AI có thể thay thế con người không?

Các tiến bộ trong nghiên cứu AI đã mở ra triển vọng đáng kinh ngạc cho tăng trưởng kinh tế. Các công ty và tổ chức nghiên cứu có thể tận dụng sức mạnh tính toán của AI để tăng cường năng suất và giảm thời gian nghiên cứu. Nhờ đó, chi phí sản xuất được tiết giảm, khả năng đổi mới được tăng cường, giúp tạo ra một môi trường làm việc thú vị và cạnh tranh, tiết kiệm công sức của con người trong những phần việc truyền thống.

Nhưng đó chỉ là viễn cảnh khả quan nhất. Theo các nhà kinh tế học tại Goldman Sachs (Hoa Kỳ), khoảng 300 triệu người trên thế giới có thể sẽ mất việc vì công nghệ này.

Liệu AI có thể thay thế con người hay không? “AI sẽ không thể thay thế con người bởi vì rõ ràng AI không thể trở thành bộ não của con người. Chúng là những thực thể khác với con người. Chúng là những công cụ được con người thiết kế ra”, TS. Padmanabhan Anandan, chuyên gia về Thị giác Máy tính và AI, nhận định tại tọa đàm “Trí tuệ nhân tạo: Tiềm năng đột phá và thách thức” trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2023.

Dù sự vận hành của các mô hình AI phần lớn vẫn bí ẩn như “chiếc hộp đen”, “những điều kỳ diệu đó đều được sinh ra bởi con người. Điều quan trọng ở đây là con người phải có sự kiểm soát đối với việc sử dụng AI", ông nhấn mạnh. Một điểm khác biệt nữa giữa AI và con người đó là con người luôn có tham vọng, kì vọng; trong khi AI chỉ là một hệ thống máy móc - chúng không có tham vọng, kì vọng như vậy.

Trên thực tế, AI đã đặt ra những thách thức lớn về đạo đức, an ninh và sự bình đẳng trong tiếp cận, đặc biệt khi khả năng của AI ngày càng lớn. Các thách thức có thể đến từ việc sức mạnh của AI bị sử dụng vào mục đích xấu; AI đưa ra quyết định thiếu toàn diện trong những tình huống khó xử về mặt đạo đức; hoặc quyền kiểm soát năng lực khổng lồ của AI nằm trong tay một nhóm thiểu số...

Chủ tọa của Tọa đàm, TS. Xuedong Huang, Giám đốc Công nghệ của Tập đoàn Zoom (Hoa Kỳ), phân tích AI chỉ được đào tạo và xây dựng bằng dữ liệu. Nếu dữ liệu chúng ta thu thập bị sai lệch, điều đó sẽ được phản ánh trong kết quả cuối cùng và quyết định đưa ra cũngsẽ bị sai lệch. “Và tất nhiên, bản thân mô hình AI cũng không hoàn hảo. Vì vậy, chúng ta cần phát triển một lớp sàng lọc để đảm bảo rằng nội dung đầu ra từ AI đáp ứng các tiêu chuẩn cộng đồng”, TS. Xuedong Huang nói.

Đồng tình với ý kiến này, TS. Anandan cho rằng AI có tác động tích cực không tuỳ thuộc vào con người. Vì là một công cụ nên con người có thể tuỳ chỉnh AI theo hai hướng, hoặc để giúp con người làm việc tốt hơn, tiếp cận một số dịch vụ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, hoặc dùng với mục đích tiêu cực như chia rẽ mọi người, tuyên truyền những thông tin sai sự thật, tin giả, thiên vị mọi người theo nhiều cách khác nhau

Song dù thế nào đi nữa, vai trò của AI là điều không thể phủ nhận. Theo ông, mọi khía cạnh của cuộc sống ngày nay đều được AI chạm đến, từ mua sắm, thuê một chiếc ô tô, giao dịch ngân hàng... Công nghệ AI có thể giúp những người yếu thế tiếp cận đầy đủ dịch vụ về y tế, hỗ trợ những người nông dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

“Nó đang thay đổi cách chúng ta làm mọi việc, chỉ đơn giản bằng cách làm cho những gì chúng ta làm trở nên khác biệt và có thể tốt hơn và hiệu quả hơn. Dù hiện tại AI đang nảy sinh ra những hậu quả tiêu cực, nhưng nhìn chung nó đang thay đổi những gì chúng ta làm, cách chúng ta sống", TS. Anandan kết luận.