Mỹ rà soát chống độc quyền với các ông lớn công nghệ

Đây có thể là cuộc điều tra chưa từng thấy đối với một số công ty lớn nhất thế giới. Có khả năng các công ty công nghệ khổng lồ sẽ bị chia nhỏ để chống độc quyền, tuy nhiên thường các cuộc điều tra chống độc quyền của Hoa Kỳ chỉ dẫn đến thay đổi một số hoạt động kinh doanh nhất định.

Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) và Bộ Tư pháp, nơi thực thi luật chống độc quyền ở Hoa Kỳ, đang chia nhau giám sát bốn công ty, hai nguồn tin của Reuters cho biết. Amazon và Facebook chịu sự giám sát của FTC; Apple và Google do Bộ Tư pháp phụ trách.

Có trong tay quyền tài phán, hai cơ quan liên bang sẽ quyết định xem họ có muốn mở một cuộc điều tra chính thức hay không. Tuy nhiên quyết định này có vẻ như còn lâu mới được đưa ra. Một cuộc thăm dò FTC trước đây đối với Google mất hơn hai năm.

Các công ty công nghệ đang đối mặt với phản ứng dữ dội ở Hoa Kỳ và trên toàn thế giới, với mối lo ngại của các đối thủ cạnh tranh, nhà lập pháp, các nhóm người tiêu dùng rằng các công ty này đang có quá nhiều quyền lực và gây hại cho người dùng và đối thủ cạnh tranh.

Những động thái mới về chống độc quyền đã ảnh hưởng đến cổ phiếu của các công ty công nghệ lớn. Bộ Tư pháp và FTC thường không thảo luận về các cuộc điều tra, nhưng cổ phiếu của Facebook Inc đã giảm 7,5% vào hôm qua, ngày 3/6. Công ty mẹ của Google, Alphabet Inc đã giảm hơn 6%. Cổ phiếu Amazon.com Inc giảm 4,6% và Apple Inc giảm 1%.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã kêu gọi xem xét kỹ lưỡng hơn các công ty truyền thông xã hội, cáo buộc rằng họ đàn áp những tiếng nói bảo thủ trên mạng. Tuy nhiên không có bằng chứng nào ủng hộ cho những cáo buộc này.

Ông đã nhiều lần chỉ trích Amazon vì đã lợi dụng Dịch vụ Bưu chính của Hoa Kỳ, tuy nhiên cũng không có bằng chứng. Trump đã thường xuyên nhắm vào Giám đốc điều hành của Amazon, Jeff Bezos, người sở hữu tư nhân Washington Post - một tờ báo thường chỉ trích Trump.

Các nhà lập pháp hàng đầu ở cả hai Đảng hoan nghênh các cuộc điều tra với các công ty công nghệ lớn.

Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện Lindsey Graham, thuộc Đảng Cộng hòa, nói với Reuters rằng mô hình kinh doanh của các công ty như Google và Facebook cần phải được xem xét kỹ lưỡng. "Họ có quá nhiều sức mạnh, và bị điều chỉnh quá ít". Một nghị sĩ Đảng Cộng hòa khác, Thượng nghị sĩ Marsha Blackburn, cho biết hội đồng sẽ "đào sâu hơn" vào các công ty công nghệ lớn.

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Richard Blumenthal, nói rằng những người hành pháp Hoa Kỳ phải làm nhiều việc hơn với các công ty công nghệ. "Sự tập trung sức mạnh của họ đòi hỏi sự điều tra nghiêm ngặt và hành động chống độc quyền", thượng nghị sĩ Connecticut này viết trên Twitter.

Ủy ban Tư pháp của Hạ viện đã mở cuộc điều tra riêng về cạnh tranh trên thị trường kỹ thuật số, với cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ bày tỏ lo ngại về quyền lực của những người khổng lồ công nghệ.

Tin tức hôm thứ Sáu nói rằng Bộ Tư pháp đang đặt nền tảng để điều tra Google, nhằm xác định liệu nền tảng quảng cáo trực tuyến lớn nhất thế giới này có đang sử dụng quy mô của nó để loại bỏ các đối thủ nhỏ hơn hay không. Nếu có thì điều này vi phạm luật được thiết kế để đảm bảo cạnh tranh công bằng. Google đã từ chối bình luận vào thứ Hai.

Washington Post đã báo cáo vào thứ Bảy rằng Amazon sẽ do FTC phụ trách thăm dò. Amazon cũng đã từ chối bình luận vào thứ Hai.

Theo Reuters, cả Bộ Tư pháp và FTC đều không liên lạc với Google hay Amazon về bất kỳ cuộc thăm dò nào và các giám đốc điều hành của công ty cũng không biết các cơ quan quản lý đang xem xét những vấn đề gì.

Apple và Facebook đều không trả lời yêu cầu bình luận vào thứ Hai.

Trong khi bốn công ty công nghệ, tổng trị giá hàng trăm tỷ đô la, đang thu hút sự giám sát từ các nhà quản lý và các nhà lập pháp trên khắp thế giới, không rõ Bộ Tư pháp hoặc FTC của Hoa Kỳ dự định tập trung vào điều gì ở các công ty này.

Amazon, nhà bán lẻ trực tuyến lớn nhất thế giới, đã bị chỉ trích vì đã gây ảnh hưởng đến người bán bên thứ ba trên trang web của mình. Những người này phải trả tiền cho quảng cáo để cạnh tranh với doanh số của bên thứ nhất và nhãn hiệu bán hàng riêng của Amazon. Các nhà lập pháp cũng lập luận rằng mức giá thấp của Amazon đã làm tổn hại các nhà bán lẻ truyền thống, nhiều người đã đóng cửa vì họ không thể cạnh tranh. Các nhà phê bình đã chỉ ra Amazon thống trị doanh số bán lẻ thương mại điện tử - ước tính chiếm gần 40% thị trường.

Apple là đối tượng của một cuộc điều tra của Liên minh Châu Âu về khiếu nại của nhà cung cấp nhạc trực tuyến Spotify Technology SA. Nhà sản xuất iPhone từ lâu đã vướng vào các vụ kiện cáo với các công ty như Spotify, một ứng dụng phát nhạc cạnh tranh với ứng dụng nghe nhạc mà Apple cung cấp. Các cáo buộc nói rằng Apple gây khó khăn cho việc vận hành của các nhà cung cấp ứng dụng đối thủ. Vào năm 2014, Apple cũng đã hòa giải một vụ kiện của Bộ Tư pháp với cáo buộc họ âm mưu với các nhà xuất bản để tăng giá sách điện tử.

FTC đã từng điều tra việc Facebook chia sẻ dữ liệu 87 triệu người dùng với công ty tư vấn chính trị Anh Cambridge Analytica. Facebook cho biết vào tháng Tư rằng họ dự kiến sẽ bị cơ quan quản lý phạt tới 5 tỷ đô la.

Facebook, công ty sở hữu Instagram và WhatsApp và có hơn 1,5 tỷ người dùng hàng ngày, có ảnh hưởng rất lớn ở nhiều quốc gia và đã bị chỉ trích vì cho phép các bài đăng sai lệch và tin giả trên nền tảng của họ.

Google đã phải đối mặt với những cáo buộc rằng dịch vụ tìm kiếm trên web của họ đã chiếm quá nhiều ưu thế, dẫn người tiêu dùng đến các sản phẩm của Google và làm ảnh hưởng đến các đối thủ cạnh tranh.

FTC đã kết thúc một cuộc điều tra với Google vào năm 2013 với kết quả là một lời khiển trách. Google đã từng bị cơ quan quản lý cạnh tranh của Liên minh châu u phạt tiền nhiều lần, gần đây nhất là vào tháng 3 với mức phạt 1,5 tỷ euro (1,7 tỷ USD) về các vụ môi giới quảng cáo bất hợp pháp từ năm 2006 đến 2016.

Các chuyên gia pháp lý đã nói rằng các nhà quản lý Hoa Kỳ có lẽ sẽ không chia nhỏ những người khổng lồ công nghệ.

Việc chia nhỏ các công ty để chống độc quyền là rất hiếm, nhưng không phải là chưa từng thấy, với Standard Oil và AT&T là hai trong số những ví dụ lớn nhất. Thông thường, các thăm dò chống độc quyền của Hoa Kỳ thường dẫn đến một thỏa thuận thay đổi các hoạt động kinh doanh nhất định.