chuyển sang nghiên cứu 5nm. Thậm chí, từ 2018 TSMC đã chỉ sử dụng công nghệ 12nm cho chip… tầm trung. Khả năng để các công ty gia công chip từ Trung Quốc bắt kịp TSMC là gần như 0%, bởi lệnh cấm từ tổng thống Trump bao gồm cả các loại máy móc sử dụng trong khâu thiết kế/sản xuất chip.
Thậm chí, cứ cho rằng Trung Quốc có thể bằng cách nào đó vươn lên bắt kịp Mỹ và các đồng minh về năng lực sản xuất chip, trong vòng 1 - 2 năm sắp tới những con chip sản xuất trên chu trình lạc hậu tại Đại Lục sẽ khiến Huawei thua kém trước tất cả các đối thủ của mình, bao gồm cả các "đồng hương" như Xiaomi, OPPO và Vivo. Chỉ vài ngày trước khi ông Trump công bố lệnh cấm mới, Xiaomi như "trêu ngươi" Huawei khi vén màn chiếc Redmi K30 5G Racing Edition sử dụng chip Snapdragon 768G - một con chip được thiết kế bởi một công ty Mỹ (Qualcomm) và gần như chắc chắn được sản xuất tại nhà máy của TSMC.
Chưa hết, Huawei cũng không chỉ mất quyền mua chip SoC mà còn mất luôn nguồn cung màn hình OLED, chip nhớ ROM, chip RAM hay cảm biến CMOS trên camera. Đáng sợ nhất, công ty công nghệ số 1 của Trung Quốc sẽ mất quyền mua/thuê gia công chip sử dụng cho lĩnh vực viễn thông. Ngay cả các nhà sản xuất chip viễn thông Trung Quốc cũng đang phải sử dụng linh kiện, máy móc hoặc phần mềm từ các công ty từ Mỹ. Chỉ với một đòn đánh, nước Mỹ đã khép lại những hy vọng le lói còn lại của Huawei trên một mảng kinh doanh trọng yếu (smartphone), đồng thời chém một nhát chí tử vào mảng kinh doanh còn lại (thiết bị 5G).
Công ty Trung Quốc cũng chỉ còn đủ dự trữ để sản xuất đến cuối năm. Và đến lúc đó, Huawei sẽ bị hủy diệt. Chẳng thể sử dụng Android quốc tế, chẳng thể mua chip cho smartphone hay thiết bị mạng, chẳng thể tìm đối tác mở đường sống, thế lực đang đứng thứ 2 thế giới về smartphone và số 1 về viễn thông sẽ phải đối mặt với cái chết ngay trong năm nay.