Tìm ra mối liên hệ giữa bệnh Alzheimer và đồng hồ sinh học

Giờ đây, các nhà nghiên cứu ở Mỹ đã làm sáng tỏ bí ẩn này, làm dấy lên hy vọng về các liệu pháp mới và cách “điều chỉnh giấc ngủ” có thể giúp giảm hạn chế Alzheimer và các triệu chứng của nó.

Nghiên cứu mới cho thấy: đồng hồ sinh học 24 giờ của con người kiểm soát khả năng của não bộ trong việc lọc các protein có liên quan đến bệnh Alzheimer. Nếu kết quả này là chính xác, nó sẽ giải thích vì sao sự gián đoạn nhịp sinh học và rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến sự khởi phát và tiến triển của bệnh Alzheimer, và ngăn chặn rối loạn giấc ngủ có thể hạn chế bệnh Alzheimer.

Tiến sĩ Jennifer Hurley, người dẫn đầu nghiên cứu mới tại Học viện Bách khoa Rensselaer, New York cho biết: "Sự gián đoạn vòng tuần hoàn sinh học có liên quan đến chẩn đoán bệnh Alzheimer, và nhiều người cho rằng sự gián đoạn giấc ngủ có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh Alzheimer."

Bệnh Alzheimer xảy ra khi các kết nối giữa các tế bào thần kinh trong não bị mất. Sự tiến triển của căn bệnh này liên quan đến các mảng và đám rối protein bất thường tích tụ trong não. Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất của chứng sa sút trí tuệ nói chung, và ảnh hưởng đến hơn nửa triệu người ở Anh, và ngày càng nhiều người mắc bệnh.

Để giữ cho não khỏe mạnh, các tế bào miễn dịch được gọi là microglia tìm kiếm và tiêu diệt các protein có nguy cơ tích tụ trong não. Một loại protein mà các tế bào nhắm mục tiêu là amyloid beta, một dấu hiệu của bệnh Alzheimer.

Viết trên tạp chí Plos Genetics, Hurley và nhóm của cô mô tả cách họ tìm thấy nhịp điệu hàng ngày của microglia, đi kèm với các đợt thanh lọc protein amyloid beta thường xuyên. Khi các tế bào mất nhịp sinh học, quy trình dọn dẹp protein này bị đình trệ.

Hurley nói: "Sự gián đoạn quá trình thanh thải amyloid beta có thể là một trong những lý do gia tăng các mảng hình thành trong não trong bệnh Alzheimer."

Trong khi rối loạn giấc ngủ thường phát sinh trước khi mắc bệnh Alzheimer, Hurley và nhiều nhà khoa học khác nghi ngờ có sự tác động qua lại phức tạp giữa hai chứng bệnh này. Làm gián đoạn giấc ngủ và nhịp sinh học cho phép amyloid beta hình thành, nhưng điều này lại làm hỏng các tế bào não vận hành đồng hồ sinh học, gây ra sự tích tụ thêm amyloid beta.

Hurley nói: "Chúng ta đã biết rằng có một nhịp điệu trong quá trình thanh thải amyloid beta trong não. Khi chúng ta già đi, hoặc ở bệnh nhân Alzheimer, nhịp điệu này biến mất. Nhịp điệu này biến mất có thể tiếp tục dẫn đến sự gia tăng amyloid beta trong não."

Phát hiện mới cũng chỉ ra các liệu pháp có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng bệnh. Hurley cho biết có thể kích thích khả năng loại bỏ amyloid beta của não bằng các biện pháp can thiệp đơn giản, chẳng hạn như tiếp xúc với ánh sáng, hoặc thông qua các liệu pháp phức tạp hơn để tăng cường hoạt động của các tế bào miễn dịch.

"Chăm sóc giấc ngủ hoặc nhịp sinh học - đôi khi được gọi là vệ sinh giấc ngủ - có thể làm giảm gánh nặng amyloid beta trong suốt tuổi thọ của chúng ta. Giảm gánh nặng amyloid có thể có nghĩa là giảm các triệu chứng của bệnh Alzheimer hoặc trì hoãn sự khởi phát hoặc tiến triển của bệnh," Hurley nói.

Nguồn: https://www.theguardian.com/society/2022/feb/10/study-finds-link-between-alzheimers-and-circadian-clock