Mỹ và Trung Quốc đã thật sự đối đầu hay chưa; vì sao họ phải đối đầu, họ muốn tranh giành điều gì; nếu một cuộc chiến tranh thật sự diễn ra, Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng như thế nào - những vấn đề này đã được bàn luận trong buổi tọa đàm “Trật tự thế giới hậu chiến tranh lạnh: Mỹ – Trung đối đầu?”.
Sự kiện do Omega Plus Book tổ chức nhân dịp tác phẩm “Định mệnh chiến tranh – Mỹ và Trung Quốc có thể thoát bẫy Thucydides?” của Graham Allison được xuất bản ở Việt Nam.
Chia sẻ về lý do xuất bản cuốn sách, ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty Alphabooks, nói: “Omega mong muốn mang đến một công trình nghiên cứu đồ sộ, chi tiết nhưng không chỉ dành cho các học giả, giới nghiên cứu, mà còn là cho đại chúng, cho tất cả mọi người, đặc biệt là các doanh nhân và doanh nghiệp, bởi họ đang là người chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ cuộc xung đột Mỹ – Trung.”
Ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch HĐQT công ty Alphabooks, phát biểu tại buổi tọa đàm.
Tác phẩm “Định mệnh chiến tranh – Mỹ và Trung Quốc có thể thoát bẫy Thucydides?” của Graham Allison sử dụng câu chuyện kinh điển về Chiến tranh Peloponnese từng tàn phá Hy Lạp cổ đại để giải thích cho cuộc xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc.
Sử gia Thucydides đã giải thích: “Chính sự trỗi dậy của Athens và nỗi sợ hãi mà nó gây ra ở Sparta đã khiến chiến tranh trở thành điều tất yếu.” Tình trạng tương tự đã xảy ra 16 lần trong suốt 500 năm qua, trong đó 12 lần đã kết thúc trong bạo lực. Trong lần thứ 17, sự trỗi dậy nhanh chóng của Trung Quốc đang đi tới chỗ va chạm với một nước Mỹ đang giậm chân tại chỗ. Cùng với đó, cả hai lãnh đạo hai quốc gia, Tập Cận Bình và Donald Trump, đều cam kết “khôi phục sự vĩ đại” cho nước mình. Điều này tạo nên một cuộc cạnh tranh đối đầu mới, đồng thời cảnh báo cho chúng ta biết về dấu hiệu của một cuộc xung đột.
Cuốn sách cho rằng, nếu Trung Quốc không sẵn sàng tiết chế các tham vọng của mình, hoặc Washington không chịu chia sẻ vị thế đứng đầu ở Thái Bình Dương, một cuộc xung đột thương mại, một vụ tấn công mạng, hay một tai nạn trên biển cũng có thể khơi mào cho một cuộc chiến tranh lớn.
Thuyết trình tại tọa đàm, PGS.TS Cù Chí Lợi – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Mỹ (Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam), cho rằng Mỹ và Trung Quốc xung đột giữa là bởi: “Trung Quốc đã quá nóng vội trong cuộc chiến nhằm cạnh tranh với Mỹ.”
ThS. Nguyễn Thế Phương - dịch giả cuốn sách “Định mệnh chiến tranh”
Đề cập những tác động từ cuộc xung đột này đến Việt Nam, PGS. TS Cù Chí Lợi nhận định: “Khả năng xung đột trực tiếp giữa Mỹ – Trung ít có khả năng xảy ra. Bởi cả Mỹ và Trung đều nhận thức được rằng chiến tranh sẽ dẫn đến chết chóc, tốn kém… Tôi nghĩ sẽ có khả năng xảy ra chiến tranh, nhưng dưới dạng một cuộc chiến tranh ủy nhiệm, không phải là đối đầu trực tiếp, mà là thông qua một nước thứ ba nào đó. Cuộc chiến tranh ủy nhiệm có thể sẽ nổ ra giữa đối tác của hai nước, Mỹ và Trung có thể sẽ đóng vai trò như là quốc gia hỗ trợ về mặt công nghệ hoặc quân sự. Trong bối cảnh đó, cuộc chiến tranh ủy nhiệm có thể xảy ra tại các vùng lân cận của Trung Quốc như Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác.” Ông kết luận: “Đây sẽ là một thách thức lớn đối với Việt Nam.”