Sớm tiến tới xã hội không tiền mặt

Đó là phát biểu của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại hội thảo “Xã hội không tiền mặt: chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, vừa diễn ra ngày 11/6 tại TP. HCM, với sự tham dự của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - ông Lê Minh Hưng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh cùng nhiều lãnh đạo cấp cao của TP. HCM và các ngân hàng, công ty tài chính.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cho biết theo Công ty Tư vấn PwC, Việt Nam đã tăng thanh toán không tiền mặt từ 37% lên 41% trong những năm gần đây, là một tín hiệu tích cực cho hội nhập và phát triển. Ngân hàng nhà nước cũng đang đẩy mạnh việc xây dựng hành lang pháp lý cho dịch vụ thanh toán mới, tập trung vào thanh toán số, ngân hàng số.

Ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ thanh toán – Ngân hàng Nhà nước, đã thông tin: “từ năm 2002 đến nay, Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ về số lượng chi tiêu không dùng tiền mặt, ước tính cuối 2018 có khoảng 80.000 tỷ đồng được giao dịch thông qua hệ thống ngân hàng, ví điện tử,… Tuy nhiên, rất nhiều ngành cung ứng dịch vụ chưa có hệ thống công nghệ thông tin. Do đó, ngành ngân hàng đề xuất các cấp, ngành và khối tư nhân cần hoàn thiện cơ sở dữ liệu tập trung, tích hợp và nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, có cơ chế tài chính cho phép đơn vị cung ứng dịch vụ công được trả phí không dùng tiền mặt.” Đồng thuận với ý kiến trên, ông Nguyễn Đức Trung – Cục trưởng cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông – cho biết: “Khái niệm tiền di động không mới với các nước, ví dụ như Kenya đã triển khai cách đây 12 năm. Việt Nam có rất nhiều lợi thế để triển khai, như: kênh phân phối, lợi ích của các kênh di động, thương hiệu uy tín và động cơ đầu tư đúng đắn. Tuy nhiên, phương thức quản lý cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng, chúng ta nên quản lý dựa trên văn bản (rule-based) hay quản lý dựa trên mức độ rủi ro (risk-based)?”

Từ góc độ của nhà bán lẻ, ông Nguyễn Anh Đức – quyền TGĐ Saigon Coop – cho biết: “tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt của Việt Nam vẫn còn ở mức thấp, khoảng 4.9%. Tuy nhiên ghi nhận tại hệ thống SG Coop, tỷ lệ này chỉ xấp xỉ 3%, rất thấp. Chúng tôi đang mong muốn nâng tỷ lệ lên khoảng 30%. Điều này phải chấp nhận rủi ro và phải thực hiện nhanh.” Song ông Đức cũng thừa nhận còn khá nhiều trở ngại trước mắt, như “chuẩn chung kết nối kỹ thuật chưa có; liên minh từng loại hình thanh toán còn manh mún, rời rạc; đối soát hoàn trả giao dịch không thành công còn có vấn đề; quy chuẩn thống nhất về QR code; đầu tư POS – tăng số điểm chấp nhận; công cụ mới “mobile money” và sự tập trung và đồng bộ trong chính sách.”

Tại phiên thảo luận, Giám đốc điều hành Shopee – ông Trần Tuấn Anh – chia sẻ: “Trong 7 nước mà Shopee đang hoạt động, Việt Nam có tỉ lệ dùng tiền mặt cao nhất. Do đó chúng tôi rất muốn giải bài toán này. Qua nghiên cứu thị trường, chúng tôi nhận thấy lí do người dân dùng tiền mặt không đơn giản là thói quen mà là sự trải nghiệm về không dùng tiền mặt chưa tốt bằng dùng tiền mặt. Làm sao để khách hàng có những trải nghiệm đầu tiên với việc thanh toán không dùng tiền mặt, rồi thì họ sẽ cảm thấy thích thú và có nhiều lợi ích. Đầu xuôi thì đuôi sẽ lọt.” Từ góc độ đơn vị cung cấp dịch vụ và hạ tầng viễn thông, ông Trần Sơn Hải – Phó tổng Giám đốc VNPT Media – cho rằng thị trường Việt Nam không dễ dàng thay đổi nếu không đầu tư thời gian và tiền bạc. Khách hàng chỉ quan tâm làm sao nhanh, tiện, rẻ,… Do đó các công ty thương mại điện tử như Shopee cần phải liên kết với ngân hàng để đưa ra các chương trình khuyến mãi phù hợp nhằm tăng trải nghiệm tích cực cho khách hàng.

Khép lại hội thảo, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ kết luận: “Có những ngân hàng 100% doanh thu từ tín dụng, trong khi các hoạt động phi tín dụng thì rất kém. Chúng ta nên đi bằng “nhiều chân”, tỷ trọng doanh thu và lợi nhuận của các ngân hàng cũng được tăng lên. Không tiền mặt mà có rất nhiều thứ. Chính phủ rất quan tâm, Thủ tướng cũng chỉ đạo phải tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt nhanh.