4 sản vật gắn liền với địa danh của đất Hậu Giang

Có nhiều giai thoại về bưởi Năm Roi Phú Hữu nhưng phổ biến nhất là câu chuyện ông Trần Văn Bưởi (1918 - 1990) người làng Mái Dầm (nay là xã Phú Hữu A, huyện Châu Thành, Hậu Giang) tình cờ tìm thấy. Mang về nhà bổ ra ăn mới thấy, thứ quả nhặt được có nhiều múi, mọng nước, ăn thấy có vị chua ngọt hài hòa. Quá thích thú, ông Bưởi lấy hạt ươm ngay trong vườn và mở rộng dần ra cho toàn xã cho đến ngày nay.

2 vùng trồng và cung cấp bưởi Năm Roi lớn nhất cả nước là Phú Hữu (Châu Thành, Hậu Giang. Riêng ở Hậu Giang đang có khoảng 3.000 ha trồng bưởi Năm Roi, hàng năm cung cấp cho thị trường khoảng 45 nghìn tấn bưởi tiêu thụ trong và ngoài nước.

* Tìm hiểu tất cả sản vật Việt được bảo hộ chỉ dẫn địa lý

Khác với những loại bưởi khác như bưởi hồng da xanh, bưởi Diễn, bưởi Đoan Hùng... bưởi Năm Roi có hình trái lê, vỏ từ xanh tới vàng, sọ to vừa phải, tép thường có màu vàng óng, ráo, không hạt. Khi ăn có vị chua ngọt dịu nhẹ, không có vị đắng, the. Mỗi trái bưởi Năm Roi thường có trọng lượng từ 1,2 - 1,5kg, những trái lớn có thể lên tới 3-4kg.

Ngày nay, để gia tăng thêm gia trị cho trái bưởi Năm Roi, những người nông dân ở Phú Hữu còn tạo hình cho quả bưởi thành hồ lô bán trong dịp Tết Nguyên đán với giá khoảng 1-2 triệu/cặp bưởi.

Cháo lòng là món ăn phổ biến với nhiều người dân Việt Nam. Nhưng có lẽ, Cái Tắc là nơi duy nhất đưa được tên mình gắn liền với món ăn dân dã, bình dị này. Khách từ thập phương ghé Hậu Giang đều được khuyên ghé qua Cái Tắc ăn bát cháo lòng để nhâm nhi cái béo béo ngấy của hạt gạo ninh như quyện với tiết và lòng heo.

Cách nấu cháo của người Cái Tắc ở Hậu Giang cũng không có gì khác lạ. Chỉ là gạo ninh nhừ rồi hòa vào chút tiết heo cho đậm đà. Một suất cháo đi kèm thường có thêm đĩa nội tạng heo cùng rau đắng, đồ chua và chút quẩy. Người ta ăn miếng cháo lại kèm thêm miếng lòng giòn giòn, dai dai, lại ngâm nga chút rau đắng miền Tây. Có lẽ bởi cái thu ăn có phần tao nhã lại nhiều hương vị ấy mà cháo lòng Cái Tắc nức tiếng gần xa.

Cho đến nay, người ở Cái Tắc đã mang món cháo lòng đi khắp miền Tây. Nhưng chắc chỉ ngồi ở nơi đã sản sinh ra nó, người ta mới cảm nhận hết cái thơm ngon của món cháo bình dị dân dã này.

Khóm Cầu Đúc có mặt ở Hậu Giang từ những năm 30 của thế kỷ trước và đến nay, loại cây này đã trở thành cây trồng chủ lực của Hậu Giang. Hai địa phương có diện tích trồng khóm lớn nhất phải kể tới thành phố Vị Thanh và huyện Long Mỹ với diện tích gần 2.000ha.

Khóm được trồng ở Cầu Đúc là giống Queen (Nữ hoàng). Đặc điểm của loại khóm ở dây là có hình thuôn dài, cuống ngắn, lõi nhỏ, mắt lồi, hố mắt hơi sâu, thịt có màu vàng sậm, ít xơ, ít nước, ăn giòn và ngọt. Mỗi trái thường có trọng lượng từ 1,2 - 1,5kg. Điều đặc biệt nhất và có ý nghĩa khi xuất sang những vùng khác là khóm Cầu Đúc có thể để được từ 12-15 ngày mà không có hiện tượng hư hỏng.

Khóm được tỉnh Hậu Giang đã được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận nhãn hiệu hàng hóa “Khóm Cầu Đúc Hậu Giang” và được chọn là 1 trong 4 sản phẩm chủ lực của tỉnh. Nhớ nức tiếng xa gần, khóm Cầu Đúc được tập đoàn Lộc Trời đầu tư để xuất khẩu quả tươi sang châu Âu bằng máy bay để gia tăng giá trị cho sản phẩm đặc biệt thơm ngon này.

Ai đã từng nếm thử miếng chả cá thác lác Hậu Giang hẳn sẽ nhớ mãi không quên. Bởi chả cá nơi đâu không bở bở hay nếu có giòn giòn dai dai là kiểu có thêm hóa chất. Nhưng cá thác lác thì khác.

Cá được lọc thịt, xay nhuyễn rồi quết nhanh tay cho quyện lại rồi đem chiên, nấu canh tùy thích. Nhưng được yêu thích nhất phải kể đến chả cá, cá quết xong bỏ thêm chút hành lạ, thì là rồi viên tròn, rán vàng và chấm nước mắm cay.

Có lẽ chính bởi cái dai giòn và ngọt tự nhiên ấy mà chả cá thác lác Hậu Giang là một trong những đặc sản nổi tiếng của mảnh đất miền Tây này. Những người đi xa hay tới Hậu Giang du lịch dù ít hay nhiều đều mua chả cá về làm quà. Có lẽ bởi người ta sẽ không gặp ở đâu thứ cá đặc biệt như thế.