Joe Biden, người được truyền thông Mỹ tuyên bố là Tổng thống đắc cử, đã lên kế hoạch chuẩn bị cho nền kinh tế Mỹ đạt tiêu chuẩn năng lượng sạch 100% và không phát thải khí nhà kính sau năm 2050.
Một chuyến thị sát pin mặt trời ở Denver, Colorado vào năm 2016 của tổng thống Barack Obama và phó thủ tướng Joe Biden. Nguồn: MIT
Để thực hiện mục tiêu này, đầu tiên ông Biden phải ký một loạt lệnh điều hành, yêu cầu Quốc hội ban hành luật thiết lập một cơ chế thực thi, đầu tư vào nghiên cứu và đổi mới năng lượng và khí hậu, khuyến khích việc triển khai nhanh chóng các đổi mới năng lượng sạch trên toàn nền kinh tế. Joe Biden và đội ngũ của ông đã đề ra những mục tiêu và biện pháp để nhằm thực hiện tham vọng này như sau.
Về phát thải khí nhà kính
Biden sẽ vận hành toàn cơ quan hành pháp để đạt được tiến bộ và giảm đáng kể lượng khí thải như:
1. Yêu cầu giới hạn ô nhiễm khí methane đối với các hoạt động khai thác dầu khí mới và hiện có.
2. Sử dụng hệ thống mua sắm của Chính phủ liên bang - chi 500 tỷ US$ mỗi năm - để hướng tới các phương tiện sử dụng năng lượng sạch và không phát thải 100%.
3. Đảm bảo rằng tất cả các công sở, tòa nhà phải lắp đặt các thiết bị hoạt động hiệu quả hơn và phù hợp với khí hậu hơn, khai thác sức mua và chuỗi cung ứng để thúc đẩy đổi mới thiết bị.
4. Giảm phát thải khí nhà kính từ giao thông vận tải – đây là nguồn gây ô nhiễm khí hậu gia tăng nhanh nhất của Mỹ - bằng cách duy trì và thực hiện Đạo luật Không khí sạch hiện hành, đồng thời phát triển các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu nghiêm ngặt nhằm đảm bảo 100% doanh số bán xe hạng nhẹ và hạng trung mới sẽ được điện khí hóa, không có phát thải khí nhà kính và cải tiến hàng năm cho các loại xe hạng nặng.
5. Giảm gấp đôi lượng nhiên liệu lỏng trong tương lai, đưa nông nghiệp trở thành một phần quan trọng của giải pháp chống biến đổi khí hậu. Nhiên liệu sinh học tiên tiến hiện đang gần gũi hơn bao giờ hết khi bắt đầu xây dựng các nhà máy đầu tiên sản xuất nhiên liệu sinh học, tạo ra việc làm và các giải pháp mới để giảm lượng khí thải hàng không, tàu biển...
6. Tiết kiệm tiền cho người tiêu dùng và giảm lượng khí thải thông qua các tiêu chuẩn hiệu quả trong công nghiệp xây dựng và trang thiết bị mới tân tiến hơn.
7. Cam kết rằng mọi khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng của liên bang phải giảm thiểu ô nhiễm khí hậu và yêu cầu bất kỳ quyết định cấp phép nào của liên bang phải xem xét các tác động của phát thải khí nhà kính và biến đổi khí hậu.
8. Yêu cầu các công ty công phải công khai số liệu về hoạt động và chuỗi cung ứng công ty liên quan đến rủi ro khí hậu và phát thải khí nhà kính.
9. Bảo vệ đa dạng sinh học, giúp tận dụng các giải pháp khí hậu tự nhiên bằng cách bảo tồn 30% vùng đất và vùng biển của Mỹ vào năm 2030.
10. Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của Mỹ bằng cách bảo vệ vĩnh viễn Khu bảo tồn Động vật hoang dã quốc gia Bắc Cực và các khu vực khác bị chính sách hiện nay của Tổng thống Donald Trump ảnh hưởng; cấm khai thác dầu và khí đốt mới trên các vùng đất và vùng nước công cộng, sửa đổi thuế tài nguyên để tính đến chi phí khí hậu và thiết lập các chương trình mục tiêu để tăng cường tái trồng rừng và phát triển năng lượng tái tạo trên các vùng đất và vùng biển của liên bang với mục tiêu tăng gấp điện gió ngoài khơi vào năm 2030.
Chương trình về chống biến đổi khí hậu
Phòng thí nghiệm năng lượng sạch quốc gia Mỹ (NREL) tại Golden, Colorado. Nguồn: NREL
Biden sẽ phải thiết lập một cơ chế thực thi để đạt được mức không có phát thải sau năm 2050. Cơ chế thực thi này sẽ dựa trên các nguyên tắc: Những người gây ô nhiễm phải chịu toàn bộ chi phí của ô nhiễm carbon mà họ thải ra và nền kinh tế Mỹ phải đạt được cắt giảm lượng khí thải trên toàn nền kinh tế chứ không phải chỉ có một số ngành gánh vác gánh nặng cắt giảm này. Cơ chế thực thi sẽ đạt được mức giảm phát thải rõ ràng, ràng buộc về mặt pháp lý với tính toàn vẹn của môi trường.
Chương trình này bao gồm:
1. Đầu tư nhiều vào nghiên cứu và đổi mới năng lượng và khí hậu, cũng như cơ sở hạ tầng và làm cho cộng đồng sạch và có khả năng phục hồi.
Bất chấp những tiến bộ đã đạt được trong việc giảm phát thải trong ngành điện lực, thực tại thì nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm gần 80% việc sử dụng năng lượng toàn cầu. Ngày nay, nước Mỹ đang trên đỉnh cao của những đột phá trong công nghệ, chẳng hạn như pin có thể lưu trữ năng lượng hiệu quả hơn để sử dụng vào những thời điểm nhu cầu cao điểm, các bộ điều khiển và cảm biến hiệu quả hơn cho sản xuất tiên tiến, cách nhiệt hiệu quả hơn và mỏng hơn cho các tòa nhà và cải tiến an ninh mạng cho làm cho mạng thông minh có khả năng phục hồi tốt hơn trước các cuộc tấn công mạng.
Hiện có hơn ba triệu người ở Mỹ làm việc trong nền kinh tế năng lượng sạch. Tuy nhiên, có một cơ hội rất lớn để hồi sinh ngành năng lượng của Mỹ, thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng trên toàn thế giới và tái khẳng định vị trí Mỹ là nhà xuất khẩu chung và là nhà xuất khẩu hàng đầu về năng lượng sạch trên thế giới. Và, Joe Biden sẽ đảm bảo rằng việc làm trong nền kinh tế sạch là việc làm tốt.
Để đẩy nhanh tiến độ này, Biden sẽ đầu tư lớn nhất từ trước đến nay vào nghiên cứu và đổi mới năng lượng sạch. Sau Thế chiến thứ hai, đầu tư công vào nghiên cứu và hợp tác giữa các trường đại học và khu vực tư nhân đã thúc đẩy sự đổi mới của Mỹ, dẫn đến tăng trưởng kinh tế và việc làm nhanh chóng, đã tạo ra tầng lớp trung lưu mạnh mẽ. Kế hoạch Biden sẽ tăng gấp đôi cách tiếp cận này để tạo ra các ngành công nghiệp của tương lai bằng cách đầu tư 400 tỷ USD trong vòng 10 năm. Đó là gấp đôi số tiền đầu tư của chương trình Apollo đưa một người lên mặt trăng. Khoản đầu tư này sẽ cho phép Mỹ phát triển những đột phá về công nghệ mới sẽ tạo ra việc làm và giảm đáng kể lượng khí thải.
2. Tập hợp những tài năng hàng đầu của Mỹ để đổi mới về khí hậu. Mỹ đã dẫn đầu về nhiều công nghệ và đổi mới, từ GPS đến mạng máy tính. Biden kêu gọi lập Cơ quan Dự án Nghiên cứu Nâng cao về Khí hậu, một ARPA-C mới, đa cơ quan để nhắm mục tiêu các công nghệ thay đổi trò chơi, giá cả để giúp Mỹ đạt được mục tiêu năng lượng sạch 100%.
Trọng tâm chương trình như sau:
- Lưu tích trữ điện quy mô lưới với chi phí bằng 1/10 so với pin lithium-ion;
- Trong kế hoạch này, Biden kêu gọi phát triển các lò phản ứng modules nhỏ, tiên tiến, an toàn hơn với chi phí xây dựng bằng một nửa so với các lò phản ứng ngày nay, đặc biệt là vì SMR lý tưởng cho việc tải hoặc sao lưu gió, thậm chí tốt hơn khí tự nhiên. Kế hoạch kêu gọi “tận dụng năng lượng không ô nhiễm carbon được cung cấp bởi các nguồn hiện có như hạt nhân và thủy điện”.
- Làm lạnh và điều hòa không khí sử dụng chất làm lạnh không có khả năng làm nóng lên toàn cầu;
- Sử dụng năng lượng tái tạo để sản xuất hydrogen không có carbon với chi phí tương tự như từ khí đá phiến;
- Khử carbon trong năng lượng công nghiệp cần thiết để sản xuất thép, bê tông, hóa chất và tái tạo vật liệu xây dựng trung tính carbon;
- Khử carbon trong lĩnh vực thực phẩm và nông nghiệp, và tận dụng nông nghiệp để loại bỏ carbon dioxide từ không khí và lưu trữ trong lòng đất; và
- Thu giữ carbon dioxide từ khí thải của nhà máy điện, sau đó cô lập nó ở sâu dưới lòng đất hoặc sử dụng nó để làm các sản phẩm thay thế.
3. Mục tiêu phát thải của các hãng hàng không: Hàng không chiếm gần 2% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và tỷ lệ đó dự kiến sẽ tăng lên. Thật không may là ngày nay, một số công nghệ hoặc nhiên liệu carbon thấp đã được phát triển để giải quyết thách thức này. Biden nhận ra rằng cần phải thay đổi và sẽ theo đuổi các biện pháp khuyến khích việc tạo ra nhiên liệu mới, bền vững cho máy bay, cũng như những thay đổi khác đối với công nghệ và tiêu chuẩn máy bay cũng như quản lý không lưu.
4. Đẩy nhanh sự phát triển và triển khai công nghệ hấp thụ carbon. Theo Blue Green Alliance, “thu giữ, sử dụng và lưu trữ carbon (CCUS) là một công nghệ đang phát triển nhanh chóng có tiềm năng tạo ra lợi ích kinh tế cho nhiều ngành công nghiệp đồng thời giảm đáng kể lượng khí thải carbon dioxide” Biden chia sẻ mục tiêu của Liên minh Thu giữ Carbon “biến CCUS trở thành một giải pháp khả dụng rộng rãi, hiệu quả về chi phí và có thể mở rộng nhanh chóng để giảm lượng khí thải carbon nhằm đáp ứng các mục tiêu khí hậu giữa thế kỷ”. Hướng tới mục tiêu này, ông sẽ giảm gấp đôi các khoản đầu tư liên bang và tăng cường các ưu đãi thuế cho CCUS. Đồng thời, để đưa các công nghệ thu giữ carbon mới ra thị trường, Biden sẽ tiếp tục tài trợ cho nghiên cứu, phát triển và trình diễn thu giữ carbon.
Phòng thí nghiệm năng lượng hạt nhân Idaho. Ảnh: INL
5. Xác định tương lai của năng lượng hạt nhân. Trong một phần của kế hoạch của Biden có nhãn ‘Xác định Tương lai của Năng lượng Hạt nhân’, kế hoạch nói rằng người Mỹ “phải xem xét tất cả các công nghệ không carbon và phát thải carbon thấp. Đó là lý do tại sao Biden sẽ hỗ trợ một chương trình nghiên cứu thông qua ẨP-C để xem xét các vấn đề, từ chi phí đến an toàn cho đến hệ thống xử lý chất thải hạt nhân, vẫn là một thách thức liên tục đối với điện hạt nhân ngày nay”.
6. Khuyến khích việc triển khai công nghệ sạch trong toàn bộ nền kinh tế của Mỹ. Tạo ra công nghệ sạch tốt nhất, sáng tạo nhất trên thế giới là chưa đủ. Biden yêu cầu cũng cần đảm bảo rằng công nghệ sạch được sử dụng trong các hộ gia đình và ngành công nghiệp để đạt được mức giảm phát thải mạnh mẽ. Với mục tiêu đó, Biden sẽ khuyến khích triển khai công nghệ sạch theo những cách sau:
- Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng của các tòa nhà. Dựa trên những nỗ lực của mình trong Đạo luật Khôi phục, Biden sẽ đặt mục tiêu giảm 50% lượng khí thải carbon trong kho dự trữ xây dựng của Hoa Kỳ vào năm 2035, tạo động lực cho các cải tiến sâu rộng kết hợp điện khí hóa thiết bị, hiệu quả và sản xuất điện sạch tại chỗ. Phải xác định các rào cản để giúp bù đắp chi phí trả trước của việc nâng cấp tòa nhà và đưa ra một chương trình quốc gia nhằm mục tiêu cải tiến hiệu quả năng lượng hợp lý trong các ngôi nhà ở Mỹ. Biden sẽ chỉ đạo Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị Hoa Kỳ làm nhà ở cho các cộng đồng thu nhập thấp hiệu quả hơn. Ông sẽ chỉ đạo Bộ Năng lượng Mỹ nỗ lực gấp đôi để tăng tốc các tiêu chuẩn hiệu quả mới cho các thiết bị và đồ gia dụng. Đồng thời, ông sẽ tu chỉnh và đẩy nhanh quá trình xây dựng quy chuẩn và tạo ra một cơ chế tài trợ mới cho các bang và thành phố áp dụng các quy tắc xây dựng nghiêm ngặt và đào tạo các nhà xây dựng và công tác thanh tra.
- Đẩy nhanh việc triển khai xe điện. Hiện có một triệu xe điện trên đường ở Mỹ. Nhưng rào cản chính để triển khai hơn nữa các phương tiện này là thiếu các trạm sạc và sự phối hợp giữa các cấp chính quyền. Với tư cách là Tổng thống, Biden sẽ làm việc với các thống đốc và thị trưởng của các bang để hỗ trợ việc triển khai hơn 500.000 điểm sạc công cộng mới vào cuối năm 2030. Ngoài ra, Biden sẽ khôi phục toàn bộ quỹ tín dụng thuế xe điện để khuyến khích việc mua những loại xe này. Ông sẽ đảm bảo khoản tín dụng thuế được thiết kế cho những người tiêu dùng thuộc tầng lớp trung lưu và ở mức độ cao nhất có thể, để ưu tiên mua các phương tiện được sản xuất tại Mỹ. Và, ông sẽ làm việc để phát triển một tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu mới vượt xa những gì mà Chính quyền Obama-Biden đưa ra trước đây.
- Trao quyền cho cộng đồng địa phương phát triển các giải pháp giao thông. Các cộng đồng trên khắp đất nước đang có nhu cầu ngày càng tăng về các lựa chọn giao thông thay thế và sạch hơn, bao gồm phương tiện công cộng, đường dành riêng cho xe đạp và người đi bộ cũng như các kết nối chặng đầu tiên và chặng cuối. Biden sẽ thay đổi cách tài trợ cho giao thông vận tải địa phương, cho phép chính quyền tiểu bang và địa phương, tiếp nhận ý kiến đóng góp từ các bên liên quan trong cộng đồng, linh hoạt hơn để sử dụng bất kỳ quỹ giao thông mới nào nhằm xây dựng hệ sinh thái giao thông an toàn hơn, sạch hơn và dễ tiếp cận hơn.
- Hợp tác với nông dân và chủ trang trại để thực hành nông nghiệp tốt hơn và triển khai các thiết bị tiêu hủy tạo ra các nguồn thu nhập mới. Đối với các gia đình nông dân, chủ trang trại và chủ đất, chương trình nghị sự về khí hậu không chỉ là trồng thực phẩm bổ dưỡng và làm cho tất cả các gia đình có thể tiếp cận được, mà còn là việc họ có thể dựa vào nguồn nước để trồng lương thực phẩm. Đó là về các trang trại địa phương và thực phẩm tươi sống cho mọi cộng đồng. Biden sẽ xem xét các rào cản quy định đối với những cải tiến mới và đầu tư vào canh tác thân thiện với khí hậu như các chương trình bảo tồn cây che phủ và các hoạt động thực hành khác nhằm phục hồi đất và đưa carbon vào trong đất, và trong quá trình này, ngăn chặn tình trạng cạn kiệt và giúp nông dân triển khai công nghệ mới nhất để tối đa hóa năng suất. Ông sẽ tạo ra những cơ hội mới để hỗ trợ việc triển khai các thiết bị phân hủy methane nhằm thu lại lượng khí thải mạnh và tạo ra điện. Với những nỗ lực này, nông dân có thể được hưởng lợi và giúp dẫn đầu cuộc Cách mạng Năng lượng Sạch.
- Giảm thiểu tác động khí hậu của sự mở rộng đô thị. Chính sách nhà ở có thể được sử dụng như một công cụ để chống lại biến đổi khí hậu và mở rộng tầng lớp trung lưu. Nhiều người Mỹ có thu nhập thấp và trung bình buộc phải sống xa các trung tâm việc làm do chi phí nhà ở cao, không chỉ dẫn đến việc người lao động bị quá tải do đi lại lâu mà còn dẫn đến lượng khí thải cao hơn liên quan đến giao thông gia tăng và thời gian đi làm kéo dài. Việc thay đổi các quy định của địa phương để loại bỏ tình trạng tràn lan và cho phép xây dựng nhà ở dày đặc hơn, giá cả phải chăng hơn gần phương tiện công cộng sẽ cắt giảm thời gian đi làm của nhiều công nhân trong nước đồng thời giảm lượng khí thải carbon của họ. Điều này có nghĩa là các chiến lược giảm phát thải không chỉ chống lại biến đổi khí hậu mà còn tiết kiệm tiền cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, nhiều hộ gia đình thường cần hỗ trợ để có đủ vốn đầu tư ban đầu. Chính quyền địa phương và các công ty tiện ích đã tăng cường và giúp các hộ gia đình đầu tư vào việc nâng cấp hiệu quả năng lượng bằng cách đưa ra các kế hoạch tài chính linh hoạt và tín dụng thuế.
- Đưa ra chiến lược quốc gia nhằm phát triển lĩnh vực sản xuất carbon thấp ở mọi bang, tăng tốc các công nghệ tiên tiến và đảm bảo các doanh nghiệp và người lao động tiếp cận với công nghệ và kỹ năng mới, với trọng tâm chính là giúp các nhà sản xuất nhỏ và lớn nâng cấp năng lực của họ để có cả tương lai cạnh tranh và carbon thấp.
7. Chiến lược sẽ kết nối các trường đại học nghiên cứu, trường cao đẳng cộng đồng, cơ sở ươm tạo và cơ sở gia tốc, viện sản xuất và người sử dụng lao động, công đoàn, chính quyền tiểu bang và địa phương - một mình hoặc như một phần của hiệp định khu vực - và cung cấp cho họ nguồn kinh phí đáng kể để triển khai kế hoạch tại chỗ để giúp tiểu bang hoặc khu vực của họ xây dựng một tương lai cạnh tranh và ít carbon trong sản xuất phản ánh tác động khí hậu trong cộng đồng địa phương của họ.
8. Các ngành công nghiệp từ dệt may đến máy công cụ đến chế tạo kim loại với công nghệ sản xuất tiên tiến nhất sẽ đủ điều kiện để được cấp vốn để hiện đại hóa, cạnh tranh, tạo việc làm và chuyển sang tương lai năng lượng sạch. Các khoản trợ cấp và tín dụng thuế được phân bổ sẽ có sẵn cho các doanh nghiệp để nâng cấp thiết bị và quy trình, đầu tư vào các nhà máy mở rộng hoặc mới và triển khai công nghệ carbon thấp, miễn là tất cả các bên liên quan đều là một phần của quá trình xác định lợi nhuận cuối cùng cho việc làm, người lao động, năng lượng sạch và đầu tư cộng đồng dài hạn. Khi các bang cảm thấy áp lực hoặc yêu cầu cạnh tranh để ứng phó với tình trạng khẩn cấp về khí hậu có thể đe dọa nền kinh tế địa phương, chiến lược quốc gia của Biden sẽ tài trợ cho các nỗ lực chuyển sang phương pháp tiếp cận sản xuất carbon thấp hoặc cạnh tranh hơn, có thể phát triển trước các chiến lược kinh tế mới, bao gồm triển khai tài trợ liên bang cho công nghệ hoặc trung tâm đổi mới sản xuất.
Khai thác tiềm năng to lớn để Mỹ dẫn đầu nền kinh tế thế kỷ 21
Joe Biden biết rằng ứng phó tình trạng khẩn cấp về khí hậu cũng mang lại cơ hội. Nếu được thực hiện một cách chiến lược, ứng phó với biến đổi khí hậu có thể tạo ra hơn 10 triệu việc làm được trả lương cao ở Mỹ so với 3 triệu người hiện nay, sẽ phát triển một tầng lớp trung lưu mạnh mẽ hơn, hòa nhập hơn mà các cộng đồng trên khắp đất nước, không chỉ ở các thành phố dọc theo bờ biển.
Mỹ có cơ hội lớn để dẫn đầu trong các ngành công nghiệp của tương lai bằng cách tăng cường các ngành công nghiệp mới nổi trong nông nghiệp, năng lượng sạch và sản xuất tiên tiến. Điều này cũng tạo cơ hội cho Mỹ tạo ra những công việc ổn định, được trả lương cao để thúc đẩy năng lượng sạch ở trong và ngoài nước.
Đó là lý do tại sao Joe Biden sẽ đầu tư lớn nhất trong lịch sử vào sự đổi mới của Mỹ - bao gồm nghiên cứu và đổi mới để mở khóa và triển khai các công nghệ không carbon mới cho tương lai, tạo việc làm ổn định với mức lương cao trên khắp Hoa Kỳ và tận dụng tối đa công nghệ không carbon một cách hiệu quả về chi phí và có thể mở rộng để đáp ứng nhu cầu năng lượng của nước ta.
Joe Biden tin tưởng đến năm 2030 ông sẽ đưa nước Mỹ trở lại vị trí của người lái xe, đưa Mỹ trở thành nước dẫn đầu thế giới về nghiên cứu, đầu tư, thương mại hóa, sản xuất và xuất khẩu năng lượng sạch.