Sự nghèo đói làm biến đổi gene người

Các nhà nghiên cứu tại Mỹ phát hiện ra trẻ em tuổi teen gia cảnh túng thiếu có xu hướng chịu sự thay đổi ở một gene. Thay đổi này làmtăng các hoạt động não liên quan đến phản ứng "chống hoặc bỏ chạy" hay còn gọi là "phản ứng stress cấp tính" (fight or flight response) và các cơn hoảng loạn (panic attack: giai đoạn lo âu căng thẳng dữ dội diễn ra trong thời gian ngắn, gây ra cảm giác sợ hãi mãnh liệt cho cơ thể). Sự gia tăng các hoạt động nói trên ở hạch hạnh nhân dẫn đến nguy cơ cao của trầm cảm.

Nghiên cứu mới mang tính đột phá còn cho thấy rằng tình trạng kinh tế - xã hội thấp cũng liên quan đến nồng độ serotonin - hormone hạnh phúc - của cơ thể.

Không chỉ môi trường mà tình trạng kinh tế - xã hội cũng có tác động đến biến đổi gene ở người.
Ảnh: Shutterstock

Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu cho thấy gene người không chỉ bị biến đổi do môi trường mà còn do các tương tác xã hội. Các thay đổi biểu sinh ấy sau đó có thể được chuyển giao cho thế hệ tiếp theo. Các nhà khoa học đến từ Đại học Duke của Mỹ tin rằng điều này có thể giúp giải thích tại sao trầm cảm xuất hiện trong một số gia đình nghèo nhất.

Nhóm các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu thay đổi liên quan đến một gene cụ thể được gọi là SLC6A4 trên 132 thanh thiếu niên độ tuổi từ 11 - 15 trong thời gian 2 năm. Từ đó, qua quét não bằng MRI, họ thấy những người có hoàn cảnh nghèo tích lũy lượng lớn hơn thẻ hóa học trên hoặc gần các gene khiến hạch hạnh nhân của họ phản ứng nhanh hơn với hình ảnh các gương mặt sợ hãi.

Họ viết trên tạp chí Molecular Psychiatry: “Nghèo đóicó liên hệ đến một loạt các kết quả tiêu cực bao gồm sức khỏe yếu kém nói chung, gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tâm tần như trầm cảm, lo âu và nghiện ngập…”.

Tình trạng kinh tế xã hội thấp có thể dẫn đến rủi ro thông qua một loạt cơ chế, bao gồm nhiều yếu tố nguy cơ như chất lượng nhà ở kém, ô nhiễm tiếng ốn và tiếp xúc với bạo lực. Người đứng đầu nhóm nghiên cứu, nữ tiến sĩ Johnna Swartz cho biết nghiên cứu đã chỉ ra cách các vấn đề này tác động đến sự thay đổi gene người.

“Đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên chứng minh rằng tình trạng kinh tế - xã hội thấp có thể dẫn đến những thay đổi trong cách thức biểu hiện của gene. Nó cũng thể hiện ra ngoài thông qua việc não bộ phát triển các triệu chứng trầm cảm… Những rắc rối nhỏ phức tạphàng ngày là những thay đổi rõ ràng sẽ xây dựng lên tính cáchvà ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em”, tiến sĩ Johnna Swartz nói.

Đồng tác giả nghiên cứu, giáo sư Douglas Williamson nói: “Chúng ta đã biết các yếu tố nguy cơ lớn nhất dẫn đến trầm cảm là lịch sử gia đình. Nghiên cứu mới của chúng tôi hé lộ một trong những cơ chế mà các nguy cơ gia đình như vậy có thể được cho thể hiện hoặc thể hiện trong một nhóm cụ thể các cá nhân dễ tổn thương trong quá trình trưởng thành”.

Ahmad Hariri, giảng viên tâm lý học và thần kinh học của Duke nói thêm: “Khi bước vào tuổi trưởng thành, họ (những người trẻ nói trên) sẽ trải nghiệm nhiều vấn đề về trầm cảm, lo âu hoặc lạm dụng các chất gây nghiện”.