TPHCM quy định ba hình thức giáo dục STEM trong các trường trung học

Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM vừa ban hành hướng dẫn việc triển khai giáo dục STEM trong các trường THCS và THPT từ năm học 2024-2025, trong đó quy định ba hình thức tổ chức dạy học STEM, bao gồm: dạy học các môn khoa học theo bài học STEM; tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM; tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật.

Theo đó, dạy học các môn khoa học theo bài học STEM là hình thức tổ chức giáo dục STEM chủ yếu trong trường trung học. Giáo viên thiết kế các bài học STEM để triển khai trong quá trình dạy học các môn học, thuộc Chương trình giáo dục phổ thông 2018, theo hướng tiếp cận tích hợp nội môn hoặc tích hợp liên môn.

Nội dung bài học STEM bám sát nội dung chương trình của các môn học, nhằm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông, theo thời lượng quy định của các môn học trong chương trình.

Học sinh thực hiện bài học STEM được chủ động nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu học tập, để tiếp nhận và vận dung kiến thức thông qua các hoạt động: lựa chọn giải pháp giải quyết vấn đề; thực hành thiết kế, chế tạo, thử nghiệm mẫu thiết kế; chia sẻ, thảo luận, hoàn thiện hoặc điều chỉnh mẫu thiết kế dưới sự hướng dẫn của giáo viên.

Đối với tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM, thông qua hình thức câu lạc bộ hoặc các hoạt động trải nghiệm thực tế; được tổ chức thực hiện theo sở thích, năng khiếu và lựa chọn của học sinh một cách tự nguyện.

Hoạt động trải nghiệm STEM được tổ chức theo kế hoạch giáo dục hàng năm của nhà trường. Nội dung mỗi buổi trải nghiệm được thiết kế thành bài học cụ thể, mô tả rõ mục đích, yêu cầu, tiến trình trải nghiệm và dự kiến kết quả. Ưu tiên những hoạt động liên quan, hoạt động tiếp nối ở mức vận dụng (thiết kế, thử nghiệm, thảo luận và chỉnh sửa) của các hoạt động trong bài học STEM theo kế hoạch dạy học của nhà trường. Đồng thời, tăng cường sự hợp tác giữa trường với các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu, giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp… để tổ chức có hiệu quả các hoạt động trải nghiệm STEM phù hợp với các quy định hiện hành.

Đối với hình thức tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học, các kĩ thuật, được thực hiện dưới dạng một đề tài/dự án nghiên cứu, bởi một cá nhân hoặc nhóm hai thành viên, dưới sự hướng dẫn của giáo viên hoặc nhà khoa học có chuyên môn phù hợp.

Dựa trên tình hình thực tiễn, có thể định kỳ tổ chức ngày hội STEM, tổ chức cuộc thi khoa học, kĩ thuật tại đơn vị để đánh giá, biểu dương nỗ lực của giáo viên và học sinh trong việc tổ chức dạy và học. Đồng thời lựa chọn các đề tài, dự án tham gia các cuộc thi, hội thi cấp Thành phố.

Được biết, từ năm học 2017-2018, giáo dục STEM được TPHCM triển khai ở bậc trung học. Tuy nhiên, theo một khảo sát mới đây của nhóm tác giả Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, hiện nay việc tổ chức dạy học các chủ đề STEM cho học sinh trung học trên địa bàn TPHCM, đa số thông qua các câu lạc bộ STEM ROBOTIC, có sự kết hợp với các doanh nghiệp cung cấp giải pháp giáo dục hoặc trung tâm giáo dục STEM.

Các khóa học hoặc chủ đề STEM triển khai cho học sinh trong các giờ học chính khóa, với sự hướng dẫn của giáo viên còn rất hạn chế, so với hình thức áp dụng trong các giờ học ngoại khóa, có sự hỗ trợ của các trung tâm giáo dục STEM. Điều này cho thấy, giáo viên chưa thực sự có vai trò chủ động, trong tổ chức dạy học chủ đề STEM cho học sinh và còn nhiều lúng túng khi áp dụng giáo dục STEM trong dạy học. Các chủ đề STEM được tổ chức giảng dạy cho học sinh, chủ yếu do các câu lạc bộ STEM hoặc trung tâm giáo dục STEM xây dựng. Điều này làm hạn chế việc lan tỏa giáo dục STEM trong các cơ sở giáo dục và ảnh hưởng đến việc phát triển năng lực dạy học STEM của giáo viên.

Ở cấp tiểu học, từ năm học 2023-2024, TPHCM cũng đã triển khai thí điểm việc tổ chức hoạt động giáo dục STEM ở một số quận, huyện. Đối với các trường không được chọn triển khai trong giai đoạn thí điểm, Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM khuyến khích tất cả các trường đảm bảo các điều kiện tổ chức, mạnh dạn triển khai thực hiện và xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường có tích hợp việc tổ chức thực hiện giáo dục STEM.