Đó là một xu hướng đáng chú ý được đề cập trong Báo cáo tội phạm động vật hoang dã 2020 do UNODC vừa công bố.

Văn phòng Liên hiệp quốc về chống Ma túy và Tội phạm (UNODC) vừa công bố Báo cáo tội phạm động vật hoang dã 2020 nhấn mạnh, các nhóm tội phạm ngày càng sử dụng nhiều nền tảng truyền thông xã hội để bán hàng. Việc sản xuất, đăng tải các video kiểu như “làm sao để bắt được các loài bò sát trên khắp thế giới?” trên Youtube thực tế đã thôi thúc người dân sống gần những khu vực có động vật sinh sống gia tăng săn bắt để có thêm thu nhập. Hệ quả là ngày càng có nhiều loài bò sát bị săn bắt để bán cho giới sưu tập làm cảnh thông qua các phương tiện trực tuyến, nhất là các đại lý trong các nhóm Facebook.

Một xu hướng khác được Báo cáo đề cập là dùng các bộ phận cơ thể sư tử, báo đốm và báo hoa mai để thay thế cho hổ. Việc ngày càng có nhiều sản phẩm từ hổ - thường bao gồm xương để nấu rượu hoặc cao ở Trung Quốc và Việt Nam - bị thu giữ đã thúc đẩy các nhóm buôn lậu chuyển dần sang cung ứng các bộ phận từ những loài mèo lớn khác như báo gấm, báo tuyết và báo đốm.

Uớc tính hiện có hơn 12.000 cá thể hổ sống trong các cơ sở nuôi nhốt trên khắp thế giới, trong đó có 6.057 cá thể ở Trung Quốc, nhiều hơn quần thể hoang dã còn lại ở Ấn Độ và Đông Nam Á. Điều đáng nói là không ít cơ sở trong số này dính líu với các mạng lưới buôn lậu.

Trái với nhu cầu gia tăng các sản phẩm từ hổ, nhu cầu về ngà voi và sừng tê giác lại có dấu hiệu giảm liên tục, thể hiện qua giá bán từ những kẻ săn trộm ở châu Phi giảm.

Trong khi đó, tình trạng buôn bán tê tê đã tăng gấp 10 lần từ năm 2014 đến 2018. Đặc biệt, các quần thể tê tê giảm mạnh ở châu Á, khiến cho Tây Phi và Trung Phi dần trở thành trung tâm buôn lậu tê tê. Vảy tê tê thường được sử dụng làm thuốc ở Trung Quốc và Việt Nam.

Báo cáo của UNODC nhấn mạnh, châu Á vẫn là khu vực có nhu cầu lớn nhất về động vật hoang dã. Nói vậy không có nghĩa là các khu vực khác không tác động tới nạn buôn lậu. Hơn 1/2 số hàng hóa bắt đầu từ một nguồn bất hợp pháp (bị săn trộm) nhưng cuối cùng lại đi vào thị trường hợp pháp.

Không chỉ lo ngại về vấn đề buôn lậu động vật, báo cáo của UNODC còn cảnh báo vấn đề vệ sinh dịch tễ kém ở các chợ bất hợp pháp đã và sẽ khiến buôn bán động vật hoang dã tiềm tàng nguy cơ toàn cầu đối với sức khỏe con người do các bệnh từ động vật chiếm tới 3/4 số bệnh mới, bao gồm cả Covid-19.

Báo cáo kêu gọi các chính phủ cần thực hiện nhiều biện pháp mạnh mẽ hơn nữa hạn chế tội phạm động vật hoang dã, không chỉ tập trung vào việc thu giữ tang vật buôn lậu mà cần chú trọng giải quyết cả nạn tham nhũng và hối lộ.


Nguồn:

PanNature, UNODC