Mỹ khuyến nghị tạm ngừng sử dụng vaccine Covid-19 của Johnson & Johnson

Động thái này được đưa ra sau khi Mỹ phát hiện 6 trường hợp mắc chứng rối loạn đông máu hiếm gặp, như ở một số người được tiêm vaccine AstraZeneca, trong số hơn 6,8 triệu người được tiêm vaccine của Johnson & Johnson (J&J) tại nước này. Tất cả các trường hợp xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi từ 18 đến 48. Một trong số họ đã tử vong.

“Mặc dù tình trạng này rất hiếm khi xảy ra, nhưng chúng tôi khuyến nghị tạm dừng sử dụng vaccine Covid-19 của J&J để chuẩn bị hệ thống chăm sóc sức khỏe cho việc nhận biết và điều trị thích hợp cho bệnh nhân gặp phải tình trạng này, cũng như tạo ra cơ chế để bệnh nhân có thể báo cáo những sự cố nghiêm trọng mà họ có thể gặp phải”, đại diện của FDA cho biết tại một cuộc họp báo.

J&J cũng thông báo đã quyết định “chủ động hoãn việc triển khai” vaccine ở châu Âu. Trước đó, ngày 10/4, Cơ quan Thuốc châu Âu (EMA) thông báo đang điều tra các báo cáo về bốn trường hợp đông máu ở Mỹ sau khi sử dụng vaccine J&J.

Gowthami Arepally, nhà huyết học tại Đại học Y khoa Duke, cho rằng động thái của Mỹ là xác đáng. Theo Arepally, nhóm triệu chứng xuất hiện sau khi tiêm vaccine - gồm huyết khối xoang tĩnh mạch não (biến chứng hiếm gặp thuộc nhóm bệnh lý tai biến mạch máu não) và lượng tiểu cầu giảm - là rất bất thường. “Con người không tự nhiên bị những cục máu đông ở những vị trí bất thường và tiểu cầu thấp", Arepally nói. Việc ​​xuất hiện cùng lúc các trường hợp bị đông máu, sau khi tiêm hai loại vaccine tương tự nhau, ở những khu vực hoàn toàn khác nhau "thực sự làm tăng mối lo ngại về một biến chứng liên quan đến vaccine".

Khi tình trạng đông máu tương tự lần đầu tiên xuất hiện ở châu Âu trong quá trình triển khai vaccine của AstraZeneca, có tên Vaxzevria, khoảng 6 tuần trước, EMA đã không khuyến nghị tạm dừng sử dụng vaccine; nhưng một số quốc gia châu Âu vẫn quyết định hoãn tiêm, và nhiều nước đến hiện nay chỉ tiêm vaccine AstraZeneca cho người lớn tuổi, nhóm có nguy cơ mắc Covid-19 nặng cao nhất.

Đến nay chưa thấy xuất hiện các trường hợp đông máu bất thường với lượng tiểu cầu thấp ở những người nhận vaccine mRNA do Pfizer hoặc Moderna sản xuất.

Cả Vaxzevria và vaccine của J&J đều dựa trên một loại adenovirus đã được sửa đổi, vì vậy các nhà nghiên cứu đang xem xét có yếu tố nào của công nghệ này gây ra tác dụng phụ hay không. Cho đến nay, không có trường hợp đông máu tương tự nào được báo cáo ở những người đã nhận hai loại vaccine khác cũng dựa trên adenovirus: vaccine Sputnik V của Nga và vaccine CanSino Biologics của Trung Quốc. Tuy nhiên, dữ liệu về cả hai loại vaccine đó đều khá hạn chế.

Hiện tại, số trường hợp đông máu sau tiêm vaccine ở Mỹ thấp hơn nhiều so với ở châu Âu (châu Âu có hơn 222 trường hợp nghi ngờ đã được báo cáo trong số 34 triệu người nhận Vaxzevria). Nhưng sắp tới, nhiều trường hợp hơn có thể xuất hiện, Anthony Cox, chuyên gia về cảnh giác dược tại Đại học Birmingham, cho biết. “Có thể có một số trường hợp đang bị bỏ sót, và báo cáo của FDA sẽ dẫn đến phát hiện nhiều trường hợp hơn do các đơn vị y tế nâng cao cảnh giác trong việc phát hiện bệnh."

Động thái của CDC và FDA làm gia tăng lo ngại về việc triển khai toàn cầu cả hai loại vaccine của J&J và AstraZeneca. Do chi phí thấp, vận chuyển và bảo quản tương đối dễ dàng và chỉ cần một liều duy nhất, Vaxzevria và vaccine của J&J là một phần quan trọng trong kế hoạch tiêm chủng cho hàng tỷ người ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Peter Hotez, nhà nghiên cứu virus học và vaccine tại Đại học Y Baylor, bày tỏ "lo ngại về việc làm thế nào để xử lý tình trạng này ở các quốc gia không có khả năng tiếp cận nhiều loại vaccine khác nhau. Nhiều quốc gia sẽ rơi vào tình thế rất khó khăn."

Đại diện của FDA cho rằng Mỹ có thể chỉ dừng tiêm trong thời gian ngắn: “Còn tùy thuộc vào những gì chúng ta phát hiện ra trong vài ngày tới. Tuy nhiên, chúng tôi kỳ vọng việc tạm hoãn tiêm vaccinecủa J&J sẽ chỉ kéo dài vài ngày”.

Trong khi đó, theo Cox, không nhất thiết phải tạm hoãn sử dụng vaccine J&J. Ông chỉ ra, EMA chưa bao giờ khuyến nghị tạm dừng sử dụng Vaxzevria, mặc dù châu Âu có nhiều trường hợp đông máu hơn. "Tôi nghĩ rằng chỉ cần đưa ra các cảnh báo như EMA về rủi ro và lợi ích tổng thể là đủ.”

Nhưng Paul Offit, nhà nghiên cứu vaccine tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia, cho rằng, việc ngừng sử dụng vaccine J&J trong khi thu thập thêm dữ liệu là quyết định đúng đắn. Về cơ bản, Offit nhận thấy có ba cách: Chấp nhận đây là một tác dụng phụ hiếm gặp và tiếp tục tiêm chủng vì lợi ích mang lại nhiều hơn nguy cơ; chỉ dùng vaccine cho các nhóm có nguy cơ Covid-19 cao; hoặc ngừng sử dụng vaccine này hoàn toàn. Dựa trên kinh nghiệm của châu Âu, ông nói: “Tôi nghĩ cách tốt nhất là chỉ tiêm vaccine trong các nhóm nhất định, ví dụ như đối với nam giới trên 55 tuổi”, nhóm có nguy cơ biến chứng do Covid-19 cao.