Thị trấn Arjeplog – một khu định cư hẻo lánh, băng giá quanh năm, nằm cách vòng Bắc Cực ở Thụy Điển khoảng 60 dặm (90 km) về phía Nam – là nơi được nhiều nhà sản xuất xe hơi trên thế giới lựa chọn để tiến hành những thử nghiệm an toàn của họ.

Đây là khu vực có rất nhiều hồ; mặt hồ đóng băng mang đến một bãi thử nghiệm lý tưởng cho các hãng ô-tô và nhà cung cấp, để xem xe vận hành thế nào trong thời tiết băng giá của mùa đông.

Tại thị trấn Arjeplog, chiếc xe nào cũng cần trải qua một loạt các bài kiểm tra, bao gồm cả lái xe trong điều kiện khắc nghiệt, trước khi được tung ra thị trường.

Từ thập niên 1970, tập đoàn công nghệ Bosch của Đức đã bắt đầu tận dụng Arjeplog để thử nghiệm hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) do họ phát triển (năm 1969). Trước đó, Bosch đã thử nghiệm nhiều công nghệ khác của hãng tại khu vực dãy Alps vào mùa đông, trên những mẫu xe lấy từ trụ sở công ty ở gần Stuttgart. Tuy nhiên, việc thử nghiệm ABS trên núi gặp rất nhiều khó khăn do cần không gian rộng và thoáng. Bosch đã nghĩ tới đường công cộng (cần dọn sạch trước) nhưng chúng không đủ an toàn để thử phanh. Sau đó, Bosch tìm thấy một hồ nước đóng băng tại Arjeplog – một cộng đồng nhỏ với hơn 3.000 cư dân ở miền Bắc Thụy Điển. Sau khi quan sát thủy phi cơ hạ cánh trên mặt hồ, Bosch đã mua một phần hồ Hornavan và liên hệ các nhà cung cấp đá (ice maker) để giúp công ty xây đường thử xe (track) đầu tiên.

Giờ đây, đã có không gian cho những chiếc xe thử nghiệm trượt dốc trong điều kiện bất thường với hệ thống phanh ABS bị tắt, nhưng không có bất cứ tảng đá hoặc dốc nào quá nguy hiểm. Điều này giúp các nhóm chuyên gia thực hiện thêm được nhiều tài liệu kỹ thuật so sánh chuyên sâu với các mẫu xe mới, hay ngay cả xe ngụy trang. Trên mặt hồ đóng băng, người lái xe có thể kiểm tra những cài đặt cấu hình khác nhau của hệ thống mà không gặp phải rủi ro lớn nào. Trong trường hợp xấu nhất, các đồng nghiệp của họ sẽ sử dụng phương tiện chuyên dụng để kéo những chiếc xe bị hư hỏng ra khỏi đống tuyết. Điều cần đề phòng hơn là không để xe đâm vào nhau (Bosh viết trên website của hãng).

Đường thử xe được xây dựng trên mặt hồ.
Ảnh: The Engineer.

Xe thể thao của hãng Renault Pháp đang được thử nghiệm. Ảnh: RENAULT SPORT/Flickr.

Ngày nay, hầu như mọi nhà sản xuất ô-tô lớn ở châu Âu, bao gồm Land Rover, BMW, Continental, BorgWarner, Fiat Chrysler Automobiles, Opel, GKN, và tất nhiên là cả Robert Bosch, đều thiết lập cơ sở lâu dài tại Arjeplog. Hằng năm, trong khoảng thời gian từ tháng một cho đến tháng ba, cộng đồng nhỏ bé này thường tiếp đón hơn 8.000 lao động và kỹ sư ô-tô, những người tới đây để khai thác 1,240 dặm (gần 2000 km) đường thử xe.

Việc xây dựng các đường thử xe thường được bắt đầu vào tháng 12, khi lớp băng trên mặt hồ đạt độ dày khoảng 5-10 cm. Đầu tiên, người ta sẽ đưa những thiết bị gắn GPS ra hồ để dọn tuyết, bởi tuyết là vật liệu cách nhiệt và ngăn cản sự dày lên của lớp băng. Khi băng đủ dày, các đội xe khác lại được cử ra để chuẩn bị đường thử. Khi độ dày băng đạt khoảng 30 cm, người ta lại sử dụng những xe kéo nhỏ màu xanh lá mang theo máy thổi tuyết ra ngoài dọn dẹp. Mặc dù 45 cm là đủ an toàn để lái xe nhưng hoạt động thử nghiệm thường hiếm khi được tiến hành nếu băng không đạt độ dày ít nhất 60 cm – chịu được sức nặng lên tới 25 tấn. Trong suốt giai đoạn thử nghiệm, người ta luôn giám sát cẩn thận và đo độ dày lớp băng bằng các thiết bị radar chuyên dụng gắn trên xe. Thi thoảng, họ còn khoan lỗ để mạch nước bên dưới phun lên bề mặt, nơi nước sẽ đóng băng và tạo thành những lớp băng mới. Giải pháp này có thể giúp độ dày của băng vượt quá 1 m.

Các đường thử xe cũng đòi hỏi phải được bảo dưỡng và chăm sóc liên tục bởi đội kỹ thuật viên, những người làm việc luân phiên theo ca để dọn tuyết và đảm bảo bề mặt lớp băng luôn nhẵn bóng, trơn trượt nhất có thể.

Câu chuyện về thị trấn Arjeplog cho thấy những điều kiện không thuận lợi, thậm chí khắc nghiệt, ở một nơi nào đó vẫn hoàn toàn có thể được khai thác để mang lại lợi ích kinh tế bền vững cho cộng đồng dân cư xung quanh nếu có chiến lược đúng đắn.

Arjeplog có một vài khách sạn để phục vụ lực lượng lao động tăng thêm này, bên cạnh nhà cho thuê do dân địa phương cung cấp – một nguồn thu nhập chính của họ. Ngoài ra, họ còn sáng tạo thêm dịch vụ tour xe trượt tuyết, xe chó kéo, săn nai sừng tấm, câu cá trên băng, và cả cơ hội ngắm Bắc Cực quang. Nhiều cư dân tại Arjeplog cũng được các nhà sản xuất ô-tô thuê để làm công việc kiểm soát đường thử, cày tuyết, điều phối bãi thử, dọn dẹp, lễ tân, … Mỗi hãng lại có nhà kho, trường dạy lái xe và đường thử của riêng họ. Toàn bộ những hoạt động này mang lại thu nhập hằng năm hơn 180 triệu USD cho cả vùng.

“Rất nhiều chiếc xe sẽ không thể có mặt trên thị trường nếu thiếu Arjeplog. Một nơi nhỏ bé, hẻo lánh như vậy nhưng lại đóng vai trò hết sức quan trọng đối với ngành,” Philip Talboys – Giám đốc Kỹ thuật của thương hiệu xe sang Jaguar-Land Rover (Anh Quốc) tại thị trường châu Âu – nhận định.