Vaccine ngừa COVID-19 dựa trên protein đầu tiên được WHO và EC chấp thuận

Vaccine Novavax được phát triển bởi công ty công nghệ sinh học Novavax ở Maryland, Mỹ và hiện đang được sản xuất bởi Viện Huyết thanh của Ấn Độ. Sau khi WHO đưa Novavax vào danh sách sử dụng khẩn cấp của mình vào ngày 17/12 thì cơ chế Tiếp cận Toàn cầu vaccine COVID-19 (COVAX) có thể cung cấp vaccine này cho các quốc gia có nhu cầu.

Ủy ban châu Âu (EC) cũng chấp thuận vaccine này vào ngày 20/12, sau khi có khuyến nghị tích cực từ Cơ quan Thuốc châu Âu. (Hồi tháng 8, EC đã mua trước 200 triệu liều Novavax, dự kiến ​​sẽ bắt đầu đến tay khách hàng vào tháng 1/2022.)

Novavax là một công ty nhỏ, bắt đầu phát triển vaccine COVID-19 từ tháng 1/2020 và tháng 7/2020 đã nhận tài trợ 1,6 tỷ USD từ Chiến dịch phát triển vaccine Warp Speed ​​của chính phủ Mỹ. Công ty gặp phải một số sự cố và phải hoãn thử nghiệm lâm sàng ở Bắc Mỹ cho đến cuối tháng 12/2020. Cách đây 2 năm, Novavax gặp khó khăn tài chính và buộc phải bán bớt cơ sở sản xuất, và hiện đang trong quá trình xây dựng lại do đó phải thuê sản xuất từ các bên thứ ba.

Novavax sử dụng tế bào bướm đêm để sản xuất protein gai của SARS-CoV-2, sau đó kết hợp nó với một chất bổ trợ tăng cường phản ứng miễn dịch.

“Nền tảng vaccine mRNA có vai trò rất quan trọng cho đến nay, nhưng chúng ta cần nhiều loại vaccine hơn," Luciana Borio, thành viên cấp cao về y tế toàn cầu tại tổ chức phi lợi nhuận Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, cho biết.

Không giống như vaccine mRNA, phải được bảo quản ở nhiệt độ dưới 0 và sử dụng trong vòng 1 tháng sau khi rã đông, vaccine Novavax khi chưa mở có thể được bảo quản ở nhiệt độ tủ lạnh (2°C đến 8°C) trong 9 tháng, cho phép phân phối vaccine đến các vùng không có chuỗi bảo quản lạnh. Do đó Novavax sẽ giúp tăng nguồn cung và khả năng phân phối vaccine ở các nước nghèo.

Sau khi được phê duyệt, Novavax có thể bắt đầu cung cấp 1,1 tỷ liều vaccine như đã cam kết cho COVAX.

Theo kết quả từ một thử nghiệm lớn ở Bắc Mỹ, công bố trên tạp chí Y học New England vào tuần trước, Novavax có hiệu quả 90,4% trong việc ngăn ngừa COVID-19 có triệu chứng và hiệu quả 100% ngăn ngừa bệnh từ trung bình đến nặng.

Nhưng nghiên cứu được tiến hành vào thời điểm mà biến thể Alpha chiếm ưu thế, không phải Omicron như hiện nay ở hầu hết các nơi trên thế giới. Và trong một thử nghiệm lâm sàng khác do Novavax tiến hành ở Nam Phi khi biến thể Beta chiếm ưu thế, hiệu quả của vaccine đã giảm xuống dưới 50%.

Kết quả từ phòng thí nghiệm cho thấy hiệu quả Novavax giảm khi chống lại Omicron. Cụ thể, khả năng trung hòa biến thể Omicron của huyết thanh của những người đã tiêm hai mũi Novavax giảm 4 lầnso với khả năng trung hòa các chủng virus SARS-CoV-2 trước đó. Nhưng liều Novavax thứ ba giúp khôi phục đáng kể hiệu quả bảo vệ, tăng khả năng trung hòa virus lên mức tương tự như ở những người tham gia thử nghiệm lớn ở Bắc Mỹ. Novavax cho biết họ sẽ sớm công khai dữ liệu.