Thời của công nghệ thực tế ảo trong bảo tồn và phát triển du lịch di sản

Được xây dựng vào khoảng 3.250 năm trước cho người vợ yêu dấu của Pharaoh Ramesses II (vị vua trị vì Ai Cập trong giai đoạn 1279 – 1213 TCN), lăng mộ Nefertari nằm tọa lạc tại Thung lũng của các nữ hoàng (The Valley of Queens), gần Luxor. Hiện tại, do lo ngại tình trạng ẩm mốc gia tăng (một phần cũng do du khách mang đến) sẽ làm hỏng các bức tranh quý, nhà chức trách đã cấm mở cửa ngôi mộ cho tất cả du khách, mà chỉ cho phép những người sẵn sàng trả khoản phí vào cửa khoảng 1000 bảng Ai Cập (tương đương 56 đô la Mỹ) vào tham quan – nhà khảo cổ Zahi Hawass, người từng giữ chức Thứ trưởng chuyên trách về cổ vật của Ai Cập, cho biết.

Trong những năm 1986 – 1992, Viện nghiên cứu Getty đã làm việc với Hội đồng cổ vật tối cao Ai Cập để phục dựng lại khu mộ – vốn bị tàn phá nặng bởi hiện tượng đóng cặn muối, bên cạnh tác động từ sự hình thành của vi khuẩn và nấm (do độ ẩm tăng lên) “Khi bắt đầu dự án với Getty, tất cả chúng tôi đều đồng ý rằng không thể mở cửa khu lăng mộ cho đại chúng, song vẫn có thể cho phép những ai sẵn sàng trả một khoản phí cao. Và có lẽ một giải pháp tour du lịch ảo sẽ giúp ích rất nhiều cho công tác bảo tồn ngôi mộ” – Hawass phát biểu.

Để thực hiện ý tưởng trên, công ty Experius VR chuyên về thực tế ảo đã hợp tác cùng với nhà cung cấp dịch vụ phim tài liệu trực tuyến Curiosity Stream để xây dựng gói sản phẩm. Ba nhân sự tới từ Experius VR đã dành hai ngày bên trong ngôi mộ của Nefertari để thực hiện scan 3D và chụp hàng ngàn bức hình độ phân giải cao trùng lặp nhau – Emma Tiernon, người phát ngôn của Curiosity Stream, cho biết. Tiếp đó, nhóm phát triển đã mất thêm hai tháng cho giai đoạn hậu kỳ để biến những hình ảnh thu được thành trải nghiệm thực tế ảo. Tới nay, du khách đã có thể tải miễn phí các tour du lịch ảo trên Steam và Viveport, mặc dù vẫn cần có tai nghe Vive để xem – Tiernon nói, đồng thời bổ sung rằng nhóm làm việc sẽ cố gắng điều chỉnh để sản phẩm có thể được theo dõi trên các bộ tai nghe (headset) khác.

Trong những chuyến tham quan bằng công nghệ VR, người xem sẽ di chuyển xung quanh ngôi mộ, đeo tai nghe 3D và sử dụng bộ điều khiển. Khi muốn tìm hiểu thêm về các tác phẩm nghệ thuật, khách hàng hầu như có thể chạm tay ngay vào bức tranh và một người kể chuyện sẽ hiện ra để cung cấp thông tin.

Ngôi mộ của Nefertari là một trong số ngày càng nhiều các di sản lịch sử được ứng dụng giải pháp lưu giữ trong thế giới ảo. Hồi tháng 4/2018, Google cũng thông báo về dự án hợp tác với Công ty gia đình Cyark để scan hình ảnh 3D của các di sản. Trong khi tour thực tế ảo khu lăng mộ Nefertari mang đến những hình ảnh chân thực nhất về hiện tại, thì một số dự án khác lại đang cố gắng tái tạo lại các khu di tích giống như hàng ngàn năm trước – chẳng hạn một tour thăm quan Jerusale ảo do công ty Lithodomos VR phát hành năm 2017.

Trên thực tế, việc tạo ra một tour du lịch thực tế ảo sống động cho mỗi di tích lịch sử thường tốn rất nhiều thời gian và công sức – như dự án Nefertari mất khoảng hai tháng. Tuy nhiên, tiến trình này được kỳ vọng sẽ trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn khi công nghệ thực tế ảo và phép ghi ảnh toàn ký (holography) được cải tiến – Tiernon cho biết, đồng thời tiết lộ thêm rằng Curiosity Stream đang có kế hoạch xây dựng nhiều tour tham quan ảo hơn đối với các di tích lịch sử trên khắp thế giới.

Jorge Franzini, tổng điều hành sản xuất của Curiosity Stream phát biểu: “Nhờ liên tục được cải thiện và ngày càng trở nên dễ dàng, những công cụ như thực tế ảo có khả năng sẽ vượt qua những giới hạn hiện nay và đưa du khách đến với những điều mà chúng tôi từng không thể tưởng tượng nổi trong quá khứ.”