Microsoft liên tục chỉnh sửa Windows 10 và thêm các tính năng mới cho nó. Bài viết cho bạn biết những gì mới và những gì sắp có trong hệ điều hành phổ biến này.

Windows 10 vẫn chưa có cái dớp nào lớn từ khi nó xuất hiện đến nay, như lỗ hổng bảo mật, cập nhật bắt buộc hay quảng cáo gây khó chịu. Chí ít cho đến nay, người dùng có vẻ hài lòng về nó, và Microsoft cũng đã biết lắng nghe ý kiến phản hồi cho dù họ vẫn chưa quan tâm nhiều đến những phàn nàn.

Đa số phản hồi đều đến từ cộng đồng Windows Insider, là nhóm người dùng nhận được các bản Windows 10 mới nhất trước bất kỳ người dùng nào khác. Nhóm người này cũng có được những công cụ mới nhất mà Microsoft định đưa ra đại trà, hoặc cũng có thể không tung chúng ra. Điều đáng mừng là Microsoft đang cho thấy quyết tâm của họ biến Windows 10 thành một hệ điều hành mạnh mẽ, linh hoạt như đã từng hứa.

Các bản build Windows 10 Insider mới nhất có vài tính năng và cải tiến mà người dùng mong đợi từ lâu. Đây là những thứ mà chúng ta mong đợi có được trong bản kế tiếp.

Các extension trong Edge

Một trong những than phiền nhiều nhất về trình duyệt mặc định của Windows 10, Microsoft Edge, là nó không hỗ trợ các ứng dụng extension (phần mở rộng) mà các trình duyệt cạnh tranh khác đều có. Còn những người dùng thử nghiệm Insider tỏ ra vui mừng khi cuối cùng bản Build 14291 mà Microsoft tung ra hồi giữa tháng 3 vừa qua đã có hỗ trợ tính năng này. Nhưng ban đầu, Edge cũng chỉ mới hỗ trợ 3 add-on là Mouse Gestures, Microsoft Translator và Reddit Enhancement Suite.

Phải mất thêm thời gian thì mới có được nhiều extension hơn, còn hiện tại mới chỉ có 3.

Có lẽ phải mất thêm thời gian để các nhà phát triển công cụ mở rộng này thử nghiệm và chỉnh sửa để chúng chạy ổn định, mượt mà hơn rồi đưa lên Windows Store. Đây là bước đi đúng đắn và Microsoft cũng cho biết cũng có vài add-on khác đang trong giai đoạn phát triển, gồm AdBlock, AdBlock Plus, Amazon, LastPass và Evernote.

Cải tiến khác cho Edge

còn chặng đường khá dài phía trước nếu muốn bắt kịp Firefox và Chrome, nhưng Microsoft rõ ràng đang muốn tăng tốc trên con đường này khi đưa ra vài chỉnh sửa rất tốt. Từ bản build 14267, nhấn chuột phải vào thanh Favourites (bạn cần kích hoạt trong Settings, Favourites Settings) sẽ chỉ hiện các biểu tượng “favicon” (không kèm chữ) của các trang web mà bạn đánh dấu (bookmark) và cho bạn thêm các thư mục mới. Việc tải file từ Internet về cho phép bạn chọn nơi cần lưu file trên PC và Edge có thể bảo vệ tính riêng tư bằng cách tự động xóa dữ liệu duyệt web ngay khi bạn đóng trình duyệt. Để kích hoạt tính này này lại, bạn chỉ cần nhấn vào nút có biểu tượng dấu ngoặc (...) ở góc trên bên phải màn hình. Bạn có thể vào Settings và nhấn chọn nút “Choose what to clear” bên dưới “Clear browser data”.

Trình duyệt Edge hiện thời có thể tự động xóa lịch sử trình duyệt ngay khi bạn đóng cửa sổ.

Ngoài bổ sung hỗ trợ add-on, bản Windows 10 Build 14291 cũng thêm khả năng ghim (pin) tab trong Edge để người dùng dễ dàng truy cập, và chọn lựa “Paste and go” để bạn tiết kiệm thời gian khi copy và dán URL vào thanh trình duyệt.

Thực chất những tính năng lặt vặt này không có gì đột phá và chỉ nói lên một điều là Edge đang cố sức bắt kịp với những trình duyệt khác mà thôi. Nhưng dù gì đây cũng là dấu hiệu tích cực trong các bản build gần đây.

Windows Defender Offline

Windows 10 có một công cụ chống virus tích hợp là Windows Defender. Có còn hơn không, vì có vẻ như nó không hiệu quả như các công cụ chống virus khác. Một phần vấn đề là máy tính của bạn phải online thì mới có thể sử dụng nó được. May mắn là Microsoft đang có kế hoạch cải tiến công cụ này bằng cách cho nó thêm chế độ chạy offline. Điều này cho phép người dùng quét malware mà không cần có kết nối Internet.

Windows Defender Offline từng được giới thiệu từ năm 2011 và cập nhật lần cuối năm 2012, nhưng cuối cùng, nó lại được giới thiệu lần nữa trong bản Build 14271.

Công cụ Windows Defender cập nhật có thêm chức năng quét virus offline.

Nhận diện nhạc bằng Cortana

Trợ lý ảo Cortana của Microsoft hiện đã có thể nhận diện bản nhạc bạn đang nghe. Trong bản Build 14267 hồi giữa tháng 2 vừa qua, Microsoft bổ sung một biểu tượng tìm kiếm nhạc ở góc trên bên phải của Cortana. Tính năng này cho phép Cortana chuyển nhanh sang chế độ nghe nhạc và nó có thể nhận biết bài hát và ca sỹ.

Bạn muốn biết tên một bài nhạc đang nghe nào đó, Cortana có thể giúp.

Dĩ nhiên, bạn không cần đến Cortana hay là thành viên của Windows Insider thì mới có được tính năng này, vì những dịch vụ tương tự như Shazam (www.shazam.com) đã có từ lâu. Bạn có thể cài đặt ứng dụng Shazam cho Windows Phone, và ứng dụng này cũng chạy được trên Windows 8 đến Windows 10, cũng như trên nền tảng Android và iOS.

Redstone là gì?


Theo Microsoft, Windows 10 là phiên bản mới nhất của Windows, nghĩa là hệ điều hành này vẫn còn nằm trong chu trình phát triển sản phẩm, nghĩa là nó sẽ còn được bổ sung tính năng và điều chỉnh. Phiên bản Windows 10 đầu tiên có tên mã là Threshold, lấy theo tên một hành tinh trong game Halo. Vào tháng 11 năm ngoái, Threshold 2 xuất hiện, là bản Windows 10 ổn định (Build 10586), sau này đổi lại tên thành November Update.

Sau lần cập nhật đó, Microsoft chuyển sang dùng tên mã là Redstone (có lẽ sau khi Microsoft sở hữu được tựa game Minecraft, họ đã lấy tên chất liệu Redstone trong game này đặt cho bản Build của Windows, như trong hình dưới), và đây là thời điểm mà Microsoft mở cửa cho thành viên tham gia Windows Insider. Hãng dự kiến sẽ tung ra bản Redstone 1 vào tháng 6 năm nay và các bản cập nhật Windows 10 đều hoàn toàn miễn phí và Windows 10 chính thức sẽ có mọi tính năng mới kể từ bản Threshold 2.

Bản cập nhật tiếp theo sẽ là Redstone 2, dự kiến vào mùa xuân 2017 và là bản cập nhật trực tiếp của Redstone 1, có nghĩa là tính năng nào không được cập nhật trong Redstone 1 sẽ được cập nhật trong Redstone 2.

Cho Cortana quản lý lịch làm việc

Một trong những tính năng khéo léo nhất của Cortana là hiểu được cách nào, và quan trọng hơn là khi nào bạn thích làm việc. Ví dụ, nếu trong công việc văn phòng bạn thường phải dự họp thì Cortana sẽ thông báo cho bạn về bất kỳ điều gì có vẻ bất thường, như các buổi vừa ăn sáng vừa họp hay họp buổi tối, hoặc những lịch họp ở ngoài văn phòng. Công cụ này cho bạn sắp xếp lại lịch làm việc trong ngày sao cho phù hợp nhất. Và đây mới chỉ là bước đầu tiên trong khả năng quản lý lịch làm việc cao cấp mà Microsoft dự kiến sẽ bổ sung trong tương lai.

Cortana hoạt động mượt mà với Calendar để nhắc bạn những sự kiện sắp đến.

Cortana nhắc nhở nhiều thứ khác

Bây giờ, Cortana giúp bạn nhớ nhiều thứ, như tên của cuốn sách bạn muốn đọc, một công việc vặt nào đó bạn cần làm mà không phải thiết lập ngày giờ. Bạn có thể thêm những chi tiết cụ thể cho nó như địa điểm, thời gian hay bạn bè để về sau nó tự động nhắc bạn khi có thứ gì đó liên quan đến các chi tiết đó. Microsoft cho rằng trong các phiên bản Build tới, Cortana sẽ có thể trích thông tin theo yêu cầu, giống như một trợ lý thực thụ.

Gửi hình ảnh trong Skype

Bây giờ, bạn có thể dễ dàng đính kèm hình ảnh trong tin nhắn Skype và lấy ảnh qua ứng dụng Camera. Khi bạn đang viết tin nhắn cho ai đó, bạn chỉ việc nhấn vào biểu tượng kẹp giấy ở góc dưới bên trái để tìm hoặc chụp ảnh cần gửi.

Bạn có thể gửi hình ảnh qua Skype dễ dàng.

Cải tiến ứng dụng

Các ứng dụng cài đặt sẵn trên Windows có vài cập nhật hữu ích. Ứng dụng Maps được làm lại hoàn toàn và bây giờ nó có thêm chức năng thực hiện nhiều tìm kiếm cùng lúc để bạn có thể xem vài tìm kiếm trên một bản đồ. Maps cũng có hiển thị một số thành phố phổ biến ở định dạng 3D và có chỉ đường chi tiết dựa trên Cortana.

Ứng dụng Photos hiện nay tích hợp thêm Sway, là ứng dụng dựng truyện mới của Microsoft (www.sway.com). Để dùng được tính năng này, bạn mở một album hình ảnh trong Photos, và nhấn vào nút "Tell your story with Sway".

Còn ứng dụng Mail và Calendar cũng được cập nhật, cho bạn kéo thả file đính kèm vào trong email, xem lịch theo tuần, tắt chức năng xem trước trong danh sách email và loại bỏ thư rác chỉ bằng cách nhấn chuột phải, chọn “Move to Junk”.

Ứng dụng Movies & TV cũng được cập nhật, cho bạn chọn phụ đề, còn ứng dụng Groove cải thiện khả năng đồng bộ với các thiết bị khác.

Bạn không cần phải là thành viên của Windows Insider thì mới có được những tính năng mới bên trên, bạn chỉ cần cập nhật bản mới nhất của các ứng dụng trên là được.

Cải thiện giao diện đăng nhập

Một thay đổi đáng chú ý trong bản Build 14279 mà Microsoft tung ra hồi đầu tháng 3 vừa qua là ảnh nền cho màn hình đăng nhập và màn hình khóa là như nhau, giống như trên điện thoại thông minh. Tuy vậy, điều này không có nghĩa là bạn không thể dùng tính năng Windows Spotlight để tùy chỉnh lại màn hình khóa. Microsoft hứa là sẽ tạo cho màn hình nhất quán hơn trong các bản Build sắp đến và sẽ làm cho màn hình khóa và màn hình đăng nhập mượt mà hơn.

Bạn có thể cấu hình màn hình khóa và màn hình đăng nhập trong Windows 10.

Một ghi nhận khác là Windows cần kích hoạt trước khi bạn có thể cá nhân hóa PC theo cách này.

Windows 10 Mobile

Microsoft nhắm Windows 10 cho điện thoại thông minh, cũng như PC và máy tính bảng. Nhưng trong khi phiên bản cho PC và máy tính bảng đã xuất hiện hồi tháng 7 năm ngoái thì Windows 10 Mobile vẫn còn chưa thành công với điện thoại. Mặc dù thành viên Windows Insider có thể truy cập được một phiên bản dùng trước của Windows 10 Mobile dành cho các điện thoại tương thích Windows (như Lumia 950 và 950 XL) nhưng bản đầy đủ vẫn bị Microsoft trì hoãn. Cuối cùng, Microsoft đã chính thức tung ra bản Mobile vào ngày 17/3 vừa qua, mặc dù chỉ có một số thiết bị được hỗ trợ và danh sách ít ỏi thiết bị này được cộng đồng Insider đánh giá cao.

Windows 10 Mobile đã xuất hiện nhưng chỉ hỗ trợ cho danh sách thiết bị mà Microsoft công bố.

Những tính năng mới có trong hệ điều hành di động này gồm:

• Continuum: cho phép bạn dùng điện thoại Windows 10 Mobile như PC, nhưng sức mạnh tính toán rõ ràng là chậm hơn nhiều.
• Tùy biến biểu tượng tile: bạn có thể thêm ảnh nền, thêm hình ảnh vào từng tile riêng lẻ.
• Trình duyệt Edge: bản trình duyệt di động của Microsoft hoạt động tốt, có thêm chế độ Reading List.
• Action Centre: quét tay từ trên xuống sẽ hiển thị các thiết lập quan trọng như Wi-Fi, Bluetooth, khóa màn hình và Settings.
• Transfer My Data: ứng dụng này giúp bạn truyền dữ liệu dễ dàng từ Android và iOS sang.
• Windows Hello: mở khóa thiết bị sử dụng công nghệ nhận diện mống mắt hoặc vân tay.

Không phải điện thoại thông minh Windows nào cũng có được đầy đủ những tính năng liệt kê bên trên, như Continuum và Hello đều cần cấu hình phần cứng cao hơn, mà chỉ có những điện thoại cao cấp về sau mới hỗ trợ.

Tính năng nào còn thiếu?


Mặc dù Microsoft đã cố gắng xây dựng Windows 10 thật hoàn chỉnh nhưng hệ điều hành này vẫn còn thiếu vài tính năng quan trọng.

Cần nhiều extention hơn cho Edge

Như đề cập trong bài, các ứng dụng mở rộng extention cuối cùng đã xuất hiện trên Edge nhưng có lẽ phải mất một khoảng thời gian nào đó trước khi những extention ưa thích của bạn xuất hiện trên Windows Store, còn hiện thời số lượng extention còn quá ít. Hơn nữa, chưa có gì đảm bảo các nhà phát triển sẽ thích tạo các phiên bản ứng dụng extention cho Edge.

Windows Media Center/DVD player

Microsoft loại bỏ Media Center ra khỏi Windows 10, cho rằng ứng dụng này ít người dùng và thay vào đó hãng đưa ra một ứng dụng DVD rất cơ bản tên là Windows DVD Player với mức giá 14,99 USD trên Windows Store. Trong khi đó, trên Internet lại có vô vàn ứng dụng thay thế rất tốt cho công cụ này.

Hỗ trợ nhiều định dạng nén hơn

Mặc dù Windows có hỗ trợ mở file nén định dạng ZIP nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy Windows 10 sẽ tương thích tốt với các định dạng nén phổ biến khác, ví dụ như RAR. Điều này có nghĩa là nhiều người dùng vẫn cần phải cài đặt thêm phần mềm nén/giải nén file, như PeaZip (www.peazip.org).

Bộ gỡ cài đặt thống nhất

Để gỡ bỏ các ứng dụng mặc định của Windows 10, bạn vào Settings, Apps & Features, nhưng còn các ứng dụng khác, bạn phải vào Control Panel, Programs and Features. Bạn cũng có thể chọn gỡ một chương trình nào đó ngay tại menu Start bằng cách nhấn chuột phải vào nó hay vào tile đó, nhưng điều này không có nghĩa là Windows 10 sẽ chạy file uninstall liên quan. Có vẻ như Microsoft cần sắp xếp lại cách gỡ bỏ ứng dụng sao cho thuận tiện nhất.

Ứng dụng xử lý file rác

Công cụ Disk Cleanup của Windows 10 rất cơ bản nếu so với những công cụ khác như CCleaner (www.piriform.com/ccleaner). Có vẻ như Microsoft chưa để mắt lắm đến một ứng dụng dọn dẹp file rác cho hệ điều hành mới của họ.