Theo các nhà nghiên cứu, nếu một người tin rằng chương trình tập luyện mà họ đang theo được thiết kế riêng cho họ, thì người đó sẽ nhận được nhiều lợi ích hơn từ việc luyện tập. Hiện tượng này giống với hiệu ứng giả dược trong y học.
Có khi nào bạn thấy đau đầu và uống thuốc paracetamol để làm dịu cơn nhức nhối, nhưng lại thấy khỏe lên trước cả khi thuốc có đủ thời gian để phát huy tác dụng chưa? Nếu từng có trải nghiệm như vậy thì tức là bạn đã chịu ảnh hưởng bởi hiệu ứng giả dược (placebo).
Đây là một hiện tượng khá kỳ lạ, khi thuốc hay phương pháp điều trị có hiệu quả hơn nếu người bệnh tin tưởng vào nó. Hiệu ứng này đã được nghiên cứu trong hơn 70 năm, nhưng đây là lần đầu nó được tìm hiểu trong việc rèn luyện thể chất.
Giả dược là một phần quan trọng trong nghiên cứu lâm sàng. Trong các thử nghiệm mù, loại thuốc có hoạt tính và loại thuốc giả dược được phát cho bệnh nhân theo mã riêng, như vậy cả nhà nghiên cứu lẫn đối tượng thử nghiệm đều không biết ai được phát loại thuốc nào. Theo cách này, các nhà nghiên cứu có thể đánh giá một cách khách quan về ảnh hưởng của thuốc.
Trong nghiên cứu mới của các nhà khoa học ở Đại học Agder, Na Uy, 40 người tham gia được kiểm tra thể chất trong phòng thí nghiệm. Tiếp theo, họ được nhận các chương trình tập luyện khác nhau. Các nhà khoa học thông báo cho một nửa số người tham gia là chương trình tập luyện đã được thiết kế dành riêng cho họ, dựa trên kết quả kiểm tra thể chất. Đây là nhóm can thiệp. Nhóm còn lại không được nhận thông tin này, là nhóm kiểm soát.
Những người tham gia đều nhận được chương trình tập luyện khác nhau về độ nặng và số lần lặp lại động tác, nhưng tính trung bình thì chương trình cho cả hai nhóm đều tương tự như nhau. Sau 8 đến 10 tuần tập luyện, những người tham gia được kiểm tra lần nữa trong phòng thí nghiệm.
Thí nghiệm cho thấy những người tưởng rằng mình luyện tập theo chương trình thiết kế riêng có kết quả trung bình tốt hơn so với những người trong nhóm kiểm soát. Ngay cả khi hai nhóm cùng thực hiện chương trình trung bình giống nhau. Sự khác biệt rõ nhất là trong bài tập squat và trong độ dày của cơ bắp nói chung.
Kết quả này có vẻ hơi lạ, song các nhà nghiên cứu cho rằng thực ra rất dễ hiểu. Có dấu hiệu cho thấy những ai nghĩ rằng mình đang theo chương trình cá nhân sẽ tập luyện nhiều hơn một chút, với cường độ cao hơn. Nhiều yếu tố nhỏ như thế có thể ảnh hưởng lên kết quả luyện tập.
Theo các nhà khoa học, bản thân việc kiểm tra thể chất cũng có thể gây ra tác động: Nhóm can thiệp có thể cảm thấy mình phải tỏ ra nỗ lực vì chương trình tập luyện được cho là sẽ mang lại kết quả.
Phương Anh