Mạng lưới đường bộ mở rộng trên toàn thế giới với tốc độ chưa từng có, tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế và cải thiện phúc lợi của con người nhưng cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến quần thể động vật hoang dã và làm phân mảnh môi trường sống của chúng.
Một phân tích mới được công bố trên tạp chí Science Advances đánh giá mạng lưới đường bộ trong phạm vi 1.165.000 km² thuộc 13 quốc gia châu Á, cho thấy có tới 134.000km đường đã được xây dựng xuyên qua môi trường sống của hổ khiến quần thể loài này và con mồi giảm tới 20%. Hiện chỉ còn 4.000 cá thể hổ trong tự nhiên, hầu hết sống ở Nam Á - khu vực đang phát triển và có dân số tăng nhanh.
Nghiêm trọng hơn, sẽ có gần 24.000 km đường mới được tiếp tục xây dựng trong các khu sinh cảnh của hổ từ nay đến năm 2050 thông qua các dự án cơ sở hạ tầng lớn như Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc.
Hồ tại khu bảo tồn Sundarban, Bangladesh.
Nghiên cứu do các nhà sinh thái học thuộc Đại học Michigan chủ trì đã xem xét các bộ dữ liệu và dự báo đường bộ toàn cầu để tính mật độ đường, khoảng cách đến con đường gần nhất và sự phong phú của loài trên phạm vi 1.165.000km² ở châu Á. Đây là nghiên cứu đầu tiên bao gồm các chỉ số cơ bản về mối đe dọa từ các con đường hiện tại và tương lai đối với sinh cảnh của hổ.
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng 57% diện tích đất trong sinh cảnh được bảo vệ của hổ cách xa đường 5km. Ở những khu vực không có bất kỳ thiết lập bảo vệ động vật hoang dã nào, mật độ đường cao hơn 34% so với các khu bảo tồn;.
Những cá thể hổ còn lại trên thế giới tập trung ở một số quần thể nguồn. Ở những khu vực này, ngay cả xây dựng đường sá với số lượng không nhiều cũng có thể gây ra tác động lớn đến sự phục hồi của hổ, vì đường sá sẽ gây cô lập vĩnh viễn quần thể hổ, tạo ra "đảo" hổ.
“Hổ phải đối mặt với một mối đe dọa phổ biến và ngày càng tăng từ các mạng lưới đường bộ trên hầu hết phạm vi 13 quốc gia chúng sống”, Neil Carter - nhà sinh thái học tại Đại học Michigan, tác giả chính của nghiên cứu - chia sẻ. “Sinh cảnh của hổ đã giảm 40% kể từ năm 2006, và điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các khu vực không có đường cũng như không mở rộng đường ở những nơi hổ vẫn còn tồn tại trước khi quá muộn”.
Hoàng Nam