 |
|
Ngọn lửa ở thị trấn Centralia đã cháy suốt 50 năm qua. Ảnh: Hypescience.
|
Theo Business Insider, thị trấn Centralia bắt đầu bốc cháy từ năm 1962. Cách ngọn lửa bùng lên vẫn còn là điều bí ẩn, nhưng các nhà khoa học có thể giải thích tại sao ngọn lửa vẫn cháy liên tục.
Centralia nằm trên một số mỏ than đá lớn nhất thế giới. Đây từng là phát hiện may mắn cho thị trấn ở thế kỷ 19 bởi than đá là một trong những nguồn năng lượng chính, cung cấp chất đốt cho cuộc Cách mạng Công nghiệp.
Vào những năm 1800, các thợ mỏ ở Centralia mở những đường hầm dưới đất bằng cách nổ mìn để khai thác than đá, nhưng vào giữa thế kỷ 20, nhiều khu mỏ bị bỏ hoang. Không ai biết chính xác ngọn lửa ở Centralia bốc lên như thế nào, nhưng giả thuyết lớn nhất là việc đốt rác ở một bãi rác gần đó vô tình đốt cháy than đá bên dưới lối vào khu mỏ. Sau đó, ngọn lửa lan rộng theo đường hầm xuyên qua các mỏ.
Than đá hình thành qua hàng triệu năm khi các đầm lầy chứa đầy vật chất hữu cơ như cây cối, rễ cây, vi khuẩn vùi dưới cát, bùn và những vật liệu tự nhiên khác. Áp lực tác động đến vật chất hữu cơ tăng dần khi lớp đất bên trên dày lên theo thời gian, trong khi toàn bộ nước và hợp chất từ thực vật, cây cối bị chôn vùi khô kiệt, tạo nên than đá với thành phần chủ yếu là các-bon. Các-bon chiếm khoảng 40-90% trọng lượng than đá.
 |
|
Centralia ở đầu mũi tên trên bản đồ Google Map. Ảnh: Google Map.
|
Khi các-bon bên trong than đá tiếp xúc với oxy, nó bốc cháy. Thậm chí, việc bốc cháy xảy ra ngay lập tức mà không cần ngọn lửa khác ở gần. Những đường hầm do các thợ mỏ đào vào thế kỷ 19 giúp duy trì ngọn lửa bằng cách hút oxy từ mặt đất. Càng nhiều than đá bốc cháy, ngọn lửa càng ăn sâu vào khu vực xung quanh với độ sâu lớn nhất là 91 m.
Than đá cháy chậm và ổn định, có nghĩa cần một thời gian dài để nó cháy hết. Chỉ cần có đủ nhiệt, nhiên liệu và oxy để duy trì, ngọn lửa sẽ không tắt. Đó là lý do tại sao ngọn lửa bốc lên từ mỏ than đá có thể cháy dữ dội trong nhiều thập kỷ.
Ngày nay, ngọn lửa ở Centralia bao phủ 15,5 km2 và lan rộng 23 m mỗi năm. Các nhà nghiên cứu dự đoán ngọn lửa có thể tiếp tục cháy trong 250 năm tới. Khoảng 1.000 cư dân sống ở Centralia ở thời điểm ngọn lửa mới xuất hiện lúc đầu cho rằng nó chỉ gây bất tiện đôi chút. Nhưng suy nghĩ của họ thay đổi khi khói lưu huỳnh và các-bon monoxide bắt đầu lọt ra ngoài hầm mỏ, gần như làm các cư dân ngạt thở. Ngọn lửa dưới lòng đất cũng khiến mặt đất nứt nẻ, dẫn đến hố sụt xuất hiện khắp mọi nơi.
Các nhà chức trách ở thị trấn cố gắng dập tắt ngọn lửa trong vô vọng suốt nhiều năm. Họ khoan hố xuống hầm mỏ và lấp cát để chặn nguồn không khí, nhưng cách này không hiệu quả. Họ buộc phải dừng lại vào thập niên 1980.
Chính quyền bang đóng cửa Centralia năm 1992 và phần lớn cư dân đã rời đi. Ngày nay, chỉ có hơn chục người còn sống ở đó. Thị trấn trở thành nơi thể hiện tác phẩm graffiti của các nghệ sĩ tự do. Hiện tượng lửa cháy trong thời gian dài dưới lòng đất có vẻ kỳ lạ, nhưng chúng khá phổ biến trong thực tế và từng xuất hiện ở New Zealand, Ấn Độ, Trung Quốc và Turkmenistan.
Phương Hoa