Nghiên cứu mới do Trung tâm Nông nghiệp và Sinh học Quốc tế (CABI), Anh, chủ trì, cho thấy giá trị của khoa học cộng đồng trong việc giám sát quá trình thiết lập và lan rộng một thiên địch trong cuộc chiến chống lại loài cỏ Lào (Chromolaena odorata) tại Nam Á và Đông Nam Á.
Cỏ Lào là một trong những loài cỏ dại đầu tiên xuất hiện trong hệ sinh thái từ miền Nam Hoa Kỳ đến Argentina. Nó đã trở thành một trong những loài cây xâm lấn tệ nhất tại các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới ẩm ướt của Cựu Thế giới.
Để ngăn loại cỏ này, các nhà khoa học đã thả loài bướm đêm P. pseudoinsulata ở một số nước chỉ định tại châu Phi, Nam Á và Đông Nam Á, cũng như các vùng ở Thái Bình Dương. Giờ đây, P. pseudoinsulata đã trở thành một loài ổn định ở các khu vực này.
Nhưng ở một số nơi, ví dụ như Thái Lan và Việt Nam, P. pseudoinsulata đã được thả ra vài lần mà không trở thành loài ổn định hoặc không có các nghiên cứu tiếp theo đánh giá việc đưa loài này du nhập có thành công không.
Theo các nhà nghiên cứu, hình ảnh được các nhà khoa học cộng đồng chia sẻ trên iNaturalist đã xác nhận sự có mặt của P. pseudoinsulata ở một số khu vực, bao gồm những nơi chúng chưa từng được ghi nhận trước đây.
Những khu vực được ghi nhận đã có sự thiết lập ổn định, nhưng chưa có hình ảnh xác thực, sẽ là cơ hội để thực hiện dự án khoa học cộng đồng tập trung hơn hoặc một hình thức xác thực tại chỗ khác, với sự tham gia của các nhà nghiên cứu về tác nhân sinh học.
Khoa học cộng đồng là các nghiên cứu khoa học thực hiện với sự tham gia của công chúng, hay còn được gọi là các nhà khoa học nghiệp dư/không chuyên.
Các nhà khoa học tại CABI và các đồng nghiệp Úc, Mỹ đã sử dụng nền tảng iNaturalist.org để đánh giá việc đưa vào và lan rộng loài bướm đêm Pareuchaetes pseudoinsulata, được thả ở 6 nước Nam Á và Đông Nam Á. Bên cạnh các thông tin trước đây, họ phát hiện P. pseudoinsulata xuất hiện ổn định ở Thái Lan và Việt Nam và lan sang Trung Quốc, Campuchia và Tây Malaysia.
Nhờ kết quả rút ra từ những quan sát do các nhà khoa học cộng đồng chia sẻ trên iNaturalist, các nhà nghiên cứu xác nhận sự xuất hiện rộng rãi của P. pseudoinsulata ở phía Nam Ấn Độ và Sri Lanka.
iNaturalist có thể là một nguồn thông tin bổ sung về tỷ lệ và sự lan rộng của các loài du nhập, bao gồm cả các tác nhân kiểm soát sinh học. Ứng dụng này sẽ hữu ích nhất với những loài dễ được nhận diện bằng ảnh.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí CABI Agriculture and Bioscience.
Nguồn:
Minh Tú