Công viên phần mềm Arfa: Hỗ trợ doanh nghiệp từ những việc nhỏ

Hàng trăm người di chuyển dọc đường Ferozepur ở Lahore để mong lọt vào tòa nhà 17 tầng cao 106m đã trở thành điểm nhấn dễ thấy ở thành phố này. Hầu như ai cũng muốn chen chân vào đây, nơi Công viên phần mềm Arfa hoạt động. Là một trong những trung tâm công nghệ thông tin lớn của Pakistan, từ năm 2012, Arfa hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực này, tạo dựng một môi trường thuận lợi để biến các ý tưởng về công nghệ thông tin thành sản phẩm thực sự thông qua việc ươm tạo và mở cánh cửa đón chào các nhà đầu tư địa phương và nước ngoài.

Vào thời điểm khai trương, tòa nhà này mang tên Công viên công nghệ Lahore nhưng sau đó được đổi tên thành Công viên phần mềm Arfa, lấy tên nữ lập trình viên Arfa Abdul Karim Randhawa, một tài năng công nghệ thông tin thực sự khi được cấp giấy chứng nhận của Microsoft từ năm 9 tuổi nhưng sớm qua đời ở tuổi 16 vì bệnh tim. Khi lấy tên Arfa, Lahore mong muốn công viên phần mềm này sẽ trở thành nơi thu hút và ươm mầm các tài năng cũng như các doanh nghiệp công nghệ thông tin, một trong những lĩnh vực quan trọng của đất nước, đồng thời “kích hoạt” một thứ văn hóa khởi nghiệp ở Pakistan.

Ngày đầu thành lập, có rất nhiều nỗi e ngại về sự thành công của công viên phần mềm Arfa vì ai cũng nghi ngờ vào khả năng chính phủ và các công ty tư nhân có thể hợp tác làm việc được với nhau. Một số doanh nghiệp không thoải mái với ý tưởng chính phủ sẽ đóng vai trò quản lý, vận hành công viên phần mềm Arfa và lo ngại là chất lượng thấp trong các dịch vụ hỗ trợ của chính phủ. Bên cạnh đó, họ cũng còn nghĩ đến khả năng chính phủ sẽ can thiệp vào công việc nội bộ của họ, khi đầu tư hoặc hợp tác với các startup hoạt động tại công viên phần mềm. Ngược lại, ban quản lý Công viên phần mềm cũng e ngại là không có doanh nghiệp nào tìm đến, do đó vào thời điểm chuẩn bị khai trương, họ còn mời cả công ty… bất động sản tới đặt trụ sở.

Tuy nhiên ba năm sau, mọi thứ đã xoay chiều, những điều người ta e ngại đã không xuất hiện ở công viên phần mềm Arfa, ngược lại, nó đã trở thành một trung tâm khá hoàn thiện về mặt tổ chức, có thể hỗ trợ cho nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin theo nhiều cách như tư vấn, ươm tạo, hỗ trợ phát triến sản phẩm và gọi vốn… Một số lượng lớn các doanh nghiệp công nghệ thông tin với các sản phẩm phần mềm ứng dụng của Pakistan đặt trụ sở ở Lahore, nơi sẵn sàng có nhiều ý tưởng độc đáo và nguồn nhân lực dồi dào, qua đó biến nơi này trở thành một trung tâm công nghệ của đất nước. Nhiều doanh nghiệp quan trọng của ngành công nghệ thông tin Pakistan đã coi Công viên phần mềm Arfa là nơi lý tưởng cho công việc của mình, bất chấp nó được chính phủ trực tiếp điều hành.

Vậy điều gì đã khiến Công viên phần mềm Arfa trở thành một điểm đến tin cậy của ngành công nghiệp công nghệ thông tin? Awais Arshad, kỹ sư và chuyên gia về Hệ thống quản lý tòa nhà (Building Management System BMS) – hệ thống phần mềm điều khiển bằng máy tính để vận hành và giám sát các thiết bị cơ và điện của tòa nhà như thông gió, chiếu sáng, hệ thống điện, hệ thống chữa cháy và hệ thống an ninh..., cho rằng “hãy coi việc điều hành công viên của chính phủ như quản lý các tòa cao ốc, cần được quản lý bằng một hệ thống chuyên nghiệp và một môi trường có những mối liên kết, hợp tác tốt. Họ có mặt ở đây để phục vụ người sử dụng và hỗ trợ trước bất kỳ khó khăn nào”. Nói một cách ngắn gọn, đó là những gì mà chính phủ đã áp dụng ở công viên phần mềm Arfa.

Bên cạnh những chính sách hỗ trợ như vậy, các dịch vụ tiện ích ở công viên phần mềm này cũng ở mức hết sức dễ chịu với những người mới khởi nghiệp, ít vốn. Đề cập đến các dịch vụ này, Faisal Yousaf, Giám đốc Công viên phầm mềm Arfa và một số dự án khác như DG IT Operations, Ban Công nghệ thông tin Punjab (PITB) cho rằng mức giá cho thuê sàn dao động từ 110 đến 130 Rs/m² “có thể không thấp nhưng cũng không quá cao” và một số dịch vụ trông coi, an ninh, bảo trì, điều hòa nhiệt độ 10 tiếng mỗi ngày… đều miễn phí. “Nếu các doanh nghiệp muốn mở rộng thêm quy mô dịch vụ, ví dụ như điều hòa trên 10 tiếng mỗi ngày, thì họ phải trả thêm tiền theo quy định”, ông Faisal cho biết.

Dĩ nhiên, ban đầu thì mọi việc chưa hẳn đã thuận chiều như vậy. Những lúng túng trong vận hành và chính sách chỉ thực sự được cải thiện khi các hãng lớn như Dell, Microsoft và một số tên tuổi lớn chuyển đến.

Đây là lý do mà theo Arshad, không có một mét vuông diện tích nào ở đây bị bỏ phí và tỷ lệ sử dụng đất lúc nào cũng đạt tới mức 100%. Tổng số doanh nghiệp làm việc ở đây là 63 trong khi số lượng những người nộp hồ sơ đề nghị đặt trụ sở ở đây lúc nào cũng ở mức gần 300. Vì vậy đám đông xếp hàng nộp hồ sơ lúc nào cũng dài nhưng ban quản lý chỉ chấp nhận hồ sơ khi có doanh nghiệp nào đó rời đi. Tuy nhiên, Awais cho rằng thật hiếm xảy ra điều này bởi họ muốn tận dụng triệt để những chính sách khuyến khích đầu tư cho doanh nghiệp tại đây cũng như tận dụng những dịch vụ hỗ trợ của ban quản lý. Các doanh nghiệp chỉ quyết định rời đi khi họ cảm thấy không còn đủ sức cạnh tranh với những doanh nghiệp khác ở thành phố này. Sajjad Mahmood, sáng lập Facilities Officer, một công ty dẫn đầu về phát triển và thương mại hóa công nghệ GPS và các bộ chip GPS ở Pakistan, đánh giá về công viên phần mềm: “Chúng tôi không thể tìm thấy nơi nào tốt hơn nơi này để phát triển công ty.”

Nhiều doanh nghiệp trưởng thành từ Công viên phần mềm Arfa như Directorate of Monitoring Home Department, Lahore City Traffic Police, Microsoft Pakistan, Interactive Group, Punjab Metro Bus Authority, Nespak, Abacus Consulting, Cyber Intelligence Solutions, Dell Pakistan... Họ có nhiều sản phẩm như hệ thống kiểm tra an ninh bảo mật có thể dò được cả chất nổ với độ nhạy như chó nghiệp vụ, thiết bị Radio Frequency Identifier (RFID) dò tìm chỗ đỗ xe, thang máy và thang cuốn thân thiện với người khuyết tật, thang máy chuyển động nhanh, vật liệu chống cháy và cầu thang áp lực có khả năng tránh và cản lửa, hệ thống điều khiển tòa nhà qua mạng internet…

Tuy nhiên, không phải tất cả đều hoàn hảo. Một doanh nghiệp dấu tên cho rằng, vẫn còn có một số vấn đề xảy ra tại đây, ví dụ như tình trạng cắt điện, kết nối internet không ổn định, an ninh không đảm bảo và một số vấn đề khác. Bên cạnh đó, việc có những công ty cùng lĩnh vực hoạt động tại cùng một thành phố đôi khi không tốt cho sự phát triển, ví dụ tạo ra những sản phẩm tương tự nhau, làm lãng phí nguồn lực đầu tư, đồng thời làm ảnh hưởng đến mục tiêu vươn ra thị trường bên ngoài. Muốn phát triển, “chính phủ cần phải có những bước khắc phục được những tồn tại đó”, anh cho biết. Trước mắt, anh cho rằng chính phủ cần cung cấp thêm không gian cho công viên phần mềm vì nhu cầu của các doanh nghiệp được ươm tạo ở đây rất lớn và thậm chí họ sẵn sàng trả tiền thuê mặt bằng với giá cao.

Một khi các vấn đề này không được giải quyết triệt để thì có lẽ anh sẽ rời đi khỏi Lahore để tìm đến những nơi có sự hỗ trợ bền vững hơn, thậm chí ra nước ngoài. Tuy nhiên, có thể trong tương lai gần thì các vấn đề sẽ được giải quyết dần dần. Anh có nghe thấy tin đồn về khả năng chính phủ sẽ dành mặt bằng đẩy cây một tòa nhà tương tự ở gần đó nhưng đến nay chưa có ai xác nhận điều đó một cách chính thức. Anh đánh giá: “Nếu điều đó xảy ra, Pakistan sẽ có nhiều cơ hội ươm tạo các doanh nghiệp công nghệ mới”.

Dẫu không xác nhận thông tin này nhưng ông Faisal Yousaf cho rằng, chính phủ đang nỗ lực đầu tư cho các khu công nghệ cao như Arfa và bản thân ban quản lý công viên cũng đang cung cấp những dịch vụ tốt nhất có thể cho các doanh nghiệp, tìm mọi cách khuyến khích những người mới tham gia hệ sinh thái này, bất chấp sự thiếu thốn về mặt bằng diện tích. “Tôi đang ước là mình có nhiều không gian hơn để có thể cung cấp cho họ và kêu gọi được nhiều đầu tư hơn nữa. Hiện tại chúng tôi mới cung cấp dịch vụ ‘đủ dùng’ mà chưa đủ khả năng vận hành theo quy mô thương mại như mong muốn”, ông nói và cho biết thêm là việc duy trì mức giá thuê như hiện nay là cố gắng của chính quyền Lahore, “chỉ tăng lên 10% mỗi năm”.

Nhìn vào hiệu quả mà công viên phần mềm Arfa đem lại cho Lahore, TS. Umar Saif, một thành viên trong Ban Công nghệ thông tin Punjab, ủng hộ ý tưởng cần có thêm nhiều khu công nghệ cao như Arfa, nếu Pakistan muốn trở nên vượt trội trong ngành công nghiệp công nghệ thông tin. “Điều này cũng vô cùng quan trọng vì tôi viết rằng có nhiều công ty nước ngoài cũng sẽ không tới Pakistan nếu như Pakistan không có được Công viên phần mềm này. Họ đã kỳ vọng rất nhiều vào môi trường làm việc ở đây và rút cục, họ đều hài lòng với những dịch vụ mà ban quản lý cung cấp”.

Vậy còn những điều “nhỏ nhặt” như hiện tượng mất điện chẳng hạn? Ông Faisal Yousaf quả quyết “Chúng tôi đã cam kết sẵn sàng có kế hoạch cấp điện dự phòng chỉ trong vòng 18 giây sau khi xảy ra trường hợp mất điện. Nếu trễ dù chỉ một giây so với cam kết, chúng tôi sẽ phải giải trình và giải quyết đơn khiếu nại của các doanh nghiệp. Chỉ có giải quyết như vậy, họ mới yên tâm ở lại cùng chúng tôi xây dựng văn hóa khởi nghiệp và hệ sinh thái công nghệ thông tin Lahore”.