Thuốc bắt chước tác động của việc tập thể dục

Những người mang thể chất yếu đuối, mắc bệnh teo cơ, rối loạn vận động, béo phì và bệnh nhân sau phẫu thuật là các đối tượng phải đối mặt với thách thức đáng kể khi muốn tập thể dục. Điều này đôi khi khiến họ nản lòng và phải cân nhắc đến những lợi ích thiết thực khi tập thể dục. Nhưng liệu có thể tồn tại loại thuốc kích thích cơ thể tạo ra tác động tương tự như việc tập thể dục – chẳng hạn tăng cường tính dẻo dai và kiểm soát cân nặng – mà không phải chạy bộ bước nào cả?

“Chúng tôi đang cố gắng phát triển một loại thuốc giúp kích hoạt hệ thống cơ thể người tạo ra những ảnh hưởng giống như việc tập thể dục một cách tự nhiên”, Ronald Evans, giám đốc phòng thí nghiệm biểu hiện gene tại Viện Nghiên cứu sinh học Salk ở La Jolla, California (Mỹ), cho biết.

Các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu sinh học Salk bắt đầu làm việc với một hợp chất hóa học gọi là 516 kể từ năm 2007. Hợp chất này bắt chước những ảnh hưởng của việc tập thể dục bằng cách kích hoạt một mạch gene (ADN) đặc biệt có khả năng kích thích cơ bắp đốt cháy chất béo thay vì carbohydrate, giống như khi vận động viên chuyên nghiệp luyện tập ở cường độ cao.

Bất kỳ loại thuốc nào tương tự như 516 muốn sản xuất trên thị trường cần phải có giấy phép củaCục quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA). Tuy nhiên, FDA chưa công nhận việc “không có khả năng tập thể dục” như một căn bệnh cần phải dùng đến thuốc. Vì vậy, Evans đã nhắm đối tượng sử dụng thuốc 516 tới những người trẻ tuổi mắc bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne (Duchenne muscular dystrophy-DMD). Đây là cách tiếp cận mà ông tin sẽ tạo ra cơ hội tốt nhất cho sự chấp thuận của FDA. “Căn bệnh này gây đau đớn cho trẻ nhỏ. Chúng thường không thể tập thể dục và cuối cùng chết do teo cơ ở độ tuổi khá trẻ, khoảng 15 hoặc 16 tuổi. Đây là một căn bệnh có nhu cầu điều trị lớn về y tế nhưng chưa được đáp ứng”, Evans cho biết.

Thuốc 516 đang trải qua một nghiên cứu nhỏ về tính an toàn trên cơ thể người. Nó có khả năng ứng dụng rộng rãi bao gồm việc điều trị bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS), bệnh Parkinson, bệnh Huntington và dùng cho người ngồi trên xe lăn. Ngoài ra, Evans cũng cho rằng thuốc sẽ có ích cho những người bị tổn thương thận cấp tính (AKI) – sự suy giảm đột ngột chức năngthậnthường phát sinhsau các ca phẫu thuật lớn hoặc bị nhiễm khuẩn nặng.

Một số nhà khoa học cũng đang nghiên cứu các hợp chất có cơ chế hoạt động khác so với 516, nhưng với cùng mục đích là mang lại lợi ích của việc tập thể dục cho những người không thể làm điều đó. Ali Tavassoli, giáo sư về lĩnh vực hóa sinh tại Đại học Southampton (Anh) phát triển một loại thuốc gọi là hợp chất 14. Nó hoạt động bằng cách đánh lừa các tế bào nghĩ rằng chúng đã cạn kiệt năng lượng. Thông qua một loạt các tương tác phân tử trong tế bào, hợp chất 14 thúc đẩy các tế bào tự chuyển hóa đường để sản sinh năng lượng, Tavassoli nói.

Tavassoli cho rằng, hợp chất 14 sẽ là loại thuốc điều trị tiềm năng cho người mắc bệnh tiểu đường, béo phì, cao huyết áp, triglyceride cao và tăng LDL (cholesterol xấu). Hợp chất 14 hiện chưa được thử nghiệm trên người, mặc dù các kết quả thử nghiệm trên chuột rất hứa hẹn. “Các kết quả thu được là đáng ngạc nhiên trên những con chuột bị béo phì. Hợp chất 14 cải thiện sự dung nạp glucose và làm giảm khối lượng cơ thể”, Tavassoli nói.

Bất kỳ loại thuốc nào trong số những loại thuốc kể trên đều có khả năng bị lạm dụng. Các vận động viên nghiệp dư muốn họ nhanh hơn và khỏe hơn, trong khi các vận động viên chuyên nghiệp dùng chúng vào mục đích gian lận. Ngay cả những người ngồi một chỗ cũng có thể tìm kiếm chúng một cách dễ dàng để “tập thể dục” mà không cần phải thực sự làm điều đó, Evans thừa nhận.

Tavassoli cũng đồng ý với quan điểm của Evans. Tavassoli nói: “Đáng tiếc là giống như các dược phẩm khác, không có cách nào để ngăn chặn việc lạm dụng hợp chất 516 hoặc 14. Tuy nhiên, lợi ích cải thiện sức khỏe cho hàng triệu người mắc bệnh có giá trị hơn nhiều so với bất kỳ mối quan tâm nào về việc lạm dụng bởi các vận động viên”.

“Chúng tôi đang cố gắng đưa khoa học ra khỏi phòng thí nghiệm, mang nó vào phòng khám theo cách có thể thay đổi cuộc sống của người dân”, Evans cho biết.