Hội trường của Hội Nhà báo Việt Nam vào một ngày cuối năm 2017 đã vắng bóng người sau Lễ công bố 10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật, ở phía cuối căn phòng có hai người phụ nữ vẫn ngồi trò chuyện. Các chị là TS Hà Phương Thư và Trần Thị Cẩm Bào.

>> Phức hệ nano FGC - bước đột phá của công nghệ nano

Một người là nhà khoa học và một người là bệnh nhân ung thư. Điều đáng chú ý ở họ là câu chuyện về tình bạn, niềm tin vào sự tiến bộ của khoa học và nghị lực sống.

Duyên lành giữa nhà khoa học và người bệnh

Với TS Hà PhươngThư - Trưởng phòng Vật liệu nano y sinh, Viện Khoa học vật liệu (Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam), tôi vốn biết chị từ lâu bởi không chỉ là một nhà khoa học có nhiều kết quả nghiên cứu danh tiếng mà chị còn có tên trong danh sách “50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam năm 2017” do Tạp chí Forbes Việt Nam bình chọn.

Còn bạn chị - Trần Thị Cẩm Bào – một bệnh nhân đang mang trong mình căn bệnh ung thư vú đến nay đã gần 5 năm thì đây là lần đầu tôi gặp mặt. Thoạt nhìn, có lẽ sự khác biệt ở chị so với người khỏe mạnh chỉ là mái tóc đã bị rụng và đang mọc dần lại sau quá nhiều lần hóa trị, còn nước da vẫn khá hồng hào và dáng người vẫn rắn rỏi, nhanh nhẹn. Ở tuổi 44, nhìn qua, không ai biết chị đã từng bị ung thư di căn, phải ngồi xe lăn vàcó những lúc tưởng như cận kề cái chết.

Tôi tò mò khi thấy chị xuất hiện trong buổi lễ, chị cười hiền bảo: “Mình đến để chúc mừng bạn mình và cũng là ân nhân – tác giả của sản phẩm CumarGold Kare hỗ trợ điều trị ung thư.”

Kể lại quá trình phát hiện và chống chọi với bệnh tật, chị Bào cho biết, cuối năm 2012, một lần trong khi tắm, chị phát hiện thấy vùng da ngực có màu hồng. Đi khám ở Bệnh viện K, chị nhận được kết luận bị ung thư vú giai đoạn 2, có 20 hạch, trong đó 10 hạch đã di căn. Rồi tháng 1/2013, chị Cẩm Bào phải tiến hành phẫu thuật cắt bỏ bên vú phải, tiếp sau đó là 6 đợt hóa chất và 25 mũi xạ khiến cơ thể suy kiệt.

“Khi truyền hóa chất, người tôi mệt mỏi, cơ thể đau nhức, không ăn uống gì được, khó thở. Tóc của tôi rụng dần rồi trọc lốc. Tôi kiệt sức và giảm cân trầm trọng” – chị Bào nhớ lại, trên khóe mắt ngấn lệ. “Khi đó tôi thấy mọi thứ sụp đổ hoàn toàn nhưng mọi ý nghĩ chỉ thoáng qua. Tôi nghĩ đến chồng, con và những người thân, thấy mình cần mạnh mẽ và bản lĩnh hơn.”Cũng đúng lúc đó, bạn chị - TS Hà Phương Thư - xuất hiện và đề nghị được hỗ trợ chị cải thiện tình trạng sức khỏe bằng sản phẩm do mình nghiên cứu ra. Sau khi tìm hiểu, chị Bào một mặt nhận lời dùng sản phẩm, mặt khác vẫn tuân thủ toàn bộ phác đồ điều trị của bác sĩ.

TS Hà Phương Thư (trái) và chị Trần Thị Cẩm Bào chia sẻ về con đường đến với nghiên cứu và sử dụng sản phẩm. Ảnh: BN

TS Thư kể lại, từng có 3 năm học chung khối với chị Bào tại trường THPT Nguyễn Huệ - Thừa Thiên – Huế. Đã gần 20 năm ra trường và không gặp lại nhau nhưng khi biết tin về chị Bào qua facebook, chị đã quyết định tìm đến bởi nghĩ rằng sản phẩm mình nghiên cứu thành công có thể hỗ trợ cho sức khỏe của bạn. Tin bạn và tin vào khoa học, suốt 3 năm qua, chị Bào đồng hành cùng công trình nghiên cứu của TS Hà Phương Thư. Với 44 lần truyền hóa chất trong hơn 2 năm, các chỉ số của chị vẫn khá ổn định.

“Bác sĩ đánh giá tôi đã tuân thủ phác đồ điều trị rất ngoạn mục. Với bệnh nhân ung thư, xạ trị, nếu sức khỏe người bệnh không đảm bảo (tức không đáp ứng được các chỉ số hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu ) thì không thể theocác đợt truyền hóa chất. Nhiều bệnh nhân chết vì các tác dụng phụ do truyền hóa chất trước khi chết vì ung thư. Thế nhưng thật kì diệu, khi kiên trì sử dụng đều đặn sản phẩm nano hóa từ củ nghệ, tam thất và rong nâu, tôi thấy sức khỏe cải thiện rõ rệt. Tôi ăn được, ngủ được, tiêu hóa tốt nên tôi theo đầy đủ các đợt truyền hóa chất trong lộ trình để ngăn chặn tế bào ung thư di căn sang các bộ phận khác” – chị Bào nói và cho biết chỉ một thời gian ngắn chị không phải dùng xe lăn, mọi chỉ số hiện đều rất ổn định nên cả gia đình và các y bác sỹ vô cùng bất ngờ. Hiện chị có thể tự đi xe máy và tham gia nhiều hoạt động từ thiện xã hội, các hoạt động cộng đồng cho những người bị ung thư.

Được người bệnh tin tưởng là phần thưởng lớn nhất

TS Hà Phương Thư cho biết, từ lâu chị đã nhận thấy việc điều trị ung thư bằng thuốc tuy mang đến kết quả trong việc tiêu diệt và hạn chế sự phát triển của khối u nhưng đồng thời giết chết không ít mô lành, gây nguy hại đến sức khoẻ của người bệnh sau khi điều trị. Trong đề án “Nghiên cứu quy trình chế tạo và đánh giá hiệu quả của hệ dẫn thuốc hướng đích cấu trúc nano lên tế bào ung thư” thực hiện năm 2012 mà chị giữ vai trò chủ nhiệm, chị chọn cách sử dụng các vật liệu kích thước nano làm phương tiện mang các thuốc đặc trị ung thư đến khối u một cách an toàn, tiêu diệt tế bào ung thư, bảo vệ tế bào lành.


“Sau nhiều năm, nghiên cứu nâng cấp dần, từ chỗ ban đầu là các sản phẩm nano curcumin từ củ nghệ, tiếp đến là phối hợp với củ tam thất và rong nâu, nay sản phẩm đã hoàn chỉnh, được chuyển giao nguyên liệu nano FGC cho công ty và Bộ Y tế cấp phép để lưu hành trên thị trường ở dạng thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị ung thư với tên gọi CumarGold Kare” – theo TS Thư.

Phức hệ Nano FGC (Fucoidan - Ginseng - Curcumin) đã cải thiện độ tan, tối ưu hóa khả năng bao gói, bảo vệ dược chất khỏi những rào cản sinh học, nâng cao thời gian lưu thông của thuốc trong hệ tuần hoàn, tập trung hoạt chất tại vùng khối u thông qua cơ chế hướng đích thụ động. Các hạt nano có thể chui vào, tập trung trong các khối ung thư, hướng đích để tiêu diệt tế bào ung thư và bỏ qua các tế bào lành. Những người bệnh ung thư thường phải hóa trị - xạ trị nên rất mệt mỏi, chán ăn, dẫn đến suy kiệt nhanh chóng, nhưng giờ đây, với sản phẩm mới này, người bệnh có thể sử dụng nhằm nâng cao thể trạng, cải thiện chất lượng sống sau hóa xạ trị.

“Đây là sản phẩm nghiên cứu của cả quá trình dài với sự hỗ trợ kinh phí một phần từ Giải thưởng L’Oreal và sau đó là Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED), rồi Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và kinh phí từ đề tài đặt hàng của doanh nghiệp. Các hỗ trợ này bắt đầu từ ý tưởng rồi bước đầu hoàn thiện công nghệ và thử nghiệm trên các đối tượng” – chị Thư cho biết.

Theo chị Thư, từ tháng 10/2016, chị đã chuyển giao nguyên liệu để doanh nghiệp sản xuất. “Được biết mỗi tháng doanh nghiệp bán được 20.000 hộp sản phẩm, tôi rất vui. Nhưng tôi vui và cảm động hơn cả là có những người như chị Bào và nhiều bệnh nhân khác đã tin tưởng vào sản phẩm của tôi và sản phẩm đã góp phần vào việc cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân sau hóa xạ trị. Đây chính là niềm tin của người bệnh với khoa học – điều quan trọng góp phần nên thành công của tôi” – TS Hà Phương Thư khiêm tốn nói.

TS Hà Phương Thư (1974) đã có 30 công bố quốc tế trong lĩnh vực nano y sinh và làm chủ nhiệm nhiều đề tài cấp Nhà nước, cấp Viện Hàn lâm và Quỹ NAFOSTED. Năm 2012, chị là một trong 3 nhà khoa học nữ nhận giải thưởng L’Oreal UNESCO “Vì sự phát triển của phụ nữ trong khoa học” với đề tài nghiên cứu “Quy trình chế tạo và đánh giá hiệu quả của hệ dẫn thuốc hướng đích cấu trúc nano lên tế bào ung thư”.

Năm 2017, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã trao tặng Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam cho chị vì những đóng góp trong công cuộc chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Sự kiện này cũng được Câu lạc bộ Nhà báo khoa học và công nghệ bình chọn là một trong mười sự kiện nổi bật của năm.