Israel có tỷ lệ lây nhiễm COVID-19 vào hàng cao nhất thế giới

Israel đã tiêm mũi vaccine mRNA thứ ba cho hơn 3 triệu người, phần lớn là những người từ 40 tuổi trở lên. Tuy nhiên, số ca nhiễm mới vẫn ở mức "900 đến 1.000 ca trên một triệu dân mỗi ngày", Ran Balicer, giám đốc đổi mới tại Clalit Health Services, tổ chức chăm sóc sức khỏe lớn nhất của Israel, cho biết.

Các chuyên gia y tế công cộng vẫn còn tranh cãi về nguyên nhân tại sao một quốc gia 9,3 triệu người được tiêm chủng đầy đủ như vậy vẫn có tỷ lệ nhiễm COVID trên đầu người vào hàng cao nhất thế giới (cao thứ 7 trên thế giới, theo dữ liệu ngày 22/9), gấp đôi so với Mỹ. Ba nguyên nhân chính được chỉ ra cho đến nay là: tăng tương tác xã hội, một phần dân số chưa được tiêm vaccine, và việc xét nghiệm trên diện rộng của Israel ghi nhận số ca nhiễm đầy đủ hơn so với các nước khác.

Cho dù nguyên nhân chính là gì, tình hình Israel là một dấu hiệu cho thấy “chỉ riêng việc tiêm mũi thứ ba tăng cường không làm thay đổi quỹ đạo đại dịch ở cấp quốc gia. Vì phần lớn số ca nhiễm là ở những người chưa được tiêm chủng”, David Dowdy, nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg, cho biết. Tỷ lệ tiêm chủng của Israel - 64% dân số đã được tiêm ít nhất hai liều - vượt qua Mỹ nhưng đứng sau khoảng 30 quốc gia khác.

Trong số những người Israel từ 60 tuổi trở lên được tiêm mũi thứ ba, nguy cơ nhiễm COVID giảm 11 lần và nguy cơ mắc bệnh nặng giảm 20 lần so với những người cùng nhóm tuổi được tiêm hai mũi, theo một nghiên cứu vào tháng 8 quan sát 1,1 triệu người Israel, công bố trên tạp chí The New England Journal of Medicine. Dữ liệu cho thấy trong tháng 8, khả năng lây lan của virus - gọi là hệ số lây nhiễm - đã giảm 30%, xuống mức dưới 1 - có nghĩa là mỗi người nhiễm bệnh lây bệnh thêm cho ít hơn một người, ngưỡng cần thiết để chấm dứt một đợt bùng phát.

Nhưng số ca nhiễm mới gần đây của Israel không phản ánh xu hướng đó, có thể do các hoạt động xã hội ở Israel gần đây tăng mạnh. Các trường công lập Israel mở cửa vào ngày 1/9 và ở nước này đang diễn ra đợt lễ Jewish High Holy Days của người Do Thái kéo dài từ ngày 6 đến ngày 27/9, người dân du lịch và họp mặt gia đình. (Nhiều người Israel không đeo khẩu trang trong các buổi họp mặt gia đình trong nhà.)

Balicer, chủ tịch ủy ban tư vấn cho chính phủ Israel về ứng phó với đại dịch, đồng ý với cách giải thích này: “Trẻ con chưa được tiêm chủng gặp nhau ở trường, kết hợp với những buổi họp mặt gia đình lớn, tạo điều kiện lây nhiễm diện rộng căn bệnh này." Một phần đáng kể các ca nhiễm mới là ở 2 triệu trẻ em Israel dưới 12 tuổi, nhóm chưa được tiêm vaccine. Tính đến ngày 14/8, 24% số ca nhiễm mới là ở nhóm này; còn theo thống kê mới, trong vòng 7 ngày tính đến ngày 16/9, tỷ lệ này là 42%.

Nhưng ngay cả khi số ca nhiễm tăng ở trẻ em, số các ca bệnh nặng đã giảm từ khoảng 90 đến 100 mỗi ngày vào cuối tháng 8 xuống còn khoảng 70 ca mỗi ngày vào tháng 9. Vì trẻ em ít có nguy cơ COVID-19 nặng, “chúng tôi đang có rất nhiều ca nhiễm mới nhưng không thấy nhiều bệnh nhân bệnh nặng mới”, Dror Mevorach - bác sĩ chăm sóc bệnh nhân COVID-19 tại Bệnh viện Hadassah Ein Kerem, Israel, và cố vấn cho chính phủ - cho biết. “Tất cả các bệnh nhân bệnh nặng và nguy kịch dưới 60 tuổi đều là người chưa được tiêm chủng,” Mevorach nói về bệnh viện của mình.

Dowdy cho rằng Israel có thể là một ngoại lệ hơn là một chỉ báo cho các quốc gia phương Tây. Các trường học đã mở cửa trở lại ở hàng chục quốc gia khác và họ không có mức tăng đột biến tương đương - và nhiều quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng rất thấp không phải đối mặt với các đợt bùng phát giống như Israel. “Những gì đang xảy ra ở Israel không thực sự xảy ra ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới,” Dowdy nói. Nhưng Ruth Hershberg, nhà vi sinh vật học tiến hóa tại Technion, cho rằng tỷ lệ xét nghiệm cao của Israel có thể là một yếu tố: “Chúng tôi phát hiện các ca nhiễm mới chính xác hơn [so với hầu hết các quốc gia khác]."

Và Aran cảnh báo: "Hãy coi chừng, sự kết hợp giữa Delta và khả năng miễn dịch suy giảm chắc chắn sẽ tạo ra những đợt bùng phát rất dữ dội ở các quốc gia khác, không chỉ ở Israel."

Israel cũng đang chuyển sang các biện pháp khác để kiềm chế sự bùng phát dịch bệnh. Bắt đầu từ ngày 3/10, để được tham gia các sự kiện thể thao và văn hóa hay đi nhà hàng, khách sạn, phòng tập thể dục, quán bar, trường đại học và các hoạt động tôn giáo từ 50 người trở lên, những người từ 12 tuổi trở lên cần xuất trình bằng chứng đã được tiêm chủng đầy đủ trong vòng 6 tháng trở lại đây hoặc đã được tiêm mũi thứ ba tăng cường.

Kinh nghiệm của Israel đang đóng góp vào các cuộc thảo luận về mũi tiêm thứ ba. Cuộc họp mới đây của các cố vấn cho Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã bỏ phiếu nhất trí đề xuất tiêm mũi vaccine Pfizer hoặc BioNTech thứ ba, nhưng chỉ cho những người 65 tuổi trở lên và những người có nguy cơ mắc bệnh nặng cao.

Vào ngày 30/7, trước khi triển khai mũi tiêm thứ ba, trung bình 7 ngày mỗi ngày Israel có 2 ca tử vong. Kể từ đó, số ca nhiễm liên tục tăng, đến ngày 22/9,trung bình 7 ngày mỗi ngày có 21 ca tử vong do COVID-19.