Người Ai Cập cổ đại không chỉ ướp xác người mà còn cả động vật vì cho rằng chúng linh thiêng.

Bảo tàng Manchester, Anh. Ảnh: Wikipedia. Các nhà nghiên cứu chuẩn bị kỹ càng khoảng 60 xác ướp động vật trước khi đem ra trưng bày tại Bảo tàng Manchester, Anh. Trong quá trình chuẩn bị, họ đã tiến hành chụp X-quang và chụp CT hàng trăm xác ướp như vậy.
Bảo tàng Manchester, Anh. Ảnh: Wikipedia. Các nhà nghiên cứu chuẩn bị kỹ càng khoảng 60 xác ướp động vật trước khi đem ra trưng bày tại Bảo tàng Manchester, Anh. Trong quá trình chuẩn bị, họ đã tiến hành chụp X-quang và chụp CT hàng trăm xác ướp như vậy.
Số lượng xác ướp động vật có thể lên tới 70 triệu. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Người ta đã tìm thấy một số xác ướp động vật, nhưng có lẽ còn có hàng triệu xác ướp như thế vẫn nằm im lìm trong các hầm mộ Ai Cập mà chưa hề bị đụng đến suốt hơn 2.000 năm. Nhờ những tiến bộ về công nghệ, hiện nay con người có thể nhìn được chi tiết bên trong những xác ướp động vật có từ thời cổ đại này.
Số lượng xác ướp động vật có thể lên tới 70 triệu. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Người ta đã tìm thấy một số xác ướp động vật, nhưng có lẽ còn có hàng triệu xác ướp như thế vẫn nằm im lìm trong các hầm mộ Ai Cập mà chưa hề bị đụng đến suốt hơn 2.000 năm. Nhờ những tiến bộ về công nghệ, hiện nay con người có thể nhìn được chi tiết bên trong những xác ướp động vật có từ thời cổ đại này.
Xác ướp cá sấu. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Bất kỳ con vật nào, từ cá sấu đến khỉ đầu chó và chim như chim ưng, diều hâu và cò quăm, cũng có thể bị giết vì mục đích được cho là chính đáng. Ngay cả các loài gặm nhấm và rắn cũng nằm trong số hàng triệu các con vật bị ướp xác để dâng lên các vị thần Ai Cập. Các con vật được nuôi chính là vì mục đích này.
Xác ướp cá sấu. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Bất kỳ con vật nào, từ cá sấu đến khỉ đầu chó và chim như chim ưng, diều hâu và cò quăm, cũng có thể bị giết vì mục đích được cho là chính đáng. Ngay cả các loài gặm nhấm và rắn cũng nằm trong số hàng triệu các con vật bị ướp xác để dâng lên các vị thần Ai Cập. Các con vật được nuôi chính là vì mục đích này.
Chỉ có khoảng 1/3 xác ướp động vật chứa toàn bộ cơ thể con vật. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng một vài xác ướp không chứa toàn bộ cơ thể con vật như họ nghĩ. Một số xác ướp chỉ chứa một phần bộ xương trong khi một số khác thì chẳng có gì cả. Họ thậm chí còn tìm thấy một xác ướp có chứa cả xương người. "Các xác ướp này bên ngoài trông rất giống nhau nhưng những gì chứa bên trong thì khác nhau", Lidija Mcknight từ trường Đại học Manchester, người chụp X-quang các xác ướp hiện đang được trưng bày tại bảo tàng, nói. Chưa rõ lý do tại sao lại như vậy. Có thể là do cầu nhiều hơn cung nên người ta không có đủ xương động vật để ướp xác. Thậm chí ngay cả một mẩu xương nhỏ hay một thứ gì đó liên quan đến động vật cũng được cho là đủ để truyền đạt một thông điệp nào đó đến các vị thần.
Chỉ có khoảng 1/3 xác ướp động vật chứa toàn bộ cơ thể con vật. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng một vài xác ướp không chứa toàn bộ cơ thể con vật như họ nghĩ. Một số xác ướp chỉ chứa một phần bộ xương trong khi một số khác thì chẳng có gì cả. Họ thậm chí còn tìm thấy một xác ướp có chứa cả xương người. "Các xác ướp này bên ngoài trông rất giống nhau nhưng những gì chứa bên trong thì khác nhau", Lidija Mcknight từ trường Đại học Manchester, người chụp X-quang các xác ướp hiện đang được trưng bày tại bảo tàng, nói. Chưa rõ lý do tại sao lại như vậy. Có thể là do cầu nhiều hơn cung nên người ta không có đủ xương động vật để ướp xác. Thậm chí ngay cả một mẩu xương nhỏ hay một thứ gì đó liên quan đến động vật cũng được cho là đủ để truyền đạt một thông điệp nào đó đến các vị thần.
Thần chết Anubis. Ảnh: Wikipedia. Trong miêu tả của người Ai Cập cổ đại, vua của các vị thần Amun có đầu cừu đực, thần chết Anubis có đầu chó rừng, còn thần bầu trời Horus có đầu diều hâu. Đây chỉ là một vài trong rất nhiều ví dụ cho thấy vai trò đặc biệt của các con vật trong văn hóa của người Ai Cập cổ đại. Vì được coi là linh thiêng nên chúng được tôn sùng. Nhưng điều này cũng khiến chúng bị giết và ướp xác với số lượng lớn.
Thần chết Anubis. Ảnh: Wikipedia. Trong miêu tả của người Ai Cập cổ đại, vua của các vị thần Amun có đầu cừu đực, thần chết Anubis có đầu chó rừng, còn thần bầu trời Horus có đầu diều hâu. Đây chỉ là một vài trong rất nhiều ví dụ cho thấy vai trò đặc biệt của các con vật trong văn hóa của người Ai Cập cổ đại. Vì được coi là linh thiêng nên chúng được tôn sùng. Nhưng điều này cũng khiến chúng bị giết và ướp xác với số lượng lớn.
Ảnh chụp X-quang bên trong xác ướp động vật. Ảnh: Bảo tàng Manchester. Mcnight và các đồng nghiệp cũng phát hiện ra rằng cách người Ai Cập cổ đại ướp xác động vật khác hoàn toàn với cách họ ướp xác người. "Chúng tôi sử dụng tia X-quang để phân tích và thấy rằng quá trình ướp xác động vật khá là căn bản", Mcnight nói. Ví dụ, người Ai Cập không lấy nội tạng của con vật trước khi ướp xác như cách họ làm với người. Xác con vật được phủ một lớp kháng khuẩn là một hỗn hợp gồm nhựa thông và sáp ong. Lớp phủ này rất quan trọng bởi nó giúp cho xác ướp không bị phân hủy. Sau đó họ bọc xác ướp lại, McKnight giải thích. Ở một số xác ướp, người ta còn nhìn thấy cả bữa ăn cuối cùng trong dạ dày con vật. "Chắc chắn là họ phải làm khô hoàn toàn xác con vật để có thể bảo quản cả những gì còn sót lại trong dạ dày chúng. Như vậy quá trình phân hủy không thể xảy ra trước khi con vật được ướp xác".
Ảnh chụp X-quang bên trong xác ướp động vật. Ảnh: Bảo tàng Manchester. Mcnight và các đồng nghiệp cũng phát hiện ra rằng cách người Ai Cập cổ đại ướp xác động vật khác hoàn toàn với cách họ ướp xác người. "Chúng tôi sử dụng tia X-quang để phân tích và thấy rằng quá trình ướp xác động vật khá là căn bản", Mcnight nói. Ví dụ, người Ai Cập không lấy nội tạng của con vật trước khi ướp xác như cách họ làm với người. Xác con vật được phủ một lớp kháng khuẩn là một hỗn hợp gồm nhựa thông và sáp ong. Lớp phủ này rất quan trọng bởi nó giúp cho xác ướp không bị phân hủy. Sau đó họ bọc xác ướp lại, McKnight giải thích. Ở một số xác ướp, người ta còn nhìn thấy cả bữa ăn cuối cùng trong dạ dày con vật. "Chắc chắn là họ phải làm khô hoàn toàn xác con vật để có thể bảo quản cả những gì còn sót lại trong dạ dày chúng. Như vậy quá trình phân hủy không thể xảy ra trước khi con vật được ướp xác".
Trang trí bên ngoài xác ướp. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Người Ai Cập cổ đại muốn ướp xác để được sang thế giới bên kia. Tuy nhiên, mục đích ướp xác các con vật thì hoàn toàn khác. Chúng không được ướp xác để sang thế giới bên kia như con người. Thay vào đó, chúng được gửi đi như những thông điệp trực tiếp đến các vị thần. Người Ai Cập tin rằng những lời cầu nguyện của họ thông qua những cống phẩm này sẽ được các vị thần đáp lại. "Họ tạo nên hình ảnh con vật mà các thú thần có thể nhận ra", McKnight nói.
Trang trí bên ngoài xác ướp. Ảnh: Đại học Manchester/Alan Seabright. Người Ai Cập cổ đại muốn ướp xác để được sang thế giới bên kia. Tuy nhiên, mục đích ướp xác các con vật thì hoàn toàn khác. Chúng không được ướp xác để sang thế giới bên kia như con người. Thay vào đó, chúng được gửi đi như những thông điệp trực tiếp đến các vị thần. Người Ai Cập tin rằng những lời cầu nguyện của họ thông qua những cống phẩm này sẽ được các vị thần đáp lại. "Họ tạo nên hình ảnh con vật mà các thú thần có thể nhận ra", McKnight nói.