“Tôi có ham muốn đánh bạc bất kể lúc nào. Tôi nghiện đánh bạc. Tôi thích cảm giác hưng phấn khi đặt cược” - BBC dẫn lời một người nghiện cờ bạc.
Gần đây, một vị giám đốc điều hành tại phố Wall (New York, Mỹ) thừa nhận đã lừa đảo người thân, bạn bè và rất nhiều người khác với tổng số tiền 100 triệu USD để thỏa mãn cơn nghiện cờ bạc. “Đó chỉ là một cách để tôi có tiền nhằm thỏa mãn thói cờ bạc” - vị giám đốc nói trước vành móng ngựa.
Ma lực của cờ bạc
Trên thực tế, thói nghiện cờ bạc đã khiến không ít người lâm vào cảnh tán gia bại sản, công danh sự nghiệp sụp đổ. Câu hỏi được đặt ra là vì sao những phút hưng phấn trong khi đánh bạc lại có sức mạnh khiến con bạc chấp nhận đánh đổi những tài sản vô giá như gia đình, sự nghiệp. Vì sao cờ bạc có thể điều khiển, chi phối và hủy hoại một con người?
Mark Griffiths - một nhà tâm lý học tại Đại học Nottingham Trent (Anh), chuyên nghiên cứu các chứng nghiện thuộc về hành vi - giải thích rằng, điều đầu tiên cần lưu ý là hành động của những người đánh bạc trên thực tế không hoàn toàn xuất phát từ khao khát hoặc triển vọng thắng bạc.
Một cuộc khảo sát 5.500 con bạc cho thấy, triển vọng thắng bạc và thu về những khoản tiền kếch xù là động cơ lớn nhất thúc đẩy người ta đánh bạc. Tuy nhiên, động cơ lớn thứ hai chính là cảm giác vui vẻ, phấn khích của con bạc trong suốt cuộc chơi.
“Ngay cả khi bạn thua liên tiếp thì trong lúc đánh bạc, cơ thể bạn vẫn sản xuất adrenalin và endorphin - những chất có tác dụng tạo tâm trạng hưng phấn, vui vẻ. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn đang bỏ tiền để mua vui” - ông Griffiths nhấn mạnh.
Một nghiên cứu khác của các nhà tâm lý học Đại học Stanford, California (Mỹ) cũng chỉ ra rằng, 92% số con bạc ngấp nghé ngưỡng thua trắng vẫn sẽ không chịu từ bỏ sới bạc.
Robb Rutledge - nhà thần kinh học tại Đại học College, London và các đồng nghiệp của ông đã thực hiện thử nghiệm quét não với 26 con bạc trong khi họ đang chơi trò đỏ đen, kết hợp với một cuộc khảo sát thông qua điện thoại thông minh (không quét não) với hơn 18.000 người khác và thu được những phát hiện thú vị.
Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, khi tham gia đánh bạc mà không đặt nặng chuyện được mất, nếu giành được chiến thắng, các con bạc thường phản ứng hưng phấn hơn, vui vẻ hơn.
Máy quét não cộng hưởng từ fMRI cho thấy sự gia tăng hoạt động tại khu vực não có các tế bào thần kinh dopamine - được cho là có ảnh hưởng tới những thay đổi về trạng thái cảm xúc.
“Những người ban đầu không đặt nhiều kỳ vọng thắng bạc sẽ phấn khích, vui vẻ hơn rất nhiều nếu cuối cùng họ lại thắng. Nếu bị thua liên tiếp khiến kỳ vọng giảm đi nhưng sau đó lại bắt đầu thắng, họ sẽ cảm thấy hạnh phúc và vui vẻ hơn” - ông Rutledge nhấn mạnh.
“Mọi người dễ dàng hài lòng với những chiến thắng nho nhỏ khi bắt đầu và chấp nhận mất mát đôi chút một cách vui vẻ, mặc dù sau đó họ đều có xu hướng ý thức được rằng cuối cùng mình sẽ mất nhiều hơn được” - nhà tâm lý học Sridhar Narayanan của Đại học Stanford nói.
Theo ông Sridhar Narayanan, dù liên tiếp thua đậm, các con bạc vẫn nuôi hy vọng sẽ giành chiến thắng bất ngờ sau một chuỗi thất bại. Thời điểm thua bạc liên tiếp rõ ràng thúc đẩy con bạc hy vọng giành chiến thắng một cách mạnh mẽ hơn.
Mưu kế dụ con bạc của nhà cái
Nhà tâm lý học Griffiths cho biết, các thiết bị như máy đánh bạc điện tử cũng được thiết kế để kích thích, điều khiển con bạc. Chẳng hạn, nhiều máy đánh bạc và sòng bài sử dụng gam màu đỏ và các màu nóng tương tự làm chủ đạo. Đây được xem là cách kích thích các con bạc.
Sau đó là vai trò của âm thanh. Theo ông Griffiths, những lời chế nhạo phát ra từ những chiếc máy đánh bạc có thể tác động trực tiếp đến tâm lý người chơi. Chẳng hạn, khi một người thua bạc, lời tuyên bố như “Bạn bị loại” được phát ra có thể góp phần kích thích họ tiếp tục cuộc chơi. Họ không muốn chấp nhận thực tế mình là kẻ thua cuộc hoặc thất bại.
Một yếu tố khác cũng được thiết kế để gây nghiện cho các con bạc, đó là những phần thưởng thay thế.
Theo các nhà tâm lý học, trò đỏ đen có thể cung cấp cho con bạc những phần thưởng nhỏ, không nhất thiết phải là tiền. Chẳng hạn, việc được tặng thêm lượt chơi cũng khiến nhiều người thích thú, vui vẻ để tiếp tục đặt cược. Họ có thể cho rằng, những phần thưởng nhỏ đó là tín hiệu cho thấy vận may đang ở trong tay mình và theo đó, họ hy vọng sẽ thắng được một canh bạc lớn.
“Những phần thưởng thay thế, nho nhỏ sẽ giúp giữ chân các con bạc” - nhà tâm lý học Griffiths cho biết.