Ô nhiễm thuốc ở các con sông gây hại cho động vật và hệ sinh thái

Các nhà nghiên cứu Hà Lan đã phát triển một mô hình để ước tính nồng độ các thuốc trong các hệ thống nước ngọt trên thế giới. Nghiên cứu này nhằm dự đoán những nơi mà ô nhiễm thuốc có thể gây hại nhất cho mạng lưới thức ăn.

Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Environmental Research Letters, tập trung vào hai loại thuốc đặc biệt: kháng sinh ciprofloxacin (loại kháng sinh có phổ kháng khuẩn rộng và được sử dụng để điều trị nhiều bệnh nhiễm trùng khác nhau) và thuốc chống động kinh carbamazepine (thuốc ngăn chặn và kiểm soát cơn động kinh; còn được sử dụng để làm giảm một số loại đau thần kinh).

Trong khoảng thời gian từ năm 1995 đến 2015, nghiên cứu phát hiện nồng độ thuốc tăng lên và số khu vực nước bị ảnh hưởng cũng tăng lên, có nghĩa là rủi ro đối với hệ sinh thái dưới nước cao gấp 10 đến 20 lần so với hai thập kỷ trước đây.

Carbamazepine có liên quan đến việc phá vỡ sự phát triển của trứng cá và quá trình tiêu hóa của động vật có vỏ, và nghiên cứu cho thấy những rủi ro tiềm ẩn rõ rệt nhất ở những khu vực khô cằn và chỉ có một vài dòng nước chính.

Các rủi ro đã lan rộng hơn nhiều đối với ciprofloxacin, với 223 trong số 449 hệ sinh thái được thử nghiệm cho thấy sự gia tăng rủi ro đáng kể.

Tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ Rik Oldenkamp từ Đại học Radboud, cho biết: "Nồng độ của loại kháng sinh này có thể gây hại cho vi khuẩn trong nước, những loại vi khuẩn đóng vai trò quan trọng trong các chu kỳ dinh dưỡng khác nhau."

Ông nói thêm: Thuốc kháng sinh có thể có tác động tiêu cực đến hiệu quả của các tập đoàn vi khuẩn được sử dụng trong xử lý nước thải.

Đáng lo ngại hơn nữa, khi Tiến sĩ Oldenkamp và các đồng nghiệp so sánh dự đoán của họ với các mẫu từ bốn hệ thống sông, họ thấy mô hình của họ thậm chí còn đang đang đánh giá thấp các rủi ro.

Dư lượng dược phẩm có thể xâm nhập vào các hệ thống nước ngọt này thông qua nước thải từ các hệ thống thoát nước được bảo trì kém, hoặc qua dư lượng thuốc từ các cánh đồng, nơi có các loại thuốc sử dụng trong chăn nuôi.

Ô nhiễm thuốc trong nguồn nước đã trở thành mối quan tâm toàn cầu vì nó làm tăng tốc độ phát triển các cách chống lại các phương pháp điều trị của vi khuẩn, khiến cho các phương pháp điều trị không còn hiệu quả khi ai đó bị nhiễm trùng đe dọa tính mạng.

Ngoài ra còn có nguy cơ đối với thế giới tự nhiên nếu nồng độ thuốc tích tụ và ảnh hưởng đến hành vi của động vật, hoặc ngăn vi khuẩn thực hiện quá trình thiết yếu: phân hủy và oxy hóa đất, các quá trình làm nền tảng cho sự sống.

Châu Âu và các khu vực phát triển khác đã có các dự án giám sát chất lượng nước dài hạn; nhưng nhiều khu vực dễ bị tổn thương nhất trước những tác động này thì không. Tiến sĩ Oldenkamp cho biết đây là những nơi mà nghiên cứu của họ sẽ hữu ích nhất.

"Mô hình của chúng tôi dự đoán rủi ro môi trường tương đối cao đối với các khu vực sinh thái ở khu vực đông dân cư và khô hạn như Trung Đông, những khu vực đó lại chính là những khu vực có ít dữ liệu về sử dụng dược phẩm và nồng độ thuốc trong nước bề mặt", ông nói.

Nguồn: