Không thể vội vàng từ bỏ chất dẻo

Liên minh Xanh (The Green Alliance) – một tổ chức thiện nguyện và nghiên cứu độc lập về môi trường ở Anh, nói, chất dẻo hay nhựa (plastic) đóng vai trò quan trọng và không đơn giản muốn từ bỏ là được.

Tổ chức này muốn chuyển thông điệp từ “Cuộc chiến chống chất dẻo” thành "Cuộc chiến chống rác thải chất dẻo”.

Giống như các tổ chức hoạt động môi trường khác, Liên minh Xanh ủng hộ việc đánh thuế cao đối với những sản phẩm dùng một lần làm từ chất dẻo.

Nhưng Liên minh Xanh cũng cảnh báo, việc phản đối hoàn toàn việc bao gói thực phẩm bằng chất dẻo có thể sẽ gây tác dụng ngược.

Nông nghiệp là một nguồn thải khí nhà kính lớn, bởi vậy giảm lãng phí thực phẩm là yếu tố sống còn. Bao gói bảo đảm bằng chất dẻo giúp thực phẩm không bị hỏng, sẽ có tác dụng giảm khí nhà kính.

Đất đai có hạn

Một mối lo tiềm tàng khác xuất phát từ xu hướng muốn thay thế vật liệu chất dẻo bằng các vật liệu khai thác từ cây trồng.

Rừng đã bị chặt hạ đến cạn kiệt để làm nông nghiệp nhằm cung cấp đủ thịt cho thế giới đang trong kỳ bùng nổ dân số; đất hoang cũng được khai thác để sản xuất nhiên liệu sinh học cho ô tô và sản xuất điện. Nhưng đất đai có hạn.

Liên minh Xanh lo sợ nhu cầu sử dụng nguyên liệu thay thế chất dẻo sẽ làm gia tăng thêm tình trạng phá rừng.

Điều này, đến lượt nó, sẽ dẫn đến tăng phát thải khí nhà kính vốn có thể làm đại dương mà con người đang nhiệt thành bảo vệ bị ấm lên và acid hóa.

Cô Libby Peake, thành viên của Liên minh Xanh, nói với BBC News: “Chất dẻo rõ ràng là một vấn đề lớn nhưng chúng ta cần phải lưu ý rằng những phản ứng thái quá từ cộng đồng sẽ khiến các doanh nghiệp và chính phủ đâm vào những quyết định sai lầm.”

“Chúng ta cần chắc chắn rằng bất kỳ giải pháp nào mà chúng ta đưa ra đều không làm tăng các phát thải, làm tổn thương hệ sinh thái của thế giới hoặc tạo ra nhiều rác hơn.”

Trước sức ép của các làn sóng phản đối chất dẻo từ cộng đồng, mới đây Lego đã phải thông báo trong tương lai sẽ chuyển sang sản xuất đồ chơi không phải bằng chất dẻo làm từ dầu mỏ, mà từ cây mía.

Nhưng cũng theo Lego, các viên gạch “sinh thái” trong bộ đồ chơi của hãng được làm từ polyethylene – chính xác là hợp chất hóa học tương đương chất dẻo làm từ dầu mỏ.

Cô Peak nhận định: “Biến cây trồng thành chất dẻo theo cách này nghĩa là khi sản phẩm hết vòng đời, nó sẽ không thể phân hủy sinh học và có đầy đủ nguy cơ trở thành rác thải như chất dẻo truyền thống."

Nói cách khác, việc làm của Lego không có tác dụng gì trong việc giải quyết khủng hoảng ô nhiễm đại dương.

“Lego đã làm mọi việc cần thiết để thử nghiệm nguồn vật liệu bền vững cho những viên gạch sinh học. Nhưng rõ ràng là chẳng ở đâu trồng đủ mía để cung cấp nguồn vật liệu tái tạo nếu công ty muốn phát triển hướng sản xuất này.”

Vậy các giải pháp nằm ở đâu?

Liên minh Xanh đề xuất:

+ Cấm các sản phẩm không nhất thiết phải làm từ chất dẻo và có khả năng thải loại cao như bông ngoáy tai và ống hút (Scotland đã cam kết điều này).

+ Ngưng sử dùng nhiều loại chất dẻo khác nhau như hiện nay – và bảo đảm tất cả các loại chất dẻo được đưa vào sử dụng đều dễ dàng được tái chế.

+ Phát triển thị trường các vật liệu tái chế.

Tuy nhiên, việc tái chế không có hiệu quả về mặt kinh tế trong bối cảnh giá dầu thô và khí tự nhiên thấp như hiện nay, và đó là lý do EU đang xem xét thuế chất dẻo mới.

Thái Thanh (Theo BBC World)