Lợi ích và nguy cơ khi tiêm vắcxin

Vắcxin là chế phẩm có tính kháng nguyên dùng để tạo miễn dịch đặc hiệu chủ động, nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể đối với một hoặc nhiều tác nhân gây bệnh cụ thể. Các nghiên cứu mới còn mở ra hướng dùng vắcxin để điều trị một số bệnh (vắcxin liệu pháp, một hướng trong các miễn dịch liệu pháp).

Thuật ngữ vắcxin xuất phát từ vaccinia, loại virus gây bệnh đậu bò nhưng khi đem chủng cho người lại giúp ngừa được bệnh đậu mùa (tiếng Latinh vacca nghĩa là "con bò cái"). Việc dùng vắcxin để phòng bệnh gọi chung là chủng ngừa hay tiêm phòng hoặc tiêm chủng, mặc dù vắcxin không những được cấy, tiêm mà còn có thể được đưa vào cơ thể qua đường miệng.

- Giúp bảo vệ sức khỏe cho con người, làm cho trẻ em khỏe mạnh phát triển thể chất và trí não bình thường.

- Giảm tỷ lệ mắc một số bệnh khác, giảm số ngày ốm và nhập viện, giảm chi phí chăm sóc y tế, đặc biệt là giảm thời gian công sức cho phụ nữ khi không phải chăm sóc trẻ bị bệnh tật góp phần nâng cao sức khỏe người phụ nữ.

- Bảo vệ sức khỏe cho cả người lớn như các bệnh cúm, viêm màng não do não mô cầu, viêm gan vi rút B, ung thư cổ tử cung... Đây là những tác động lâu dài cho cá nhân và cộng đồng trong việc bảo vệ sức khỏe của mình và người thân trong gia đình vì một tương lai tươi sáng không có bệnh tật.

- Góp phần quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực, do được tiêm chủng mọi người sẽ không bị mắc bệnh đặc biệt là trẻ em sẽ khỏe mạnh, không bị các di chứng, dị tật do bệnh truyền nhiễm gây ra giúp trẻ phát triển bình thường.

Bản chất của vắcxin là một chế phẩm sinh học đặc biệt có nguồn gốc từ các vi sinh vật gây bệnh hoặc độc tố của chúng hoặc do tổng hợp sinh học đã được bào chế làm mất khả năng gây bệnh nhưng vẫn còn khả năng kích thích cơ thể sinh kháng thể bảo vệ.

Về nguyên tắc tất cả các vắcxin đều phải đảm bảo được tính an toàn và hiệu lực cũng như phải trải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt mới được đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, giống như thuốc không có một loại vắcxin nào dù tốt đến đâu có thể đảm bảo an toàn tuyệt đối như mong muốn, bởi vì tiêm vắcxin tức là đưa một kháng nguyên lạ vào trong cơ thể.

Thông thường mỗi cá thể phản ứng với vắcxin ở các mức độ khác nhau và hầu hết chỉ có các phản ứng nhẹ như sốt, sưng đau tại chỗ tiêm và tự khỏi trong 24 giờ. Tuy nhiên, một số rất ít cơ thể lại có phản ứng mạnh với vắcxin như sốt cao, co giật, quấy khóc kéo dài, tím tái, thậm chí là sốc phản vệ và tử vong.

Chính vì vậy trong thực tế, nhiều trường hợp tiêm cùng một lô vắcxin, thậm chí tiêm cùng 1 lọ vắcxin lại có trẻ có phản ứng rất nghiêm trọng, trong khi tất cả các trẻ khác hoàn toàn bình thường. Đó phần lớn là do phản ứng cá thể cơ địa của từng người với vắcxin.