Năm nay, chuỗi các sự kiện thời tiết bất thường diễn ra trên khắp châu Á gồm nắng nóng kéo dài ở Ấn Độ, Pakistan, hạn hán trên diện rộng tại Campuchia, Indonesia và Việt Nam, thiếu nước tại Thái Lan.
Các nhà khoa học về khí hậu xác nhận, những ảnh hưởng trên là kết quả của giai đoạn mới của El Nino – hiện tượng thời tiết đặc trưng bởi sự nóng lên của nhiệt độ đại dương. 2015 được cho là năm nóng nhất trong lịch sử.
Thiếu thức ăn cho gia súc do nắng nóngTrong khi El Nino tác động tới toàn cầu, các quốc gia châu Á là nơi chịu ảnh hưởng lớn nhất, theo CNN. Hạn hán trở nên phổ biến hơn, đe dọa an ninh năng lượng, lương thực, nước.
2.000 con trong đàn gia súc của công ty Consolidated Pastoral di chuyển theo con đường có từ hàng nghìn thế kỷ trước qua vùng đất nông nghiệp bị cô lập của Australia, nhai cỏ và cây cối bên đường để vỗ béo trước khi người ta giết chúng lấy thịt. Hình ảnh đàn gia súc khiến người ta nhớ lại quãng thời gian hạn hán xa xưa.
Hiện tượng El Nino nghiêm trọng nhất trong gần hai thập kỷ đang khiến đất đai miền Đông Australia khô nứt, dẫn tới tình trạng thiếu thức ăn cho gia súc. Trước tình trạng này, công ty về nông nghiệp Consolidated Pastoral của nước này đã áp dụng phương pháp truyền thống để khắc phục một số khó khăn trong quá trình chăn nuôi do hiện tượng El Nino gây ra.
Từ tháng 5, El Nino đã khiến nhiệt độ tăng cao và lượng mưa thấp hơn bình thường tại miền Đông Australia, khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ. Thời tiết khô hạn khiến quá trình sản xuất tốn kém và tốn nhiều thời gian để tạo ra các sản phẩm nông nghiệp. Đây là yếu tố thúc đẩy giá lương thực tăng vọt trong nửa cuối năm 2015. Các sản phẩm nông nghiệp bắt đầu tăng giá từ tháng 6, gồm dầu cọ Malaysia tăng 9,6% và đường thô tăng 25%.
El Nino xảy ra khi gió từ vùng xích đạo Thái Bình Dương di chuyển chậm hoặc ngược chiều. Hiện tượng khiến nước ở nhiều khu vực rộng lớn ấm hơn - điều này làm chậm mô hình thời tiết bình thường trên khắp thế giới. Giới khoa học đánh giá mức độ nghiêm trọng của hiện tượng thời tiết bằng cách đo nhiệt độ nước ở đại dương và quan sát những thay đổi của kiểu gió.
Điều kiện thời tiết khô hạn cũng thách thức những người trồng cà phê ở châu Á. Hồi cuối tháng 10, Mai Kỳ Vân, Phó giám đốc Công ty TNHH một thành viên Cà phê – Cacao tháng 10 ở Đắk Lắk, nhận định với hãng Bloomberg rằng, hoạt động sản xuất cà phê tại Việt Nam chắc chắn bị ảnh hưởng do El Nino.
Theo bà Vân, mực nước trong hồ chứa giảm khoảng 67% so với mức thông thường và không đủ lượng nước cho việc thu hoạch. "Tôi e rằng chúng tôi sẽ không có đủ nước để tưới tiêu trong chu kỳ phát triển tiếp theo", bà Vân nói.
Tuy nhiên, do có sự chuẩn bị, khó khăn trong hoạt động sản xuất giảm đáng kể. Tại Việt Nam, hệ thống thủy lợi được xây dựng từ những năm 1990 đã giúp nông dân hạn chế tác đông từ lượng mưa ít trong phần lớn năm 2015, theo Aurelia Britsch, chuyên gia phân tích tại hãng nghiên cứu BMI của Mỹ đặt tại Singapore.
Khoảng một phần tư trong số 1,1 triệu mẫu (khoảng 4.450 km2) diện tích cà phê ở tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam hiện nay có hệ thống tưới nước. Đầu năm nay, chính phủ cũng cam kết cải thiện và mở rộng các hệ thống tưới tiêu trên toàn quốc.
Chương trình hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới (WB), bắt đầu từ năm ngoái, dự kiến cung cấp lượng nước tưới tiêu cho khoảng 206.000 mẫu (khoảng 834 km2) đất nông nghiệp trước năm 2020. WB đã hoàn thành khoảng 14% kế hoạch đề ra.
"Nhờ hệ thống thủy lợi tốt, vốn được phát triển trong 20 năm qua và công tác quản lý khá tốt, nông dân có thể điều chỉnh hoạt động canh tác trong điều kiện thời tiết khô hạn gần đây", ông Phạm Hùng Cường, đội trưởng đơn vị giám sát dự án thủy lợi thuộc WB tại Việt Nam, cho hay.
Dù có hệ thống thủy lợi, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam dự kiến sản lượng cà phê từ đầu năm tới ngày 1/10 (khoảng thời gian của một vụ trồng cà phê) giảm 10%, một phần do thời tiết khô hạn.