Kể từ khi xuất hiện, thuốc lá điện tử luôn được quảng cáo là sản phẩm thay thế an toàn dành cho những người không thể cưỡng lại sức quyến rũ của nicotin nhưng muốn tránh các bệnh hiểm nghèo do khói thuốc. Tuy nhiên sự thực thuốc lá điện tử an toàn đến đâu?
Thuốc lá điện tử hơn gì thuốc lá thường?
Tác hại lớn nhất của thuốc lá thông thường - tức việc tăng nguy cơ ung thư, bệnh đường hô hấp, tim mạch và nhiều vấn đề sức khỏe khác - chủ yếu đến từ khói và các hóa chất độc hại sinh ra trong quá trình đốt cháy thuốc lá; còn cảm giác thư dãn, sảng khoái và tính chất gây nghiện là do tác động của chất nicotine trong thuốc lá mang lại.
Thuốc lá điện tử được tạo ra với mục đích giúp người hút được sảng khoái nhờ nicotin, thoát khỏi sự vật vã do thiếu vắng chất gây nghiện này nhưng không phải đón nhận những nguy cơ bệnh tật đến từ quá trình đốt cháy thuốc lá. Thiết bị chạy bằng pin này đang là mặt hàng được nhắc đến khá nhiều trong giới sành công nghệ trong vòng vài năm gần đây. Nhiều thanh niên coi việc sử dụng thuốc lá điện tử như một cách thể hiện sự sành điệu.
Thuốc lá điện tử bắt chước hành vi hút thuốc lá truyền thống bằng cách tạo ra một khối hương liệu bay hơi, qua đó đưa chất kích thích nicotine vào cơ thể mà không có các hóa chất gắn liền với quá trình đốt cháy thuốc lá. Theo nguyên lý đó, thuốc lá điện tử được nhiều người tin là một sự lựa chọn an toàn hơn, ít độc hơn nhiều so với thuốc lá thông thường. Tháng 8/2015, Cơ quan Y tế công cộng Anh tuyên bố thuốc lá điện tử an toàn hơn 95% so với thuốc lá truyền thống.
Một số người tin rằng thuốc lá điện tử có thể giúp người hút giảm bớt cảm giác thèm nicotine trong quá trình cai nghiện thuốc. Tuy nhiên cho đến nay, chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy thuốc lá điện tử có hiệu quả bằng các chương trình tư vấn cai thuốc được công nhận hiện nay. Ngược lại, một số nghiên cứu còn chứng minh, thuốc lá điện tử có thể gây ra những hệ lụy ít người tưởng tượng được.
Công cụ để vị thành niên hút cần sa
Ngày 7/9/2015, các nhà khoa học của Đại học Oberlin và Đại học Yale (Mỹ) đã công bố một thông tin gây chấn động trên tạp chí Nhi khoa: Trong số các học sinh trung học có sử dụng thuốc lá điện tử được khảo sát, gần 1/5 từng tìm cách dùng thiết bị này để hút cần sa. Theo Meghan Rabbit Morean - tác giả khảo sát trên, tỷ lệ này là đáng lo ngại, đặc biệt là tại Connecticut - nơi thuốc lá điện tử đã bị cấm bán cho trẻ em và bản thân cần sa cũng bị đặt ngoài vòng pháp luật.
Theo Trung tâm Phòng, chống bệnh tật Mỹ, cần sa (được sử dụng dưới dạng truyền thống) có một số tác hại cho người sử dụng như mất trí nhớ tạm thời, suy giảm khả năng học tập, hư hại phổi và suy giảm số lượng tinh trùng.
Công bố này lập tức làm dấy lên những tranh cãi. Các tác giả thừa nhận chưa có nhiều kết quả nghiên cứu về việc hút cần sa dạng hơi và cũng chưa thể kết luận thuốc lá điện tử có phải là lý do khiến cho trẻ hút cần sa hay không. Tuy nhiên, chắc chắn không ai có thể chối cãi một thực tế rằng đã có thêm một công cụ mới dễ dàng hơn cho người hút cần sa: Dùng thuốc lá điện tử.
Các bậc phụ huynh đương nhiên có nhiều lý do để lo ngại. So với hút cần sa trực tiếp, việc hút thứ ma túy này bằng điếu thuốc lá điện tử giúp trẻ dễ che giấu hơn nhiều. Ngoài ra, theo Erika Sward - phát ngôn viên của Hiệp hội Phổi Mỹ, số lượng các chất có thể được đưa vào thuốc lá điện tử dường như không giới hạn.
Quá nhiều ngờ vực và tranh cãi
Về nguyên lý của thuốc lá điện tử đã có không ít ý kiến nghi ngờ về tác dụng và tác hại của nó. Nhiều chuyên gia y tế cho rằng, việc tiếp tục cung cấp chất nicotine cho người sử dụng sẽ duy trì tình trạng phụ thuộc nicotine của họ, do đó gây cản trở cho nỗ lực cai nghiện thuốc lá.
Tuy việc loại trừ các chất độc sinh ra trong quá trình đốt cháy thuốc lá được nhấn mạnh như một lợi thế ưu việt của thuốc lá điện tử, một số chuyên gia tin rằng chỉ riêng nicotine thôi cũng đã gây ra đầy rẫy những điều tai hại.
Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy chất này làm tăng nguy cơ tạo thành huyết khối, xơ vữa động mạch, phì đại động mạch chủ, co thắt phế quản, rối loạn giấc ngủ, gây hại cho thai nhi, giảm tiết insulin ở tuyến tụy gây tăng đường huyết… Nhiều chuyên gia cho rằng nicotine trong thuốc điện tử chỉ đơn giản là tạo ra một thế hệ nghiện ngập mới.
Mối lo ngại sẽ còn tăng lên với một thực tế: Hiện tại không có bất kỳ quy định pháp lý nào dành cho nguyên liệu bay hơi trong thuốc lá điện tử và cũng không có phương pháp đánh giá độ tinh khiết, tính an toàn của nguyên liệu đó. Bản thân câu chuyện sử dụng thuốc lá điện tử để hút cần sa là một bằng chứng nhãn tiền.
Trước những lo ngại về tác hại khó lường của thuốc lá điện tử, Cơ quan Quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ gần đây đã đệ trình một dự thảo luật, theo đó việc bán thuốc lá điện tử cho người dưới 18 tuổi và trong các máy bán hàng tự động sẽ bị cấm. Tuy nhiên, việc bán hàng qua mạng và quảng cáo trên tivi vẫn được chấp thuận. Quyết định này đã vấp phải phản ứng mạnh của các nhà vận động chống thuốc lá điện tử.
| Trên thị trường Việt Nam, trong vòng vài năm trở lại đây xuất hiện khá nhiều nhãn hiệu thuốc lá điện tử. Bởi thuốc lá điện tử còn quá mới mẻ (ngay cả ở các nước phát triển, người tiêu dùng vẫn không có đủ thông tin về lợi ích cũng như tác hại của nó) nên nhiều người vẫn tin tưởng sử dụng, yên tâm coi thuốc lá điện tử là một giải pháp an toàn. |